ရခိုင္ရာဇ၀င္ ဗြီဒီယိုဇတ္လမ္း

မဟာပညာေက်ာ္

Download

ဤဇတ္လမ္းကို အနာဂါတ္ ရခိုင္ရင္သြီးငယ္ေခ်ရို႕ သခၤန္းစာရစီဖို႔ တစံုတေယာက္ေသာသူက အႏုပညာလက္ရာေျမာက္စြာ ဗြီဒီယိုဇတ္လမ္းတေခြ ဖန္တီးသင့္သည္။ သို႔ေသာ္ ရခိုင္ဘုရင္သည္ ျမန္မာဘုရင္ပုဏၰားေဂါင္းေပါင္း မေဆာင္းသင့္ေပ။ ရခိုင္ဘုရင္ မကိုက္သရဖူကိုရာ ေဆာင္းသင့္ပါသည္။

တနိေသာအခါ ျပည့္သွ်င္မင္းဖေလာင္းႀကီးသည္ မဟာမုနိဘုရားကို ဖူးေျမာ္ၾကည္ၫိုရန္ထြက္ေတာ္မူသည္။ မင္းႀကီး၀တ္ဆင္ေတာ္မူေသာ ပတၱျမားလက္စြပ္သည္ကၽြတ္၍ ရီထဲသို႔က်လတ္သည္။ လက္စြပ္ကို ငါးတေကာင္ရ၍မ်ိဳသည္။ တလမွ်ဟိလတ္ေသာအခါ ထုိငါးကို တံငါတေယာက္ရသည္။ ငါး၀မ္းမွလက္စြပ္ကို တံငါရသည္။ တံငါေယာက်္ားသည္ ေၾကာက္လန္႔ျခင္းေၾကာင့္ လက္စြပ္ႏွင့္အတူ ငါးကိုပါေဆာင္ယူလာၿပီးမင္းႀကီးထံဆက္သည္။ မင္းႀကီးက အမတ္ပညာေက်ာ္ကိုမီးေတာ္မူရာ အမတ္ႀကီးေလွ်ာက္ထံုးမူကား-

အသွ်င္မင္းျမတ္။ လက္စြပ္ေတာ္ရီသုိ႔က်ေသာအခါ၌ ငါးသည္မ်ိဳယူသိမ္းထားသည္။ ထိုငါးသည္ မိမိအသက္ကုိ အသီခံလွ်က္ တံငါထံ၀င္ေရာက္သည္။ ထိုငါးမွ လက္စြပ္ကို တံငါရ၍ ဆက္သလာရသည္။ ဤအရာကိုေထာက္၍ မွန္တိုင္းေလွ်ာက္ရပါေသာ္ ဥာဏ္နည္းသူ႐ို႕ ၿငိဳျငင္ရာေသာအေၾကာင္းဟိပါသည္။

အသွ်င္မင္းႀကီး။ ဘုန္းက်က္သေရႀကီးက်ယ္ေၾကာင္းကုိ ျပည္သူအမ်ားသိထင္စီၿပီးမွ ခုႏွစ္လႏွင့္ၿပီးေအာင္ စီစဥ္ပါမည္- ေလွ်ာက္လတ္ေသာ္ ပတၱျမားကိုယူလွ်က္ သားတစ္အတြင္း၌ျမႇဳပ္သည္။ ထိုပတၱျမားသားတစ္ကို အ႐ြယ္သင့္ေတာ္ေအာင္လွီးၿပီး အျခားသားတတံုးမ်ားႏွင့္အတူေရာ၍ ၾကဲထားလတ္သည္။ ထိုသားတမ်ားကို က်ီးစြန္မ်ားခ်ီယူၾကလီရာ ပတၱျမားဟိေသာသားတစ္လည္းပါလားသည္။ ဆယ္ရက္ခန္႔ၾကာေသာအခါ ထိုစြန္ငွက္ကုိ ငွက္ခတ္သား႐ို႕ရဟိသည္။ စြန္၀မ္းမွပတၱျမားကုိရ၍ ငွက္ခတ္သားသည္ စြန္ေကာင္ႏွင့္အတူတကြ ပတၱျမားကို မင္းထံဆက္သေရာက္လာျပန္သည္။ ယင္းသို႔ေနာက္မွ မထင္႐ွားသူတေယာက္အား ပတၱျမားကုိအပ္၍ ေရာင္းစီသည္။ ကုလားတေယာက္သည္ အသျပာတရာပီးၿပီး ထိုပတၱျမားကုိ၀ယ္ယူသည္။ ထုိကုလားသည္ ပတၱျမားကိုေ႐ႊႏွင့္ကြင္းရန္ ပန္းတိမ္သည္တဦးထံအပ္သည္။ ထုိလက္စြပ္ကြင္း၍ၿပီးလွ်င္ ပန္းထိမ္အိမ္၌ ကုလားသုိ႔မအပ္မွီ သူခုိးခုိး၍ပါလားသည္။ ကုလားသည္ လက္စြပ္ကိုရလိုမႈႏွင့္ မင္းထံေလွ်ာက္ထားလာသည္။ မင္းႀကီးက အမႈကိုအမတ္ႀကီးသို႔အပ္သည္။ အမတ္ႀကီးလည္း အမႈကိုစစ္ဆီးရာ လက္စြပ္အေၾကာင္းကိုသိရသည္။ အမတ္ႀကီးလည္း ၿပီးေအာင္စီရင္မည္ဟုဆုိလွ်က္ ဆိုင္းငံ့၍နီလတ္သည္။

ပန္းထိိမ္အိမ္မွ လက္စြပ္ခိုးယူေသာသူသည္ ျမစ္ဆိပ္၌ရီခ်ိဳးေသာအခါ လက္စြပ္ကိုခၽြတ္၍ တနီရာ၌ထားလတ္သည္။ ထိုလက္စြပ္ထားရာအပါး၌ ႄကြက္တြင္းတခုဟိသည္။ ႄကြက္သည္ တြင္းမွထြက္လာၿပီးအစာ႐ွာရာ လက္စြပ္ကုိတြိၿပီး ယူလားလွ်က္ တြင္းသို႔၀င္လားသည္။ တရားသူႀကီးကၽြန္တေယာက္သည္ ႄကြက္သားစားလို၍ ႄကြက္႐ွာရန္လားသည္။ ထိုသူသည္ အဆိုပါႄကြက္တြင္းကိုတြိ၍ တူးလတ္သည္။ ႄကြက္တြင္းဟိ ပတၱျမားလက္စြပ္ကို ရလတ္သည္။ ထိုသူသည္ ပတၱျမားလက္စြပ္ကိုမထား၀ံ့သျဖင့္ မိမိသခင္ျဖစ္သူ တရားသူႀကီးထံ အပ္ႏွံထားလတ္သည္။ တရားသူႀကီးသည္ လက္စြပ္ကုိျမင္လွ်င္ ျပည့္သွ်င္မင္းႀကီးလက္စြပ္ျဖစ္သည္ကိုသိၿပီး အၾကံျဖင့္ ၀မ္းသာအားရသည္။ အမတ္မဟာပညာေက်ာ္သည္ ခုႏွစ္လႏွင့္ တံငါမႈ၊ ဌက္ခတ္မႈ၊ ကုလား ပန္းတိမ္မႈမ်ားကို စီရင္မည္ဟု မင္းထံေလွ်ာက္ထားသူျဖစ္သည္။ အထက္အမြီမႈတြင္လည္း ဓမၼသတ္ကိုပယ္၍ ငါ႐ို႕စီရင္ေသာအမႈကိုဖ်က္ခသည္။ တရားသူႀကီးသည္ မဟာပညာေက်ာ္ကုိ အၿငိဳးျဖင့္အ႐ွက္ခြဲရန္ အၾကံျဖစ္လတ္သည္။ သို႔ႏွင့္လက္စြပ္ကို ခုႏွစ္လလြန္ၿပီးမွ မင္းထံဆက္မည္ၾကံလွ်က္ လံုၿခံဳစြာ ထုပ္သိမ္းထားလတ္သည္။ တရားသူႀကီး အျခားအိမ္သို႔ထြက္လားခိုက္ မယားျဖစ္သူသည္ လက္စြပ္ကို ထုတ္ယူၾကည့္သည္။ အိပ္ခ်င္သည္ျဖစ္၍ လက္စြပ္ကိုအနီးတြင္ထား၍ အိပ္ေပ်ာ္လားသည္။ ထုိအခိုက္
က်ီးတေကာင္ေရာက္လာၿပီး လက္စြပ္ကိုခ်ီယူလားကာ အသိုက္၌ထားသည္။ တရားသူႀကီးသည္ အိမ္သို႔ျပန္၀င္လာၿပီးလက္စြပ္ကို ၾကည့္႐ႈစစ္ေဆးရာ မိမိထားရာတြင္မတြိ၍ မယားကိုမီးသည္။ မယားလည္း ကြယ္၍သာဆိုသျဖင့္ လင္မယားရန္႐ွက္တင္ျဖစ္ၾကသည္။ သို႔ေၾကာင့္ လင္မယားကြာယွင္းလိုေၾကာင္း မင္းႀကီးထံေလွ်ာက္ထားသည္။ မင္းႀကီးလည္းအမႈကို အမတ္ႀကီးသို႔အပ္၍စီရင္စီသည္။ အမတ္ႀကီးသည္ တရားသူႀကီးမယားအား အမႈရင္းကို စံုစိေအာင္စစ္ေဆးမီးျမန္းသည္။ လက္စြပ္ေပ်ာက္လီေသာ အေၾကာင္းျဖစ္သည္ကိုသိရသည္။

ထိုအခါအမတ္ႀကီးက အမႈကိုစီရင္ပီးပါမည္။ ဆိုင္းငံ့ပါဦးဆို၍နီလတ္သည္။ ထိုေသာကာလ တနိတြင္ ေက်ာင္းသားသူငယ္တဦးသည္ က်ီးသိုက္ကိုျမင္သျဖင့္တက္ၿပီး၊ က်ီးသုိက္ကိုႏႈိက္ရာ လက္စြပ္ကိုရသည္။ ေက်ာင္းသားငယ္သည္ လက္စြပ္ကို ဆရာဘုန္းႀကီးသို႔ပီးအပ္သည္။ ထိုဘုန္းႀကီးလည္း ရတနာျဖစ္သည္၊ မင္းႏွင့္ထိုက္ေသာဥစၥာရာျဖစ္သည္။ မင္းအားဆက္မည္ဟူ၍ ျပည့္သွ်င္မင္းႀကီးထံဆက္သသည္။ မင္းႀကီးလည္း အမတ္ပညာေက်ာ္ကိုေခၚ၍ လက္စြပ္ရေၾကာင္းျပသည္။ အမတ္ႀကီးသည္ လက္စြပ္ကို သားတစ္၌ထည့္၍ ငွက္စာေကၽြးေသာ လက္စြပ္ရက္ကစ၍ တြက္စစ္ေသာ္ရက္ေပါင္း (၁၉၀) ဟိျပီျဖစ္ေၾကာင္း သိလတ္သည္။ စီရင္ရန္ ရက္ (၂၀) သာလိုေတာ့သည္။ အမႈကိုစီရင္ေတာ့မည့္အေၾကာင္း မင္းႀကီးအားေလွ်ာက္ထားသည္။

အမတ္ႀကီးသည္ ဘုန္းႀကီးအား လက္စြပ္မည္သို႔ရေၾကာင္းမီးေလွ်ာက္လီသည္။ ဘုန္းႀကီးက တပည့္သူငယ္ရေၾကာင္းေျပာျပသည္။ သူငယ္ကိုမီးရာ က်ီးသိုက္မွရေၾကာင္း အမတ္ႀကီးထံေလွ်ာက္ဆိုသည္။ က်ီးသိုက္ကို သူငယ္ျပ၍သိလတ္လွ်င္ ညအခါ က်ီးဖိုက်ီးမစံုကုိရေအာင္ဖမ္း၍ လက္စြပ္ေတာ္ႏွင့္တူေသာ လက္စြပ္တကြင္း လုပ္ေဆာင္စီသည္။ ထုိလက္စြပ္ကို က်ီးႏႈတ္သီး၌ ျမဲစြာခ်ဥ္လွ်က္ နံနက္ေသာအခါလႊတ္သည္။ က်ီးဖိုက်ီးမပ်ံလားရာသို႔ မင္းေစလုလင္မ်ားကိုၾကည့္စီသည္။ က်ီးဖိုက်ီးမ႐ို႕သည္ စားနီက်ျဖစ္ေသာ တရားသူႀကီး အိမ္တြင္နားသည္။ တရားသူႀကီးမယားသည္ ေပ်ာက္လားေသာလက္စြပ္ကို က်ီးႏႈတ္သီးတြင္ပါလာသည္ဟူလွ်က္ အုတ္အုတ္က်က္က်က္လိုက္ၾက၍ က်ီးကိုဖမ္းေၾကာင္း အမတ္ႀကီးထံ မင္းေစ႐ို႕ေလွ်ာက္လာသည္။ အမတ္ႀကီးသည္ တရားသူႀကီးလင္မယားကိုေခၚယူၿပီး မီးျမန္းလတ္သည္။ က်ီးႏႈတ္သီး၌ပါလာေသာလက္စြပ္ကို သင္႐ို႕ဇာမွာက ရသနည္းမီးရာ အိမ္မွာေစေသာကၽြန္ကပီးအပ္၍ ရေၾကာင္းေျပာသည္။ ထိုကၽြန္ကိုအပ္စီ၍မီးစစ္ရာ ႄကြက္တြင္း တူးရာကရေၾကာင္းေလွ်ာက္ထားသည္။ ထုိႄကြက္တြင္းကိုျပစီ၍သိလတ္ေသာ္ ထုိအရပ္၌ လူမျပတ္ခ်ထားေစာင့္နီစီၿပီး ၾကည့္႐ႈရန္အခိုင္းထားသည္။

ထိုအခါ အထက္ခိုးသားသည္ အေဖာ္မ်ားႏွင့္ရီခ်ိဳးရန္လာျပန္သည္တြင္ သည္အရပ္၌ မိမိလက္စြပ္ခ်ထားရာမွ ေပ်ာက္လားေၾကာင္း အေဖာ္မ်ားသို႔ေျပာဆိုသည္။ ထုိစကားကို မင္းေစၾကားသိေသာ္ ထိုသူအားေခၚယူလားၿပီး၊ အမတ္ႀကီးထံပီးအပ္သည္။ အမတ္ႀကီးက ထိုသူကိုစစ္မီးသည္။ ေပ်ာက္လားေသာလက္စြပ္ကုိ ဇာကရသနည္း။ မွန္ကန္စြာထြက္ဆိုရမည္ေျပာလတ္ေသာ္ ပန္းတိမ္အိမ္တြင္ ခိုးရာမွရေသာ လက္စြပ္ျဖစ္ေၾကာင္းေလွ်ာက္ထားသည္။ ထုိပန္းတိမ္ကို ေခၚယူ၍မီးရာ သေဘၤာသားကုလားအပ္ေသာပစၥည္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကုလားကိုမီးရာ- အသျပာတရာပီး၍၀ယ္ရေၾကာင္းမ်ားကို ေလွ်ာက္ထားၾကသည္။ အမတ္ႀကီးလည္း အေၾကာင္းစံုသိၿပီးျဖစ္ေသာအခါ ထိုအေၾကာင္းမ်ားကို မင္းႀကီးအားေလွ်ာက္ထားလီၿပီးမွ အမႈကိုစီရင္ထံုးေသာ္ကား- လက္စြပ္ေတာ္ရီသို႔အက်တြင္ ၿမီလက္မခံ၍ ငါးသိမ္းထားသည္။ ထုိငါးကိုတံငါရသည္။ ထိုတံငါလက္စြပ္ကိုျမင္လွ်င္ မထား၀ံ့၍ မင္းထံဆက္သလာသည္မ်ားမွာ ၿမီပိုင္ရီပိုင္တိုင္းႏိုင္ငံအတြင္း၌ဟိေသာသူ႐ို႕သည္ အစိုးရအသွ်င့္ ကၽြန္တေစသာျဖစ္ၾကသည္။ လက္စြပ္ေတာ္ကို တံငါဆက္၍ရသည့္ေနာက္ပိုင္း ထိုလက္စြပ္ မင္းလက္သို႔မေရာက္ ေပ်ာက္လတ္ေသာ္ တံငါကပီး၍ရေသာေၾကာင့္ လက္စြပ္တန္ဘိုးကို တံငါသို႔ မင္းကပီးသင့္သည္။ တံငါဆက္လာသည့္ေနာက္ ထိုလက္စြပ္သည္ သတၱ၀ါမ်ိဳးစံုထံေရာက္မွ မေပ်ာက္မဆံုး ဆက္သလာေရာက္ျပန္ရသည္။ တရားက်မ္းဂန္၌ သူေတာ္ေကာင္း႐ို႕ဥစၥာကို ရီမွာပစ္လည္းမနစ္။ မီးမွာပစ္လည္းမခ်စ္- ဟူ၍ဆိုေသာ ႐ွိေဟာင္းပညာဟိ႐ို႕ဆိုေသာစကားဟိသည္။ အသွ်င္မင္းတရားႀကီး ဘိသိက္ခံေတာ္မူရာ အဂၤါျပည့္စံု တရားေစာင့္ထိန္းေတာ္မူသည္ျဖစ္၍ လူနတ္ၾကည္ၫိုေသာေၾကာင့္ သံုးႀကိမ္တိုင္ေအာင္ လက္စြပ္ေတာ္ကို နတ္႐ို႕ၫႊန္ရာ လူလာ၍ပို႔ဆက္လာရသည္။

ရဟန္းေသာ္ကား တရားႏွင့္ေလွ်ာ္သည္ျဖစ္၍ ပစၥည္းေလးပါးၿမဲစီသင့္ပါသည္။ တံငါႏွင့္ငွက္ခတ္သမားမွာ ကိုယ္ႏွင့္မထိုက္ေသာအရာကို သိတတ္ေသာသေဘာဟိသူျဖစ္၍ မင္းဘ႑ာထိန္းအပ္ေသာ ကၽြန္ေကာင္းလကၡဏာ၀င္သည္။ တရားသူႀကီးမွာ ႄကြက္ႏွင့္တူသည္။ ပန္းတိမ္မွာ စြန္ႏွင့္တူသည္။ ကုလားမွာ ငါးႏွင့္တူသည္။ ခိုးသူမွာ က်ီးႏွင့္တူသည္။ ထိုငါးစေသာသတၱ၀ါေလးေကာင္႐ို႕ ဒဏ္ေရာက္သည့္နည္းတူ ကုလားစေသာ လူေလးဦး႐ို႕ မင္းျပစ္သင့္ရာသည္ဟူ၍ စီရင္လတ္ေသာ္ ႏြီကာလစင္ျဖစ္လွ်က္ မိုးႀကီးသည္းထန္စြာ ႐ြာလီေသာေၾကာင့္ မင္းႀကီးလည္းအားရေတာ္မူ၍ ဆင္ေတာ္မူေသာလက္ေကာက္ကို မဟာပညာေက်ာ္အမတ္သို႔ တရားဆုပီးေတာ္မူ၏။

(မဟာပညာေက်ာ္ေလွ်ာက္ထံုး)

ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံမ်ား (အစ/အဆံုး)

Download


ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံမ်ား
======================

ဓည၀တီနိဂံုးရြာမ်ားသမိုင္းသာျခင္း အပိုဒ္ (၂၈) မွ (၃၁) အထိ ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံမ်ားကို ေဖာ္ျပၿပီးျဖစ္သည္။ ယခု အပိုဒ္ (၂) မွ အပိုဒ္ (၂၇) ထိ ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံမ်ားကို ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။

ဓည၀တီနိဂံုးရြာမ်ားသမိုင္းသာျခင္း (အစ/အဆံုး)
---------------------------------
ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ေက်ာက္ရစ္ေကဆရာ ေမာင္စံလွ စပ္ဆိုသည္။ ေကာဇာသကၠရာဇ္ (၁၁၁၆)၊ ခရစ္သကၠရာဇ္ (၁၇၅၄) ခုႏွစ္ ရြီးကူးပီမူ။

(၁) ေအာင္ေၾကာင္းမေယမဂၤလံ၊ ေအာင္ဆုပန္ေက၊ ေအာင္သံေညာင္းေညာင္း၊ ေအာင္ပါစီဟု၊ ေညာင္ရီေလာင္းလို႔၊ ဆုေတာင္းပဌနာ၊ အဖန္ဖန္ေလ၊ မွန္ယၡဳလွ်င္၊ ျပဳၿပီးခါဝယ္၊ ျမတ္စြာဗုဒၶ၊ အတုလံေက၊ သမၺဳဒၶႏွင့္၊ ဓမၼသံဃာ၊ ျမတ္ဆရာေလ၊ မာတာပီတ၊ ဂုဏ္ကဲလြန္ေက၊ အနႏၵကို၊ ကာယဝဇီ၊ မေနာခ်ီေက၊ သံုးလီဒြါရ၊ ကံသံုးျဖာေလ၊ ပဏာမျဖင့္၊ ညြတ္ခ႐ိုက်ိဳး၊ လက္ဆယ္ျဖာကို၊ ထိပ္မွာမိုးလို႔၊ ရွိခိုးဦးခ်၊ ႀကိမ္ဖန္ဖန္ျဖင့္၊ ကြ်န္ယၡဳေက၊ ျပဳၿပီးမွလွ်င္၊ သူရႆတီ၊ လွဆင္းညီေက၊ ေဒဝီရတနာ၊ ကြ်ႏု္ပ္မွာတြင္၊ တည္ပါစီေၾကာင္း၊ အဓိဌာန္ႏွင့္၊ ဆုမြန္ေတာင္းမွ၊ ရွိေဟာင္းပီစာ၊ က်မ္းအလာကို၊ ယူကာညႇိႏိႈင္း၊ ၿမိဳ႕ဓညာကို၊ ပတ္ခါဝိုင္းသည္၊ သမိုင္းစဥ္လာ၊ နိဂုဏ္းရြာကို၊ ျပရာအခဏ္း၊ ေနာက္တျဖာ၌၊ ထပ္ခါညႊန္းေသာ္၊ ရႊီနန္းတည္ရာ၊ ၿမိဳ႕ဓညာဝယ္၊ စႏၵာသူရိယ၊ ဘုန္းေတာက္ထိန္ေက၊ ရာဇိႏၵႏွင့္၊ ဗုဒၶျမတ္စြာ၊ ဘဂဝါ႐ို႕၊ မဟာမုနိ၊ ေျခာက္သြယ္ေရာင္ျဖင့္၊ ေျပာင္ေျပာင္ညီး၍၊ ေသာင္းထီးေက်ာ္လွန္း၊ ျမတ္ဘုန္းေမာ္ေလ၊ ကိုယ္ေတာ္႐ုပ္ကို၊ သြန္းလုပ္ခန္းႏွင့္၊ ၿမိဳ႕နန္းျဖာျဖာ၊ တည္ေထာင္ရာတြင္၊ ရွည္ၾကာသက္တမ္း၊ အတန္တန္ကို၊ ကာရန္ဆန္းႏွင့္၊ ညႊန္းကာခုဝယ္၊ ေနာက္ေနာင္လာကို၊ သိပါရေအာင္၊ ျပလိုက္မည္ေလး။


(၂)

“မိုးထမံႈရီ၊ ႏွင္းဝီဝီႏွင့္၊ စံုလီျဖဴးျဖဴး၊ တေက်ာ္ေက်ာ္ႏွင့္၊ ငွက္ေတာ္က်ဴးေက၊ ရက္ဦးမဂၤလာ၊ ခ်ိန္အခါတြင္”

”မိုးထမံႈရီ၊ ႏွင္းဝီဝီႏွင့္၊ စံုလီျဖဴးျဖဴး”

ဤအပိုဒ္တြင္ (ရီ၊ ၀ီ၊ လီ) ကို ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါလိမ့္မည္။ ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္ “မိုးထမံႈေရ၊ ႏွင္းေဝေဝႏွင့္၊ စံုေလျဖဴးျဖဴး” ဟု ရသည္။ ျမန္မာတြင္လည္း (မံႈေရ) ဟုမဟိပါ (မံႈရီ၀ိုးတ၀ါး) စသျဖင့္ (မံႈရီ) ဟုရာ ဟိပါသည္။ ၄င္းကို အဓမၼျမန္မာမႈျပဳပါက (မိုးထမႈံေရ) ဟုျဖစ္လားပါသျဖင့္ အဓိပၸါယ္ကင္းမဲ့လားပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤကာရံမ်ားမွာ ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံမ်ားျဖစ္ပါသည္။

“ရြက္ေဟာင္းလည္းႄကြီ၊ ညြန္႔႐ိုးတံမွာ၊ ပတ္ရံစုေက၊ ရြက္ႏုဝီလို႔၊ အနီအဝါ၊ ပန္းမ်ားစြာလည္း၊ မံုကာပြင့္ဖူး၊ သင္းပ်ံ႕ႀကိဳင္ေက၊ ဂႏိုင္ဦးမွာ၊ ေပ်ာ္ျမဴးဝဲပ်ံ၊ က်ီးငွက္သံျဖင့္၊ ညိုးညံခ်ိဳျမ၊ ေတာဂႏိုင္ေလ၊ ၿမိဳင္အလွကို၊ ဝဝ႐ႈကာ၊ တေတာဝင္ေက၊ တျပင္သန္းလို႔၊ လွမ္းလတ္ပါေသာ္”

“ရြက္ေဟာင္းလည္းႄကြီ၊ ညြန္႔႐ိုးတံမွာ၊ ပတ္ရံစုေက၊ ရြက္ႏုဝီလို႔၊ အနီအဝါ”

ဤအပိုဒ္တြင္လည္း (ႄကြီ) (၀ီ) (နီ) ကို ကာရံယူထားသျဖင့္ ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္ ”ရြက္ေဟာင္းလည္းေႄကြ၊ ညြန္႔႐ိုးတံမွာ၊ ပတ္ရံစုေက၊ ရြက္ႏုေဝလို႔၊ အေနအဝါ” ဟုရပါသည္။ ျမန္မာတြင္လည္း (အေနအ၀ါ) ဟုမဟိပါ။ (အနီအ၀ါ) ဟုရာဟိပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤကာရံမွာလည္း ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံစစ္စစ္ျဖစ္ပါသည္။

”သနားတံုၿပီး၊ ေၾကာင္းထိုထိုကို၊ သိလိုျခင္းႏွင့္၊ သတင္းမီးလို႔”

ဤအပိုဒ္တြင္လည္း (ၿပီး) ႏွင့္ (မီး) ကို ကာရံယူထားပါသည္။ ၎ကို ျမန္မာမႈျပဳမည္ဆိုပါက “သနားတံုေျပး၊ ေၾကာင္းထိုထိုကို၊ သိလိုျခင္းႏွင့္၊ သတင္းေမးလို႔” ဟု ရပါသည္။ ျမန္မာတြင္လည္း (စားၿပီး) (ေသာက္ၿပီး) ဟုရာ ဟိပါသည္။ (စားေျပး၊ ေသာက္ေျပး) ဟု မဟိပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ (သနားတံုေျပး) ဆိုသည္မွာ လံုး၀အဓိပၸါယ္မဟိပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤကာရံသည္လည္း ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံျဖစ္ပါသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ (ေမး) ဆိုသည္မွာ ရခိုင္စာမဟုတ္ပါ။ ျမန္မာစာ၊ ျမန္မာစကားျဖစ္ပါသည္။ စာရြီးေသာအခါ (ေမးျမန္းသည္၊ သတင္းေမးသည္) ဟု ရြီးနီကတ္ၿပီ ျမန္မာစာကို ရခိုင္စာဟု အသွ်င္ခံနီကတ္သည္မ်ားမွာ ရခိုင္သား၏၀မ္းတြင္းပါ ကာလနာျဖစ္ပါသည္။

ေနာက္ အပုိဒ္ (၃) (၄) (၅) စသည္ျဖင့္ က်န္အပိုဒ္မ်ား၌ က်န္ဟိနီေသာ ျမန္မာမႈျပဳမရေသာကာရံမ်ားကို တခုခ်င္း တပိုဒ္ခ်င္းေဖာ္ျပလားပါမည္။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
------------------------------
(၂) ေတာင္ကြ်န္းမေယဒီပါ၊ မဟီခ်ာမွာ၊ စီကာလွပ၊ ျမရိပ္ၿမိဳင္ႏွင့္၊ ေတာင္စဥ္ဝိုင္းေက၊ တိုင္းရကၡတြင္၊ စႏၵသုဓမၼ၊ မည္တြင္ေခၚ၍၊ ဘြဲ႔ေတာ္ရေက၊ မင္းလွဘုန္းႃကြယ္၊ နတ္ၿမိဳ႕ဟန္သို႔၊ အလြန္ထူးေက၊ ေျမာက္ဦးျပည္တြင္၊ ဂုဏ္ရည္မညွိဳး၊ လက္႐ံုးေထာင္ေက၊ အေခါင္မိုးလို႔၊ စိုးသည့္အခါ၊ မ်ားစည္းစိမ္ႏွင့္၊ ျပည့္ညီလတ္ေက၊ ေဘာင္းဒြတ္ရြာက၊ သညာနာမ၊ ပန္းျဖဴေအာင္ႏွင့္၊ ေမာင္ထြန္းျမဟု၊ လွပတင့္တယ္၊ သက္ႏွစ္ဆယ္ေက၊ အရြယ္တူေျမာက္၊ လုလင္ပ်ိဳေလ၊ ထိုႏွစ္ေယာက္မွာ၊ ဘုန္းေတာက္ေပၚထင္၊ မုနိသွ်င္ကို၊ ဖူးျမင္လိုလွ၊ တိုင္ပင္ခံေက၊ အႀကံမွ်လို႔၊ မိဘအထံ၊ လားခ်င္လိုသည္၊ ထိုအေၾကာင္းကို၊ ခြင့္ေတာင္းပန္၍၊ လွ်င္ျမန္ဆြဆြ၊ ဝတ္စားယင္၍၊ ဆင္ၿပီးမွလွ်င္၊ မိုးထမံႈရီ၊ ႏွင္းဝီဝီႏွင့္၊ စံုလီျဖဴးျဖဴး၊ တေက်ာ္ေက်ာ္ႏွင့္၊ ငွက္ေတာ္က်ဴးေက၊ ရက္ဦးမဂၤလာ၊ ခ်ိန္အခါတြင္၊ ႏွစ္ျဖာတူကြ၊ မိမာတာႏွင့္၊ ပီတာဖကို၊ ဦးခ်ၿပီးေသာ္၊ ဓညမည္ေက၊ ၿမိဳ႕ေဒသကို၊ မွန္းဆေမွ်ာ္လို႔၊ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး၊ ရႊီဇခၤါေလ၊ မဂၢါလမ္းကို၊ လွမ္းလို႔လားေသာ္၊ မ်ားျပားလွစြာ၊ ေက်းလက္ရြာကို၊ လြန္ကာေက်ာ္ေျမာက္၊ ရိပ္ၿမိဳင္ၿမိဳင္ႏွင့္၊ ဂႏိုင္တန္းမွာ၊ စခန္းေထာက္လို႔၊ ရွိေနာက္ဘယ္ညာ၊ ၾကည့္ေသာခါတြင္၊ စီကာညြတ္ေပ်ာင္း၊ မ်ားစံုလင္ေက၊ သစ္ပင္ေပါင္းမွာ၊ ရြက္ေဟာင္းလည္းႃကြီ၊ ညြန္႔႐ိုးတံမွာ၊ ပတ္ရံစုေက၊ ရြက္ႏုဝီလို႔၊ အနီအဝါ၊ ပန္းမ်ားစြာလည္း၊ မံုကာပြင့္ဖူး၊ သင္းပ်ံ႕ႀကိဳင္ေက၊ ဂႏိုင္ဦးမွာ၊ ေပ်ာ္ျမဴးဝဲပ်ံ၊ က်ီးငွက္သံျဖင့္၊ ညိုးညံခ်ိဳျမ၊ ေတာဂႏိုင္ေလ၊ ၿမိဳင္အလွကို၊ ဝဝ႐ႈကာ၊ တေတာဝင္ေက၊ တျပင္သန္းလို႔၊ လွမ္းလတ္ပါေသာ္၊ သာယာလွပ၊ ဇီးေခ်ာင္းရြာေလ၊ ရပ္ဂါမကို၊ ေရာက္ၾကတံုလွ်က္၊ ျမၿပိဳင္ေညာင္ႏွင့္၊ ကံေဘာင္ထက္မွာ၊ တန္႔လွ်က္တူညီ၊ ထိုင္လို႔နီေက၊ ထိုသည္အခါ၊ သာေမာစည္၍၊ ေပ်ာ္ဘြယ္ေကာင္းေက၊ ဇီးေခ်ာင္းရြာက၊ ကလ်ာ႐ူပ၊ သိန္းေက်ာ့ေဝႏွင့္၊ မေငြလွ႐ို႕၊ လွ်င္ဆြမၾကာ၊ ရီကန္သာကို၊ လွမ္းလာဆတ္ဆတ္၊ ညခ်မ္းနီမွာ၊ ေသာက္ရီခပ္၍၊ တက္လတ္ကာလ၊ ပန္းျဖဴေအာင္ေလ၊ ပ်ိဳေမာင္ထြားမွာ၊ စကားစလို႔၊ ႃမြက္ဟျခင္းရာ၊ ေမာင္႐ို႕မွာေက၊ ျပည္ရြာညြန္႔ဖူး၊ ထီးနန္းေဆာင္ျဖင့္၊ ထြန္းေျပာင္ေတာက္ေက၊ ၿမိဳ႕ေျမာက္ဦးက၊ သံုးလူ႔ထိပ္ပန္၊ ကိုယ္စားမြန္ကို၊ ဖူးရန္စိတ္ဟိ၊ ေဒရပ္ရြာကို၊ ေရာက္လာဘိလည္း၊ အသိမိတ္ေဆြ၊ မဟိေပေက၊ ႏွမအိမ္မွာ၊ တညည့္တာကို၊ တည္းပါစီရန္၊ လွတင့္တယ္ေလ၊ ပ်ိဳေမေႏွာင္းကို၊ ေမာင္ေတာင္းပန္ဟု၊ ဆိုျပန္တံုျငား၊ သိန္းေက်ာ့ေဝေလ၊ ပ်ိဳေမၾကားက၊ စကားသာယာ၊ ေမာင္လူပ်ိဳကို၊ ႏႈတ္ခ်ိဳပ်ားႏွင့္၊ ေျပာၾကားရာကား၊ မဟာမုနိ၊ ျမတ္ဘုန္းမိုကို၊ ဖူးလိုဘိ၍၊ ခရီးထြက္ခါ၊ ေမ႐ို႕ရြာသို႔၊ ေရာက္လာတံုရ၊ သိမိတ္ေဆြေလ၊ ေကတႏၵိလွ်င္၊ မဟိၾကေသာ္၊ ခ်မ္းျမရိပ္ၿငိမ္၊ ေမ႐ို႕အိမ္မွာ၊ တည္းမွီဖို႔ရာ၊ ယခုပင္လွ်င္၊ မွန္စင္စစ္ေက၊ လိုက္လတ္ပါဟု၊ ေခၚကာသူထ၊ တူမကြာဘဲ၊ လိုက္လာၾကေသာ္၊ မြီးဖမိခင္၊ ဝီးကပင္လွ်င္၊ ႐ႈျမင္တံုျငား၊ သားပမာေက၊ မိတၱာပြား၍၊ သနားတံုၿပီး၊ ေၾကာင္းထိုထိုကို၊ သိလိုျခင္းႏွင့္၊ သတင္းမီးလို႔၊ သိၿပီးတံုေျမာက္၊ ရြယ္ႏုပ်ိဳေက၊ ထိုႏွစ္ေယာက္အား၊ စားေသာက္စရာ၊ ဟင္းမိစၧာႏွင့္၊ ညစာထမင္း၊ ေမလွ်င္နီေက၊ အိမ္အတြင္းမွာ၊ တည္ခင္းၿပီးေသာ္၊ ရွိျပဳပၸါေလ၊ ဥေဒစြန္းက၊ လဝန္းေပၚေရ။


(၃)

“ကြ်န္းဦးၿမီမွာ၊ သၿပီခလို႔၊ ေရာင္ျမဝီဝီ၊ ေအာင္ျခင္းညံ၍၊ ေအာင္သံက်ဴးလို႔၊ ဇမၺဴဒီမွာ၊ သညီေဝါဟာ၊ ေထာပနာႏွင့္၊ ၾသဘာေသာင္းေသာင္း၊ သတင္းေပၚ၍၊ နင္းေက်ာ္ဘိေက၊ သီရိေခ်ာင္းတြင္“

(ၿမီ) (ၿပီ) (ဝီ) (ဒီ) (ညီ) ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

ဤအပိုဒ္ကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

“ကြ်န္းဦးေျမမွာ၊ သေျပခလို႔၊ ေရာင္ျမေ၀ေ၀၊ ေအာင္ျခင္းညံ၍၊ ေအာင္သံက်ဴးလို႔၊ ဇမၺဴေဒမွာ၊ သေညေ၀ါဟာ” ဆိုၿပီးေက ရပါသည္။ “သေညေ၀ါဟာ” ဆိုသည္မွာ ကေကာင္းရယ္ဖို႔ ေကာင္းပါသည္

“ပထြန္းက်က္သရီ၊ လွဆန္းညီေက၊ အိမ္ၿခီမ်ားစြာ၊ လီညင္းသြန္၍၊ ေပ်ာ္ရန္ေကာင္းေက၊ ဇီးေခ်ာင္းရြာက”

(ရီ) (ညီ) (ၿခီ) ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

ဤအပိုဒ္ကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

“ပထြန္းက်က္သေရ၊ လွဆန္းေညကာ၊ အိမ္ေျခမ်ားစြာ၊ ေလညႇင္းသြန္၍၊ ေပ်ာ္ရန္ေကာင္းဘိ၊ ဇီးေခ်ာင္းရြာ“ ဟု ရပါသည္။

ျမန္မာတြင္လည္း “ညီညာသည္” ဟုရာဟိပါသည္။ “ေညညာသည္“ ဟု မဟိပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ “လွဆန္းေည“ ဆိုသည္မွာ ရယ္စရာဟာသျဖစ္ပါသည္။

“မၾကာထုတ္ေခ်ာက္၊ ေမာင္သက္ဝီမွာ၊ လွမ္းခ်ီေရာက္က၊ တေထာက္နားကာ“

(၀ီ) (ခ်ီ) ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

ဤအပိုဒ္ကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

“မၾကာထုတ္ေခ်ာက္၊ ေမာင္သက္ေဝမွာ၊ လွမ္းေခ်ေရာက္က၊ တေထာက္နားကာ“ ဟု ရပါသည္။ ျမန္မာတြင္လည္း “လွမ္းခ်ီသည္” ”ခ်ီတက္သည္“ စသည္ျဖင့္ရာ ဟိပါသည္။ “လွမ္းေခ်သည္“ ဟူ၍ မဟိပါ။

“သိခ်င္လို၍၊ ရွိကိုလားေသာ္၊ ထူးျခားသာလြန္၊ ဥယ်ာဥ္ၿခံႏွင့္၊ သီးႏွံမ်ိဳးမ်ိဳး၊ တူးဆြလွန္ေက၊ ေပါက္ထြန္တိုးလို႔”

(သိ) ႏွင့္ (ရွိ) ကို ကာရံယူထားပါသည္။ ျမန္မာမႈျပဳမည္ဆိုလွ်င္

“ေသ့ခ်င္လို၍၊ ေရွ႕ကိုသြားေသာ္၊ ထူးျခားသာလြန္၊ ဥယ်ာဥ္ၿခံႏွင့္၊ သီးႏွံမ်ိဳးမ်ိဳး၊ တူးဆြလွန္ေက၊ ေပါက္ထြန္တိုးလို႔” ဟု ရပါသည္။ ျမန္မာစာတြင္လည္း “ေသ့သည္” ဟူ၍ မဟိပါ။ “သိသည္” ဟူ၍ရာ ဟိပါသည္။

တခ်ိဳ႕အပိုဒ္တြင္ “က်က္သရီ” တခ်ိဳ႕အပိုဒ္တြင္ “က်က္သေရ“ စသည္ျဖင့္ ၀ိ၀ါဒကဲြလဲြခ်က္မ်ားဟိသည္။ “က်က္သရီ“ လား “ၾကက္သေရ“ လား “က်က္သေရ“ လားဆိုသည္ကို သုေတသနျပဳရန္လိုအပ္သည္္။

အမ်ားနားလည္ေအာင္ ျမန္မာမ်ားလည္းဖတ္လို႔ရေအာင္ အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ ရခိုင္စာကို ျမန္မာမႈျပဳခ်င္ပါေရလား။ ေဂါင္းအီးအီးထား စဥ္းစားသင့္သည္။ ဆီဆြတ္၀ါဒျဖင့္ ရခိုင္စာပီကို မဖ်က္ဆီးသင့္ပါ။ ျမန္မာစာကို ျမန္မာမ်ားက ျမန္မာအတိုင္းရြီး၍ ရခိုင္မ်ားနားလည္းႏိုင္လွ်င္ ပဇာအတြက္ေၾကာင့္ ရခိုင္စာကို ရခိုင္အတိုင္းရြီး၍ ျမန္မာမ်ားက နားမလည္ႏိုင္ျဖစ္ရပါမည္နည္း။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
-------------------------------

(၃) လဝန္းေပၚေက၊ ထိုေရာ္ကာလ၊ သိန္းေက်ာ့ေဝႏွင့္၊ မေငြလွ႐ို႕၊ တူကြမကြာ၊ ဆီးကြမ္းယာကို၊ လွမ္းကာၿပီးေျမာက္၊ ေမာင္လူပ်ိဳေလ၊ ထိုႏွစ္ေယာက္မွာ၊ စားေသာက္ၿပီးေက၊ ေၾကာင္းမ်ားဖ်င္ကို၊ သိခ်င္ရီးႏွင့္၊ မီးလတ္ေတကား၊ ရႊီျပည္ေအာင္နန္း၊ ၾကငွန္းထူေက၊ ထီးျဖဴရြန္းလို႔၊ မင္းခဏ္းတန္တန္၊ စည္ေတာ္သံျဖင့္၊ ဆူညံဟိလတ္၊ ဓညေခၚေက၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ျမတ္ကို၊ ရံပတ္ဝိုင္းကာ၊ နိဂုဏ္းရြာ၏၊ သညာနာမ၊ တြင္ေခၚပံုလွ်င္၊ ဟူသမွ်ကို၊ ႏွမကညာ၊ သိတံုျပန္ေသာ္၊ မက်န္ရေယာင္၊ ေျပာျပပါဟု၊ ထိုခါကာလ၊ သိန္းေက်ာ့ေဝေက၊ ေမအလွက၊ ေမာင္လွတင့္တယ္၊ ေမေျပာဆိုေက၊ ထိုစကားကို၊ ေထာင္နားတည္ပါ၊ ျပန္႔က်ယ္စြာလွ၊ ကြ်န္းဦးၿမီမွာ၊ သၿပီခလို႔၊ ေရာင္ျမဝီဝီ၊ ေအာင္ျခင္းညံ၍၊ ေအာင္သံက်ဴးလို႔၊ ဇမၺဴဒီမွာ၊ သညီေဝါဟာ၊ ေထာပနာႏွင့္၊ ၾသဘာေသာင္းေသာင္း၊ သတင္းေပၚ၍၊ နင္းေက်ာ္ဘိေက၊ သီရိေခ်ာင္းတြင္၊ မင္းေကာင္းႀကိမ္ဖန္၊ ဗဟိုညံ၍၊ စည္သံ႐ိုက္ဟီး၊ ရႊီနန္းေဆာင္ျဖင့္၊ ေျပာင္ေျပာင္ညီးေက၊ ၿမိဳႀကီးဓညာ၊ ေအာင္ခ်ာခ်က္မွာ၊ ဒိသာေနာက္ယြန္း၊ က်ီးငွက္သံျဖင့္၊ ညိဳးညံေညာင္းေက၊ ဇီးေခ်ာင္းကမ္းတြင္၊ ပထြန္းက်က္သရီ၊ လွဆန္းညီေက၊ အိမ္ၿခီမ်ားစြာ၊ လီညင္းသြန္၍၊ ေပ်ာ္ရန္ေကာင္းေက၊ ဇီးေခ်ာင္းရြာက၊ မကြာဝီးေျမာက္၊ သံေက်ာ္ေက်ာ္ျဖင့္၊ တေခၚေလာက္တြင္၊ ရွိေနာက္တည့္ခါ၊ သီရိမာ၏၊ ဒိသာေနာက္ကမ္း၊ နတ္႐ို႕ရြာႏွင့္၊ ပမာညႊန္းေက၊ ေၾကာင္းလမ္းဇခၤါ၊ ဘယ္ႏွင့္ညာမွာ၊ သြယ္ကာစီတန္း၊ အေဝယာေလ၊ ေနာ္ဇာပန္းေက၊ ဒန္းထပ္တရာ၊ ဇီသဝါ႐ို႕၊ အခါမလပ္၊ ပြင့္ေဟာင္းလြန္၍၊ မံုဟန္ရင့္ေက၊ ပြင့္သစ္ထပ္လို႔၊ ခိုင္ညြတ္ျဖဴဝါ၊ ပန္းနံ႔ႀကိဳင္၍၊ ရိပ္ၿမိဳင္ေကာင္းေက၊ ပုန္းေခ်ာင္းရြာကို၊ မၾကာထုတ္ေခ်ာက္၊ ေမာင္သက္ဝီမွာ၊ လွမ္းခ်ီေရာက္က၊ တေထာက္နားကာ၊ ထိုသည့္ရြာမွ၊ အရာတဖန္၊ ေနာက္ရပ္ထံသို႔၊ ေခၚသံတၾကား၊ သိခ်င္လို၍၊ ရွိကိုလားေသာ္၊ ထူးျခားသာလြန္၊ ဥယ်ာဥ္ၿခံႏွင့္၊ သီးႏွံမ်ိဳးမ်ိဳး၊ တူးဆြလွန္ေက၊ ေပါက္ထြန္တိုးလို႔၊ စိုက္ပ်ိဳးၾကအင္၊ ပြင့္ဖူးဆင္၍၊ ေအာင္ျမင္ျဖစ္ထြန္း၊ ကြင္းျပင္က်ယ္မွာ၊ ျမထည္ရႊန္းသို႔၊ စိမ္းလမ္းစိုေျပ၊ က်က္သေရႏွင့္၊ တင့္ေပတံုလတ္၊ လုပ္တိုင္းေအာင္ေက၊ ေဒါင္းေဒါင္ရပ္ကို၊ မခြ်တ္မေသြ၊ မပန္းခင္ပင္၊ ျမင္ကာတြိေက၊ ေရာက္လိမ့္မည္ေလး။
---------------------------------------------------------------------------------------------

(၄)

”လွည့္ကာပတ္ဝန္း၊ ၾကည့္ၿပီးေကလွ်င္၊ ရြာလယ္လမ္းက၊ ေျဖာင့္တန္းမွန္စြာ၊ ေတာင္ဒိသာသို႔၊ လွမ္းလာျပန္က၊ ဥႆပေက၊ ႏြားလွႏွစ္ထြန္၊ ခရီးစြန္တြင္၊ ဝင္းၿခံၿပိဳင္းၿပိဳင္း၊ တဆိုင္းဆိုင္းႏွင့္၊ တံတိုင္းပမာ၊ ရံဝိုင္းကာ၍၊ မ်ားစြာအိမ္ၿခီ၊ ျပည့္ဝွန္းစီေက၊ ဆန္ရီစပါး၊ ဝတ္အထည္ေက၊ ရႊီေငြမ်ားႏွင့္“

ဤအပိုဒ္တြင္

“မ်ားစြာအိမ္ၿခီ၊ ျပည့္ဝွန္းစီေက၊ ဆန္ရီစပါး“ (ၿခီ) (စီ) (ရီ) ကို ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

၄င္းအပိုဒ္ကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

“မ်ားစြာအိမ္ေျခ၊ ျပည့္၀ွန္းေစကာ၊ ဆန္ေရစပါး” ဟု ရပါသည္။

ျမန္မာတြင္လည္း (စီသည္။ စီတန္းသည္။ တန္းစီသည္) ဟူ၍ရာ ဟိပါသည္။ (ေစတန္းသည္။ တန္းေစသည္) ဟုမဟိပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ (ျပည့္၀ွန္းေစသည္) ဆိုသည္မွာ လံုး၀အဓိပၸါယ္မဟိပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤကာရံသည္လည္း ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံစစ္စစ္ျဖစ္ပါသည္။ (အိမ္ၿခီ၊ ဆန္ရီစပါး) ဆိုသည္မွာ ရခိုင္စကား၊ ရခိုင္စာ၊ ရခိုင္ေ၀ါဟာရစစ္စစ္ျဖစ္ပါသည္။ (ဆန္ေရစပါး) ဟု ရြီးၿပီး ျမန္မာစာကို ရခိုင္စာဟု အသွ်င္မခံသင္ေပ။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
-------------------------------
(၄) ေရာက္လတ္ျပန္ေက၊ ေပ်ာ္ရန္ေကာင္းျခင္း၊ ေလာကဓံမွာ၊ ၿပိဳင္စံကင္းေအာင္၊ သန္႔ယွင္းသာယာ၊ ေဒါင္းေဒါင္ရြာကိို၊ လွည့္ကာပတ္ဝန္း၊ ၾကည့္ၿပီးေကလွ်င္၊ ရြာလယ္လမ္းက၊ ေျဖာင့္တန္းမွန္စြာ၊ ေတာင္ဒိသာသို႔၊ လွမ္းလာျပန္က၊ ဥႆပေက၊ ႏြားလွႏွစ္ထြန္၊ ခရီးစြန္တြင္၊ ဝင္းၿခံၿပိဳင္းၿပိဳင္း၊ တဆိုင္းဆိုင္းႏွင့္၊ တံတိုင္းပမာ၊ ရံဝိုင္းကာ၍၊ မ်ားစြာအိမ္ၿခီ၊ ျပည့္ဝွန္းစီေက၊ ဆန္ရီစပါး၊ ဝတ္အထည္ေက၊ ရႊီေငြမ်ားႏွင့္၊ ေက်ာ္ၾကားလူ႔ခြင္၊ လြန္စည္ပင္၍၊ လိုအင္ျပည့္ျငား၊ ႀကီးငယ္ဟူေက၊ လူအမ်ားမွာ၊ ႐ိုးသားေျဖာင့္မွန္၊ လုပ္အၾကံကို၊ အားသြန္ႀကိဳးပန္း၊ လံုလသန္၍၊ ဇြဲမာန္ႃကြေက၊ မေယာ့တန္းျဖင့္၊ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ၊ အရာရာတြင္၊ ညီညာစည္းလံုး၊ ကိုယ္ခ်င္းစာေက၊ သမၼာထံုးကို၊ ႏွလံုးပိုက္ခါ၊ မေကာင္းရာကို၊ ပယ္ခါစြန္႔ထား၊ ေကာင္းစီရန္ေလ၊ ညႊန္စကားကို၊ နားေထာင္နာယူ၊ တေယာက္လူတြင္၊ အပူေရာက္က၊ တရြာသူမွာ၊ ဝိုင္းကူၾကလို႔၊ ေဖးမကယ္တင္၊ လူတိုင္းပင္လွ်င္၊ ၾကည္လင္ႏွလံုး၊ ရွိအေဟာ္က၊ သူေတာ္ထံုးေၾကာင့္၊ ရြာလံုးစံုစြာ၊ ရတနာျဖင့္၊ ခ်မ္းသာႄကြယ္ဝ၊ သာသနာမွာ၊ ေရာင္ဝါပလို႔၊ ဖက္မွ်မျမင္၊ ေဖာ္သဟာ႐ို႕၊ ေပ်ာ္ရာေကာင္းေက၊ အေဒါင္းျပင္ဟု၊ ေသာင္းခြင္ေက်ာ္ညာ၊ ထိုသည္ရြာကို၊ ေရာက္ပါလတ္ေသာ္၊ ကုန္းထိပ္ေပၚတြင္၊ ေရာင္ေတာ္ထိန္လွ်ပ္၊ ေမြသရီေလ၊ ေစတီျမတ္သို႔၊ ခ်ည္းကပ္ၿပီးလွ်င္၊ လက္ႏွစ္ျပင္ကို၊ ထိပ္တြင္ခ်ီမိုး၊ ခါသံုးႀကိမ္ျဖင့္၊ ဦးႏွိမ္က်ိဳးလို႔၊ ရွိခိုးၿပီးခါ၊ ရပ္ျပဳပၸါသို႔၊ ေျဖာင့္စြာတန္းတန္း၊ ဝါးျပန္တာျဖင့္၊ သွ်စ္ရာခန္းကို၊ ခ်ီလွမ္းတံုျပန္၊ စည္ေမာင္းညံ၍၊ ေပ်ာ္သံမတိတ္၊ လူ႔ရပ္ဘံုမွာ၊ ဂုဏ္တံဆိပ္ႏွင့္၊ ပုဏၰရိပ္ရြာမ၊ ေခၚတြင္ေပေက၊ ရပ္ေဒသကို၊ ေရာက္ပါလိမ့္မည္၊ ရွိေျမာက္ယံကို၊ တဖန္ထပ္လို႔၊ ႐ႈလတ္ေခ်ေသာ္၊ မေသြျခားကြာ၊ တာငါးရာတြင္၊ လြန္စြာစည္ကား၊ ေရာင္းအဝယ္ျဖင့္၊ ကုန္သည္မ်ား႐ို႕၊ ကမ္းပါးတခြင္၊ ေလာင္းစပ္တင္ႏွင့္၊ လြမ္းၾကင္ေထာင္ေပါင္း၊ နားခိုျပန္ေက၊ ကုန္ဝယ္ေရာင္းလို႔၊ ေသာင္းေသာင္းလည္းဆူ၊ မ်ားသွ်င္လူ႐ို႕၊ ဝယ္သူမျပတ္၊ ျမစ္ကမ္းျပင္မွာ၊ ထြက္ဝင္ျငားေက၊ ပ်ားပန္းခပ္သို႔၊ လွည့္ပတ္လူးလာ၊ ဤရပ္ရြာကား၊ သာယာတင့္တယ္၊ ရခိုင္ျပည္မွာ၊ ေက်ာ္သည္ဂုဏ္ဟိတ္၊ လိုရာစံုေက၊ ပံုဏၰရိပ္ဟု၊ တံဆိပ္နာမည္၊ တပ္ဝင္းၿခံႏွင့္၊ ပတ္ရံလစ္ေက၊ ရြာသစ္တည္ဟု၊ ႏုေမပ်ိဳလွ၊ သိခ်င္လိုေက၊ လူပ်ိဳေခ်ာကို၊ ေျပာလို႔ျပေရ။



(၅)
“မ်ားလွလူသွ်င္၊ ေစတီျပင္ဟု၊ ေခၚတြင္မညီး၊ ဓညမည္ေက၊ ျပည္ေတာ္ဝွမ္းမွာ၊ ပန္းသို႔မႊီးလို႔၊ ရပ္ႀကီးသာယာ၊ ဤသည္ရြာလည္း၊ ဓညာနိဂုဏ္း၊ ပတ္ဝိုင္းက်င္ေက၊ ဆင္ၿခီဖုန္းဟု၊ ရႊီဘုန္းသက္ဝီ၊ ၿမဲမကြာဘဲ၊ စြဲကာထားေက၊ မွတ္သားလီေလး”

ဤအပိုဒ္တြင္လည္း

“ေခၚတြင္မညီး၊ ဓညမည္ေက၊ ျပည္ေတာ္၀ွမ္းမွာ၊ ပန္းသို႔ မႊီးလို႔၊ ရပ္ႀကီးသာယာ”

(ညီး၊ မႊီး၊ ႀကီး) ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

၄င္းကို ျမန္မာမႈျပဳမည္ဆိုပါက

“ေခၚတြင္မေညး၊ ဓညမည္ေက၊ ျပည္ေတာ္၀ွမ္းမွာ၊ ပန္းသို႔ေမႊးလို႔၊ ရပ္ေၾကးသာယာ” ဟု ရပါသည္။

(ရပ္ေၾကးသာယာ) ဟူေသာစကားမွာ ဟာသျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာစာတြင္လည္း (ႀကီးသည္၊ ငယ္သည္) ဟုရာဟိပါသည္။ (ေၾကးသည္၊ ငယ္သည္) ဟုမဟိပါ။

ထို႔ေၾကာင့္ ဤကာရံမွာ ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ဤကာရံကုိေထာက္၍ (ညီး၊ မႊီး၊ ႀကီး) ကို ကာရံယူထားသျဖင့္ ( မႊီး ) ဆိုသည္မွာ ရခိုင္စကား၊ ရခိုင္စာ၊ ရခိုင္ေ၀ါဟာရျဖစ္ပါသည္။

(ေမ႔ႊး) ဟုရြီးၿပီး ျမန္မာစာကို ရခိုင္စာဟု အသွ်င္မခံသင့္ေပ။


ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
-------------------------------
(၅) ေျပာလို႔ျပေက၊ ထိုမွတဖန္၊ ေတာင္ရပ္ထံသို႔၊ ဝါးျပန္ေျခာက္ရာ၊ လွမ္းေသာခါတြင္၊ ငါးရာအိမ္ၿခီ၊ ရိပ္ဝီဝီႏွင့္၊ နီလည္းမထိုး၊ ပန္းသစ္ပင္႐ို႕၊ ရြာတြင္မိုးလို႔၊ ေက်ာ္ဟိုးလူခြင္၊ ရတနာႏွင့္၊ ဥစၥာေပါေက၊ ပန္းေတာျပင္ကို၊ အလွ်င္အျမန္၊ ေရာက္လတ္ျပန္ေသာ္၊ တဖန္ထိုမွ၊ ဒကၡိဏသို႔၊ ေမွ်ာ္ကာလွည့္လွ်င္၊ ၾကည့္လတ္ကေက၊ ျမျမမို႔မို႔၊ စိမ္းစို႔စို႔ႏွင့္၊ မိႈင္းညိဳ႕မွံဳျပာ၊ ရြာတရြာကို၊ ျမင္ပါလိမ့္မည္၊ ထိုသည္ရြာ၏၊ မည္နာမကို၊ သိရေပေအာင္၊ ႏွမေျပာၾကား၊ မွတ္သားရန္ေက၊ ညႊန္စကားကို၊ ေထာင္နားလည္းနာ၊ ဤသည္ရြာတြင္၊ ရွည္ၾကာျမင့္လစ္၊ စည္ပင္ရြာေက၊ ေဝသာေခတ္က၊ ေျပျပစ္လွစြာ၊ ပိသုကာ႐ို႕၊ ေကာင္းစြာထုလုပ္၊ လက္ရာမြန္၍၊ လြန္ေခ်ာညက္ေက၊ က်ားနက္႐ုပ္ကို၊ ရြက္အုပ္ညိဳေမွာင္၊ ျမၿပိဳင္ေညာင္ႏွင့္၊ ကံေဘာင္ထက္မွာ၊ ဝပ္လွ်က္အမွန္၊ လြဲမဖယ္ဘဲ၊ ၿမဲတည္ဘိေက၊ ဟိျခင္းဟန္ေၾကာင့္၊ ရီကန္က်ားနက္၊ ေပါင္းစပ္ျပန္၍၊ နံႏွစ္ခ်က္ကို၊ တြဲဖက္ၿပီးခါ၊ ယင္းရပ္ရြာကို၊ သညာနာမ၊ က်ားနက္ကန္ေလ၊ တြင္ျပန္ရဟု၊ ေမာင္လွေကာင္းစြာ၊ မွတ္ၿပီးခါဝယ္၊ ျပဳပၸါစူးစူး၊ လိႈင္းၾကက္ခုန္ေက၊ ယမုန္ျမစ္ကို၊ စစ္စစ္ကူးလွ်င္၊ ၾကည္ႏူးစမၸါယ္၊ လြန္သပၸါယ္၍၊ တင့္တယ္ေယာက္ပတ္၊ ေျခာက္ေရာင္ညီးေက၊ ေစတီျမတ္ကို၊ ျမင္လတ္လိမ့္မည္၊ သမိုင္းမွန္ႏွင့္၊ တည္ဟန္မ်ားကို၊ ေျပာၾကားမည္ကား၊ လြန္သည္ရွိက၊ ေလာင္းၾကက္မည္ေက၊ ရႊီျပည္မတြင္၊ ဗလပညာ၊ ဘုန္းအာဏာႏွင့္၊ ရာဇာမင္းထီး၊ နန္းရိပ္ခိုေက၊ ထိုမင္းႀကီးမွာ၊ သတၱိျပည့္စံု၊ ရဲစြမ္းဂုဏ္ႏွင့္၊ ကိုယ္ယံုမတ္လွ၊ အရာရာတြင္၊ လိမၼာသိေက၊ ဝိမလလွ်င္၊ မိစၧဌာေန၊ သက္တိုင္းျပည္က၊ ျပန္သည္ကာလ၊ ေစတီရာတြင္၊ ဗိုလ္တာဝန္းေက၊ စခန္းခ်လို႔၊ ခတၱဒီဝါ၊ နားၿပီးခါလွ်င္၊ ေအာင္ခ်ာကနက္၊ ရႊီနန္းဘံုျဖင့္၊ ဂုဏ္မခ်ိဳ႕ေက၊ ၿမိဳ႕ေလာင္းၾကက္သို႔၊ ခ်ီတက္ၿပီးခါ၊ မ်ားမၾကာပင္၊ ျပန္လာတံုလတ္၊ အုတ္ခ်ပ္စီေက၊ ေစတီျမတ္ကို၊ ေယာက္ပတ္တင့္တယ္၊ တည္ထားေပ၍၊ ျမင့္ရွည္လြန္ေညာင္း၊ အလီလီေက၊ ရာသီေျပာင္းလို႔၊ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ၊ ၾကာေသာခါတြင္၊ ေသနာပဓိ၊ ရဲစြန္းဂုဏ္ျဖင့္၊ ျပည့္စံုလတ္ေက၊ မတ္ကဝိႏွင့္၊ မင္းထီးဘုရင္၊ နတ္နန္းဝင္ေသာ္၊ တဆယ္ေက်ာ္၍၊ စြန္းေပၚခုနစ္၊ မင္းေစာမြန္လွ်င္၊ နန္းစံေခတ္တြင္၊ သကၠရာဇ္ေကာဇာ၊ ခုနစ္ရာႏွင့္၊ စြန္းလာေျခာက္ဆယ္၊ သွ်စ္ခုဝယ္တြင္ ႏွိပ္စက္မ်ားစြာ၊ သို႔တြက္တာေၾကာင့္၊ ျပည္ရြာပ်က္စီး၊ (-----)၊ အိုးအိမ္ခြာ၍၊ ထြက္ခြါၿပီးေသာ္၊ ျပည္ႀကီးမ႑ိဳင္၊ ရႊီရခိုင္မွာ၊ အိမ္တိုင္ႏြယ္ရစ္၊ ျမက္သစ္အံု၍၊ ရွက္ျခံဳေႏွာေက၊ လယ္ေတာျဖစ္လို႔၊ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္၊ ကာလရွည္ေအာင္၊ ၾကာေပေသာခါ၊ မစၧိမာက၊ ရာဇဘုန္းသန္၊ သူရတန္လွ်င္၊ ေထာက္ကန္ၿပီးျငား၊ ေသာင္းထိဝီေအာင္၊ ဗိုလ္ၿခီမ်ားႏွင့္၊ မင္းသားေစာမြန္၊ ျပည္ေတာ္ျပန္၍၊ ရန္ကိုႏွိမ္ၿပီး၊ ေလာင္းၾကက္ေခၚေက၊ ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးမွာ၊ နန္းထီးထပ္မံ၊ စိုးမိုးစံလွ်င္၊ ႏိုင္ငံအဝွမ္း၊ ရီႏွင့္ၾကာေက၊ ပမာညႊန္းသို႔၊ အီးခ်မ္းသာယာ၊ ဟိလတ္ခါတြင္၊ ျပန္လာမစဲ၊ ကိုယ့္ရပ္နယ္ေလ၊ ရြာျပည္ထဲမွာ၊ စုစည္းဝိုင္းအံု၊ သစ္ႏြယ္ၿခံဳကို၊ အကုန္ယွင္းေျမာက္၊ ညီအညာျဖင့္၊ အိမ္ယာေဆာက္လို႔၊ ဝမ္းေျမာက္ဝမ္းသာ၊ မ်ားလူသွ်င္မွာ၊ သာရႊင္ပ်လို႔၊ ျပန္ၾကခါဝယ္၊ မည္သာလႊမ္းေက်ာ္၊ ေတာင္ဦးေမာ္ဟု၊ တြင္ေခၚတံုျငား၊ မ်ားျပားစြာေက၊ ထိုရြာသားမွာ၊ ေပါက္ဖြားဇာတိ၊ မိမိရြာကို၊ စြန္႔ခြာဘိ၍၊ ဘုန္းဟိထင္ေပၚ၊ ေစတီေတာ္ႏွင့္၊ တေခၚေလာက္ဝယ္၊ တူမကြာဘဲ၊ စုလာလတ္ေက၊ ရြာရပ္တည္လို႔၊ အမည္နာမ၊ ျမတ္ေစတီကို၊ မွီသဟဲေက၊ စြဲၿပီးမွလွ်င္၊ မ်ားလွလူသွ်င္၊ ေစတီျပင္ဟု၊ ေခၚတြင္မညီး၊ ဓညမည္ေက၊ ျပည္ေတာ္ဝွမ္းမွာ၊ ပန္းသို႔မႊီးလို႔၊ ရပ္ႀကီးသာယာ၊ ဤသည္ရြာလည္း၊ ဓညာနိဂုဏ္း၊ ပတ္ဝိုင္းက်င္ေက၊ ဆင္ၿခီဖုန္းဟု၊ ရႊီဘုန္းသက္ဝီ၊ ၿမဲမကြာဘဲ၊ စြဲကာထားေက၊ မွတ္သားလီေလး။


(၆)

“မွတ္သားမေယေကာင္းစြာ၊ ဤရပ္ရြာက၊ အရာတေထာက္၊ ၀ါးျပန္တာျဖင့္၊ ငါးရာဟိေက၊ အရွိေျမာက္သို႔”

(ဟိ) ႏွင့္ (ရွိ) ကို ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

၄င္းကိုျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

“ငါးရာရွိကာ၊ အေရွ႕ေျမာက္သို႔” ဟု ရပါသည္။

(ရွိ) ႏွင့္ (ေရွ႕) ကာရံလြတ္လားပါသည္။

(ရွိ) သည္ ရခိုင္စကား ရခိုင္ေ၀ါဟာရစစ္စစ္ျဖစ္ပါသည္။ အသံထြက္ေသာအခါ (Rhi) ဟု အသံထြက္ပါသည္။ ျမန္မာပိုင္ေယွာင္ (shi) ဟု အသံမထြက္ပါ။

စာရြီးေသာအခါ (အရွိဖက္၊ အရွိအေနာက္) စသည္ျဖင့္ ရြီးရပါမည္။ (အေရွ႕ဖက္၊ အေရွ႕အေနာက္) ဟု ရြီးၿပီး ျမန္မာစာကို ရခိုင္စာဟုအသွ်င္ခံပါက သင့္ကိုလူအမ်ား ရယ္ျခင္းျပဳပါလိမ့္မည္။

(ရွိ) သည္ျမန္မာကဲ့သို႔ ပိုင္ဆိုင္သည္ဟုအဓိပၸါယ္မရဘဲ (East) အရွိအရပ္ဟုအဓိပၸါယ္ရပါသည္။


ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
-------------------------------
(၆) မွတ္သားမေယေကာင္းစြာ၊ ဤရပ္ရြာက၊ အရာတေထာက္၊ ၀ါးျပန္တာျဖင့္၊ ငါးရာဟိေက၊ အရွိေျမာက္သို႔၊ အေရာက္တခါ၊ ႀကိဳးအားေဆာင္၍၊ ခ်စ္ေမာင္ျမတ္မွာ၊ လွမ္းလတ္ပါေသာ္၊ သာယာသန္႔ယွင္း၊ ပန္းနံ႔လႈိင္၍၊ မႊီးႀကိဳင္သင္းလို႔၊ ခပင္းလူသွ်င္၊ အိမ္တိုင္းတြင္၀ယ္၊ ျခည္ငင္ဗိုင္း၀င့္၊ တန္းခါလွည္ေက၊ အထည္ဆန္းေအာင္၊ ရကၠန္းရက္လို႔၊ အသက္မြီးရာ၊ ယဥ္သယ္ရြာကို၊ မၾကာခဏ၊ ေရာက္ျပန္ေသာ္လွ်င္၊ ေမာင္ေတာ္လွမွာ၊ ျမင္ရလိမ့္မည္၊ ယိုင္သယ္ရြာက၊ တခါထပ္လို႔၊ ၾကည့္လတ္ခီေသာ္၊ ဌာနီဒိသ၊ ဥတၱရတြင္၊ ႏြားလွတထြန္၊ ျမစ္ကမ္းယံတြင္၊ လီသြန္ခ်ဳိျမ၊ ရိပ္၀ီ၀ီႏွင့္၊ နီမခဘဲ၊ လွပသာယာ၊ ရြာတရြာကို၊ ျမင္ပါလိမ့္မည္၊ သိစီရန္လွ်င္၊ မွန္သမွ်ကို၊ ေျပာျပမည္ကား၊ ရွိ၀ယ္အစ၊ ဤဂါမ၏၊ မူလသညာ၊ မ်ားလူသွ်င္႐ို႕၊ ေခၚတြင္လတ္ေက၊ ေဂါက္ပတ္ရြာတည္း၊ အရာတဖန္၊ ဤသည္ရြာကို၊ သညာထပ္လို႔၊ ေခၚလတ္ဟန္ကား၊ ဘုန္းကံႀကီးလွ၊ လက္႐ံုးေရာင္ျဖင့္၊ ေျပာင္ေျပာင္ပေက၊ ဒႆရာဇာ၊ မင္းျမတ္စြာလွ်င္၊ အာဏာျဖန္႔မိုး၊ တိုင္းရကၡာကို၊ အုပ္ကာစိုးေသာ္၊ ဖီးဖိုးစဥ္လာ၊ ကိုးကြယ္ပါခ၊ မဟာမုနိ၊ ေျခာက္ေရာင္ညီးေက၊ ျမတ္သီရိကို၊ ခရီး၀ီးကြာ၊ ျမစ္သိဂၤါ၌၊ သညာေက်ာ္ဟိုး၊ ေသလာေတာင္ေလ၊ ျမင့္ေခါင္ထက္ေက၊ ၀က္သတိုးက၊ ရွိခိုးပန္ထြာ၊ ပင့္ေဆာင္လာ၍၊ စႏၵသူရိယ၊ မင္းရာဇိန္ႏွင့္၊ မုနိႏၵ႐ို႕၊ မူလသြန္းရာ၊ ၿမိဳ႕ဓညာ၀ယ္၊ ေတာင္သာပုလု၊ ျမရိပ္ၿမိဳင္ေလ၊ ကတညဳတြင္၊ ျပဳစုထပ္မံ၊ တည္ထားျပန္၍၊ ကာရံတံတိုင္း၊ မင္းရာဇာမွာ၊ သဒၶါလႈိင္း၍၊ မဆိုင္းလွ်င္စြာ၊ ျပဳလုပ္ခါတြင္၊ ဤရြာ၌၀ယ္၊ ေက်ာက္မ်ားစြာကို၊ ညီညာျဖတ္၍၊ ဆတ္လတ္ေတစု၊ ထိုသည္ကစ၊ ဤဂါမကို၊ မ်ားလွသူငါ၊ ေနာက္တဖန္၀ယ္၊ တြင္ျပန္လတ္ေက၊ ေက်ာက္ဆတ္ရြာဟု၊ သညာလြမ္းေက်ာ္၊ ယခုတိုင္ေလ၊ စဥ္အဆက္ေက၊ ႃမြက္လို႔ေခၚေရ၊ ေမာင္ေတာ္မွတ္သား၊ ဤရပ္ရြာမွ၊ တခါလားေသာ္၊ အမ်ားမကြာ၊ ေျမာက္ရပ္သာတြင္၊ စဥ္လာသက္ဆင္း၊ ၿမိဳ႕ဓညာက၊ ရာဇာမင္း႐ို႕၊ မယြင္းစံုညီ၊ ေအာင္ေမာင္းစီ၍၊ ရာသီမိႆ၊ စိတၱရံေလ၊ သႀကၤန္လမွာ၊ ထူးစြသဘင္၊ ေလာင္းပြဲတင္၍၊ ေပ်ာ္ရႊင္တံုၾက၊ က်ဥ္းမက်ယ္ေက၊ ေခ်ာင္းငယ္၀တြင္၊ စိုက္ထပန္းတိုင္၊ ယႈံးအႏိုင္ကို၊ ပြဲထိုင္႐ႈရာ၊ ဤသည္ရြာကို၊ မ်ားစြာလူေပါင္း၊ တြင္အစဥ္ေက၊ ပန္းတိုင္ေခ်ာင္းဟု၊ ႏွစ္ေပါင္းျမင့္ရွည္၊ မ်ားသူငါလွ်င္၊ ဤရပ္ရြာကို၊ ေခၚလတ္ေတေလး။


(၇)
မုနိသွ်င္မွာ၊ ခုလွ်င္တလီ၊ စံျမန္းေပ်ာ္ေက၊ သိမ္ေတာ္ေအာက္မွ၊
ကြယ္ေပ်ာက္ၿပီဟု၊ စာပီရြီးလွ်က္”

(လီ) (ၿပီ) (ပီ) ကို ကာရံယူထားသည္ကိုတြိရပါသည္။

၄င္းကိုျမန္မာမႈျပဳလွ်င္ “ခုလွ်င္တေလ၊ စံျမန္းေပ်ာ္ကာ၊ သိမ္ေတာ္ေအာက္မွ၊ ကြယ္ေပ်ာက္ေျပဟု၊ စာေပရြီးလွ်က္” ဟု ရပါသည္။

ျမန္မာတြင္လည္း (ကြယ္ေပ်ာက္ေျပ) ဟု မဟိပါ။ (ကြယ္ေပ်ာက္ၿပီ) ဟုရာ ဟိပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ကာရံ (လီ) (ၿပီ) (ပီ) ကိုေထာက္၍ (စာပီ) ဆိုမွရာ
ရခိုင္ေ၀ါဟာရအမွန္ျဖစ္ေၾကာင္း တပ္ျပအပ္ပါသည္။

ရခိုင္စာပီႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈေကာ္မီတီ တကၠသိုလ္မ်ား (ရန္ကုန္)
ရခိုင္သားႀကီးစာပီ ဟူ၍ရာ ျဖစ္ရပါမည္။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
-------------------------------
(၇) ေခၚလတ္မေယသူငါ၊ ပန္းတိုင္ရြာက၊ တခါႏွစ္ထပ္၊ တာငါးရာလ်င္၊
ျပန္ကာေထာက္ေက၊ ေျမာက္အရပ္သို႔၊ တည့္မတ္ေျဖာင့္စြာ၊ ေမာင္သက္ႏွံမွာ၊
တဖန္လွည့္လို႔၊ ၾကည့္ေသာခါတြင္၊ ၫိုျပာမႈိင္းမႈိင္း၊ တဆိုင္းဆိုင္းႏွင့္၊
႐ႈတိုင္းသာယာ၊ ရခိုင္ျပည္မွာ၊ နာမည္ေကာင္းေက၊ ေညာင္ေခ်ာင္းရြာကို၊
ေသခ်ာက်န၊ ေမာင္ပန္းတန္မွာ၊ မွန္မုခ်လွ်င္၊ ျမင္ရလိမ့္မည္၊
ေရာက္ဖူးေယာင္ေလ၊ ေမာင္သက္ထားမွာ၊ လားလို႔လည္ပါ၊ ေပ်ာ္ဖြယ္စံုျခင္း၊
ေကာင္းသတင္းႏွင့္၊ ေသာင္းတြင္းေက်ာ္ညာ၊ ဤသည္ရြာကို၊ ရွည္ၾကာရွိက၊
မ်ားလူဗိုလ္ပါ၊ ေခၚဆိုၾကေက၊ နာမသညာ၊ ေလာကဓံမွာ၊ စံမညီးေက၊ ကံႀကီးရြာတည္း၊
တခါေနာက္ထပ္၊ ေညာင္းေခ်ာင္းရြာဟု၊ သညာတပ္လို႔၊ ေခၚလတ္ျခင္းရာ၊
သမိုင္းလာကို၊ ထုတ္ခါျပသ၊ သိေလာက္ေပေအာင္၊ သံေခပျဖင့္၊ အစအဆံုး၊ ရာဇ၀င္မွာ၊
စာတင္ထံုးကို၊ ရႊီဘုန္းခ်စ္ေမာင္၊ အၿမဲပင္လွ်င္၊ စိတ္၀င္စား၍၊
ေမာင္နားေထာင္ေလ၊ ယေခါင္ကာလ၊ တိုင္းေအာင္ၿမီေလ၊ ရႊီရကၡတြင္၊ ၿမိဳ႕ျပအဂၤါ၊
စံုလင္စြာႏွင့္၊ ေအာင္ခ်ာကနက္၊ ထီးနန္းတည္ေက၊ စမၸ၀ွက္မွာ၊ နန္းတက္စိုးစံ၊
ကုသလံေလ၊ ရွိကံလည္းထူး၊ ဘုန္းသေဖာႏွင့္၊ ေတဇာျပင္းေက၊ မင္းဘီလူးကို၊
ဥာဏ္ထူးစီမံ၊ (----)၊ မင္းဘယလွ်င္၊ နန္းမရိပ္ခို၊ ျမေပါက္ၫိုႏွင့္၊
ႏွစ္ကိုယ္တူလွ၊ ဖီးလြတ္ရာသို႔၊ ပုန္းကာ၀ွက္လို႔၊ ထြက္ၿပီးၾကေသာ္၊ တမၸ၀တီ၊
တြင္မည္ခ်ီေက၊ ဌာနီျမတ္မြန္၊ ျပည္ပုဂံကို၊ ေရာက္ျပန္သည္ျဖစ္၊ ထီးနန္းစံေက၊
မင္းက်န္စစ္သို႔၊ ဦးတိုက္ခို၀င္၊ ျမင့္ၾကာတင္၍၊ ဘုရင္က်န္စစ္၊ ဇီ၀ိကြာ၍၊
နတ္ရြာလိုက္က၊ ၿမီးခ်စ္သဲအူ၊ အထက္ရွိက၊ ျပည္ရခိုင္ကို၊ ပိုင္ဆိုင္ျခင္းေက၊
မင္းဘယ၏၊ ပုတၱစီတာ၊ ရႊီဂူသာႏွင့္၊ လက္ယာမင္းနန္၊ မ်ဳိး႐ိုးမွန္ကို၊
မင္းမြန္ေခါင္ဖ်ား၊ ေသာင္းထိ၀ီေအာင္၊ ဗိုလ္ၿခီမ်ားကို၊ သနားၿပီးခါ၊
တိုင္းရကၡာသို႔၊ မၾကာမဆိုင္း၊ ေလာင္းမင္းနန္ကို၊ အျပန္ခိုင္း၍၊
ၿမိဳ႕တိုင္းျပည္ရြာ၊ ဘိုးရိပ္ရာကို၊ ျပန္ကာသိမ္းေျမာက္၊ ၿမိဳ႕ပရိန္မွာ၊
ေရာင္ထိန္လႊမ္းေအာင္၊ ရႊီနန္းေဆာက္လို႔၊ ဘုန္းေတာက္ရွိန္၀ါ၊ စိုးစဥ္ခါတြင္၊
တမၸါဒီပ၊ ၿမိဳ႕ပုဂံမွာ၊ ဘုန္းလွ်ံပေက၊ ရာဇမွန္ကူ၊ ႀကီးပညာႏွင့္၊
ေတဇာျပင္းေက၊ မင္းစည္သူက၊ နတ္လူ႐ိုၫြတ္၊ မုနိတြင္ေက၊ အသွ်င္ျမတ္ကို၊
ပီးအပ္လာရန္၊ စာသ၀ဏ္ျဖင့္၊ ေတာင္းခံလတ္ရာ၊ ထိုအခါတြင္၊ လက္ယာမင္းနန္၊
မယ္ေတာ္၀န္ႏွင့္၊ ႀကိမ္ဖန္မ်ားလွ၊ ညီလာခြင္မွာ၊ တိုင္ပင္ၾကလို႔၊
ဗုဒၶဆင္းေလ်ာ္၊ ႐ုပ္ပြားေတာ္ကို၊ ထင္ေပၚေက်ာ္ဟိုး၊ ေတာင္ထိပ္ခၽြန္ေလ၊
ျမင့္ခၽြန္တက္ေက၊ ၀က္သတိုး၌၊ ပုန္းလ်ိဳး၀ွက္ေထြ၊ တိတ္တိတ္ေကျဖင့္၊
ထားေပၿပီးမွ၊ စာသ၀န္ကို၊ ပုဂံၿမိဳ႕မွာ၊ ဆက္ပို႔ၾကလို႔၊ ရြီးထျခင္းရာ၊
အေၾကာင္းမွာကား၊ ရာဇာတုလြတ္၊ ဘုန္းေတဇာျဖင့္၊ အာဏာျပင္းေက၊
သွ်င္မင္းျမတ္ေလ၊ လူ႔ရပ္ေပၚထင္၊ မုနိသွ်င္က၊ ယခင္ရွိမ်ား၊ တလိုင္းဟူေက၊
ျပဴအမ်ားႏွင့္၊ စစ္သားဆိုးသြန္း၊ အသွ်င့္ကၽြန္႐ို႕၊ ေပါင္တံေၾကာသား၊
ျဖတ္ယူပါေက၊ ျခင္းရာမ်ားေၾကာင့္၊ ေျခာက္ပါးေရာင္လြင္၊ မုနိသွ်င္မွာ၊
ခုလွ်င္တလီ၊ စံျမန္းေပ်ာ္ေက၊ သိမ္ေတာ္ေအာက္မွ၊ ကြယ္ေပ်ာက္ၿပီဟု၊
စာပီရြီးလွ်က္၊ ၿမိဳ႕ပုဂံမွာ၊ တမန္ဆက္၍၊ လရက္ႏွစ္တာ၊ အခ်ိန္ၾကာေသာ္၊
ပကၡဒိန္မွာ၊ ရက္ခ်ိန္ေညာင္းလို႔၊ ေျပာင္းလတ္ကလွ်င္၊ ဒႆရာဇာ၊ နန္းတက္ခါ၀ယ္၊
မဟာမုနိ၊ တန္းခိုးေတာ္ျဖင့္၊ လႊမ္းေက်ာ္လတ္ေက၊ ျမတ္ေဗာဓိကို၊
မည္ဟိေက်ာ္ဟိုး၊ ခါတဖန္တြင္၊ မင္းနန္၀ွက္ေက၊ ၀က္သတိုးက၊ ရွိခိုးပန္ထြာ၊
ပင့္ေဆာင္လာ၍၊ ဤရြာ၌၀ယ္၊ ရႊီပန္းၿမိဳင္ေက၊ ယာဥ္ရထားကို၊ ရပ္နားေပ၍၊
ပန္းေျဖေညာင္းညာ၊ တန္႔နားပါ၍၊ ထိုခါကစ၊ သာေမာစည္ေက၊ ဤေဒသကို၊
ေညာင္ေခ်ာင္းတြင္ေရ။
------------------------------------------------------------------------------

(၈)

“ဆီမီးေျပာင္ေျပာင္၊ ၫွိထြန္းေထာင္၍၊ အေရာင္ထိန္လက္၊ လင္းအာ႐ံုတြင္၊
သံစံုက်ဴးေက၊ ဖူး၀တ္တက္လို႔၊ ႏႈတ္ႃမြက္ခ်ဳိျမ၊ မ်ားသေတၱေလ၊ ေ၀ေနယ်ကို
အမွ်အညီ၊ ရၾကစီဟု၊ ပီး၀ီတံုၿပီး၊ ေခါင္းေလာင္းသံျဖင့္၊ ဆူညံဟီးလို႔”

“အမွ်အညီ၊ ရၾကစီဟု၊ ပီး၀ီတံုၿပီး” (ညီ) (စီ) (၀ီ) ကို
ကာရံယူထားသည္ကိုတြိရပါသည္။

၄င္းကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္ “အမွ်အေည၊ ရၾကေစဟု၊
ေပးေ၀တံုၿပီး” ဟု ရပါသည္။

(အမွ်အေည၊ အေညအမွ်) ဟု ျမန္မာတြင္လည္းမဟိပါ။
(အညီအမွ်) ရာဟိပါသည္။

(ပီး၀ီသည္။ ၀ီျခမ္းသည္၊ ၀ီမွ်သည္၊ ၀ီငွသည္)
စသည့္ေ၀ါဟာရမ်ားမွာ ရခိုင္စာျဖစ္ပါသည္။

(ေ၀ငွသည္၊ ေပးေ၀သည္) ဆိုသည္မွာ ျမန္မာစာျဖစ္ပါသည္။

(ညီ၊ စီ၊ ၀ီ) ကာရံကိုေထာက္၍ ဆုေတာင္းအမွ်၀ီရာတြင္လည္း (က်မၼာပါစီ၊ ခ်မ္းသာပါစီ၊ လုပ္တိုင္းေအာင္ ႀကံတိုင္းေျမာက္ပါစီ) ဟု စီကာရံျဖင့္ ရြီးသားရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိသာထင္ရွားသည္။

(ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀သည္) ဟူေသာစကားတြင္လည္း (၀ီျခမ္းသည္။ ၀ီမွ်သည္)
(ျဖန္႔ခ်ီသည္) ဟုအဓိပၸါယ္သက္ေရာက္သျဖင့္ (ထုတ္၀ီသည္) ရာ
အမွန္ျဖစ္သည္။ (ထုတ္ေ၀သည္) ဟူသည္မွာ ျမန္မာစကား၊ ျမန္မာစာျဖစ္သည္။ (ထုတ္ေ၀သည္) ဟု ရြီးသားလွ်က္ ျမန္မာစာကို ရခိုင္စာဟု အသွ်င္မခံသင့္ေပ။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
--------------------------------
(၈) ေညာင္ေခ်ာင္းမေယရပ္ရြာ၊ ထိုနီရာက၊ တခါေမွ်ာ္ေထာက္၊ ျပန္ကိုးရာလွ်င္၊
တိုင္းတာဟိေက၊ အရွိေျမာက္တြင္၊ ဘုန္းေတာက္ေပၚထင္၊ မုနိသွ်င္၏၊
စံရႊင္ေပ်ာ္မွီး၊ ကုန္းထိပ္ေပၚမွာ၊ သိမ္ေတာ္ႀကီးကို၊ ထိန္ညီးတင့္တယ္၊
ၾကည္ႏူးဖြယ္ႏွင့္၊ ျမင္မည္မလြဲ၊ တေျပာင္ေျပာင္ႏွင့္၊ သိမ္ေဆာင္ထဲမွာ၊
အၿမဲမွန္စြာ၊ စဥ္အလာျဖင့္၊ အခါမိႆ၊ စိတၱရံေက၊ ၀ိုင္းရံပလို႔၊ မာသတန္းခူး၊
ႏွစ္ေဟာင္းလြန္၍၊ သႀကၤန္က်ဴးေသာ္၊ ေပ်ာ္ျမဴးသာရႊင္၊ မ်ားလူသွ်င္႐ို႕၊
ျဖဴစင္၀တ္စား၊ ပန္းနံ႔သာေလ၊ ၾကက္သွ်ာမ်ားေက၊ ကုကၠားတင္းခြန္၊
လက္ေဆာင္မြန္ႏွင့္၊ လာျပန္္တံုၿပီး၊ ျမတ္ဘုန္းေမာ္၏၊ သိမ္ေတာ္ႀကီးမွာ၊
ဆီမီးေျပာင္ေျပာင္၊ ၫွိထြန္းေထာင္၍၊ အေရာင္ထိန္လက္၊ လင္းအာ႐ံုတြင္၊
သံစံုက်ဴးေက၊ ဖူး၀တ္တက္လို႔၊ ႏႈတ္ႃမြက္ခ်ဳိျမ၊ မ်ားသေတၱေလ၊ ေ၀ေနယ်ကို
အမွ်အညီ၊ ရၾကစီဟု၊ ပီး၀ီတံုၿပီး၊ ေခါင္းေလာင္းသံျဖင့္၊ ဆူညံဟီးလို႔၊
ေကာင္းခ်ီးႏုေမာ္၊ သာဓုေခၚ၍၊ ပူေဇာ္ၿပီးလွ်င္၊ ပတ္၀န္းက်င္မွ၊
ေပ်ာ္ရႊင္မဆံုး၊ စည္ပင္သာေက၊ ရြာအားလံုးက၊ ရႊင္ၿပံဳးၾကည္လင္၊
အလွဴသွ်င္႐ို႕၊ စီရင္ျပဳစု၊ ပ်ားရည္သြန္ေက၊ သႀကၤန္မံု႔ကို၊ ရွိဦးအလွ်င္၊
မုနိသွ်င္အား၊ ဆြမ္းတင္ၿပီးလတ္၊ မ်ားသံဃာကို၊ သဒၶါလႊမ္းေက၊
မုန္႔ဆြမ္းကပ္လို႔၊ ေနာက္ထပ္တသြယ္၊ ဥပုသ္သယ္ႏွင့္၊ ႀကီးငယ္မဟူ၊
ေရာက္လာသူကို၊ ပီးလွဴတံုေျမာက္၊ မြန္းတည့္နီေက၊ ဆြမ္းခ်ိန္ေရာက္လွ်င္၊
၀မ္းေျမာက္သာရႊင္၊ မုနိသွ်င္၌၊ ဆြမ္းတင္ၿပီးခါ၊ ျမတ္သံဃာအား၊
ရြယ္ကာလွဴဒါန္း၊ သဒၶါျဖဴ၍၊ ကပ္လွဴၾကေက၊ မြန္းတည့္ဆြမ္းကို၊ ရဟန္းဘုန္းဟိ၊
လြန္စင္ၾကယ္ေက၊ ေထရ္မုနိ႐ို႕၊ ပဋိကုလ၊ အဟာရဟု၊ ပစၥ၀ကၡဏာ၊ အခါခါပင္၊
တင္ကာလည္း႐ႈ၊ ဆြမ္းေဘာဇဥ္ကို၊ မတၱညဳျဖင့္၊ ဓာတ္စုေလးျဖာ၊ မွ်႐ံုသာျဖင့္၊
ခ်ိန္ကာခ်င့္ေထာက္၊ ၀ိနည္းလမ္းေက၊ က်မ္းအထံုးႏွင့္၊ သံုးၿပီးေနာက္တြင္၊
စားေသာက္ဖြယ္ရာ၊ ဆြမ္းရသာကို၊ သွ်စ္ျဖာသီလ၊ ေဆာက္တည္သူေက၊ ဟူသမွ်ကို၊
ေကၽြးၾကၿပီးလွ်င္၊ သိမ္ေတာ္ျပင္မွာ၊ လူသွ်င္စု႐ံုး၊ ေထရ္မဟာေလ၊ ဆရာဘုန္းထံ၊
လက္ဦးဆယ္စံု၊ ထိပ္ထက္႐ံု၍၊ ရႊီဘံုအမတ္၊ ျပည္နိဗၺာန္သို႔၊ လမ္းၫႊန္ျပေက၊
ဓမၼထူးခၽြန္၊ တရားမြန္ကို၊ နာခံၿပီးမွ၊ သုႏၵရီကို၊ သက္သီႃမြက္ေက၊
ရီစက္ခ်လို႔၊ ကိစၥကုန္စင္၊ ၿပီးစံုလင္ေသာ္၊ ေရာင္လြင္ေတာက္ထြန္း၊
ဖာလ္စၾကၠာမွာ၊ ေဂါယာကြ်န္းသို႔၊ ေစာင္းယြန္းခါမွီ၊ မြန္းလြဲနီမွာ၊
စံုညီလွျငား၊ ရြာထိုထိုမွ၊ လူပ်ဳိမ်ားႏွင့္၊ ႏုထြားပ်ဳိရြယ္၊ ကညာေမ႐ို႕၊
တင့္တယ္ေလွ်ာက္ပတ္၊ မုနိတြင္ေက၊ အသွ်င္ျမတ္ကို၊ ရီသပၸါယ္ရန္၊ လာၾကဟန္ကို၊
တဖန္ေမက၊ ေၾကာင္းအရာကို၊ ေပါင္းကာေႏွာေက၊ ေျပာလို႔ျပမည္၊ နတ္ဆင္းေယာင္ေလ၊
ေမာင္သက္ထားမွာ၊ ေထာင္နားတည္ေလး။

-------------------------------------------------------------------------------------------------

(၉)

“မ်က္စၿပံဳးခ်ဳိ၊ ေမာင္လူပ်ဳိ႐ို႕၊ သံခ်ဳိအီးအီး၊ အံျခင္းဆို၍၊
စည္ကိုတီးလွ်က္၊ သံႀကီးသံလတ္၊ ဘံုေမာင္းစီ၍၊ ႃပြီကိုမႈတ္ေက၊
လက္ခုပ္ခတ္လို႔”

“သံခ်ဳိအီးအီး၊ အံျခင္းဆို၍၊ စည္ကိုတီးလွ်က္” ဟု (အီး) ႏွင့္
(တီး) ၊ (စီ) ႏွင့္ (ႃပြီ) ကို ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါလိမ့္မည္။

၄င္းကို
ျမန္မာမႈျပဳပါက “သံခ်ဳိေအးေအး၊ အံျခင္းဆို၍၊ စည္ကိုေတးလွ်က္၊ သံေႀကးသံလတ္၊
ဘံုေမာင္းေစ၍၊ ေႃပြကိုမႈတ္ေက၊ လက္ခုပ္ခတ္လို႔” ဟု ရပါသည္။

ျမန္မာတြင္လည္း (တီးခတ္သည္၊ တီးမႈတ္သည္) ဟုရာဟိပါသည္။ (ေတးခတ္သည္။ ေတးမႈတ္သည္) ဟု မဟိပါ။

ထို႔ေၾကာင့္ (စည္ကိုေတးလွ်က္) ဟူသည္မွာ ဟာသျဖစ္ပါသည္။ (သံခ်ိဳအီးအီး၊
အံျခင္းဆို၍၊ စည္ကိုတီးလွ်က္) ဟူေသာ (အီး) (တီး) ကာရံကိုေထာက္၍ (အီးခ်မ္းသည္၊
ခ်မ္းအီးသည္) ဆိုမွရာ ရခိုင္စကား၊ ရခိုင္စာျဖစ္ပါသည္။

(ေအးခ်မ္းသည္၊ ခ်မ္းေအးသည္) ဆိုသည္မွာ ျမန္မာစကား ျမန္မာစာျဖစ္ပါသည္။

(ဘံုေမာင္းစီ) ဆိုသည္မွာ ဘံုေမာင္းမ်ားကို အစီအညီခ်ထားသည့္သေဖာျဖစ္ပါသည္။ (ဘံုေမာင္းေစ) ဆိုသည္မွာ အဓိပၸါယ္မဟိပါ။

ထို႔ေၾကာင့္ (စီ) ကာရံကိုေထာက္၍ (ႃပြီ) ဟူဆိုမွသာလွ်င္ ရခိုင္ေ၀ါဟာအမွန္ျဖစ္ေၾကာင္းေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္ပါသည္။

(ေႃပြ) ဆိုသည္မွာ ျမန္မာစကားျမန္မာစာျဖစ္ပါသည္။ (သံႀကီးသံလတ္) ကို (သံေၾကးသံလတ္) ဟု ျမန္မာမႈျပဳေသာအခါတြင္လည္း (သံသတၱဳ၊ ေၾကးးသတၱဳ) ဟု
အဓိပၸါယ္သက္ေရာက္လားပါသျဖင့္ ဤကာရံမ်ားကို ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ
ရခိုင္ကာရံမ်ားဟုေခၚဆိုရျခင္းျဖစ္ပါသည္။


ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
------------------------------
(၉) ေထာင္နားတည္ေက၊ ကြလယ္႐ို႕က၊ ကုန္းထိပ္ေပၚမွာ၊ သိမ္ေတာ္လွသို႔၊
အားရစိတ္ရႊင္၊ လားဖို႔ပ်င္ေက၊ ဆင္ယင္၀တ္စား၊ ဆယ့္ႏွစ္ေတာင္ေလ၊
ေတာက္ေျပာင္ရႊန္းေက၊ ပန္းဒြယားကို၊ ဆန္းျပားေအာင္ပင္၊ ခါး၌ဆင္၍၊
ၫိုလြင္ေရာင္ဟပ္၊ ျမႀကိဳးႏြယ္ဟု၊ အမည္ထိုးေက၊ ပိုးခါးပတ္ႏွင့္၊
စည္းလတ္ၿပီးေထြ၊ လွဆန္းၾကယ္ေက၊ ခါးက်ယ္လက္က်ပ္၊ ပိုးအက်ႌမွာ၊
ေဘာ္စီကပ္လို႔၊ ဆင္၀တ္ၿပီးခါ၊ ဆံေကသာကို၊ ညီညာစု႐ံုး၊ ရစ္ပတ္ေႏွာင္၍၊
ပ်ဳိေမာင္ေဂါင္းမွာ၊ တေစာင္းထံုးလို႔၊ ပြတ္လံုးေဖာ္ကာ၊ ပိုးအခ်ာေက၊
အ၀ါေဂါင္းေပါင္း၊ လူပ်ဳိေမာင္႐ို႕၊ လွေယာင္ေပါင္းလို႔၊ ႏြဲ႕ေႏွာင္းတင့္တယ္၊
႐ုပ္ပိုင္းျပင္ကို၊ ျမင္မညီးေအာင္၊ ဆင္ၿပီးေကလွ်င္၊ တေသြထို႔ေနာက္၊
လွၿပံဳးခ်ဳိေက၊ ပ်ဳိဆေဒါက္႐ို႕၊ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ၊ သူ႕ထက္ငါလွ်င္၊
လွပါစီျငား၊ ႀကီးမွန္ျပင္ကို၊ ရွိတြင္ထားလို႔၊ ျမသားအဟန္၊ ေဂါင္းေကဆံကို၊
ဆီက်ံသိမ္း႐ံုး၊ ၿဖီးၿပီးျပန္ေသာ္၊ ေကာင္းမြန္ထံုးေက၊ နားကံုးရတနာ၊
ဆင္တန္းဆာႏွင့္၊ ယဥ္စြာႏြဲ႕ေႏွာင္း၊ ကညာေမ၏၊ လက္ဆယ္ေခ်ာင္းမွာ၊
ႏွစ္ေခ်ာင္းကိုလႊတ္၊ သွ်စ္ေခ်ာင္းတြင္၌၊ ဆင္ကာ၀တ္ေက၊ လက္စြပ္မ်ားစြာ၊
ေမဟတၱာေက၊ ဘယ္ညာႏွစ္ရပ္၊ ရႊီသိဂႌကို၊ ထိန္ထိန္ေတာက္ေအာင္၊ လက္ေကာက္၀တ္လို႔၊
ေခ်ာမြတ္တင့္တယ္၊ မယ့္လိုင္တြင္၌၊ ျမင္မညီးေက၊ ပုတီးသြယ္ေလး၊
ရင္က်ယ္ခါးတြန္႔၊ ပမာေဆာင္ေက၊ စြန္ေတာင္ျဖန္႔ေယာင္၊ ပိုးၫြန္႔အက်ႌ၊
မယ္သၫႇာလွ်င္၊ လြန္စြာဆန္းေက၊ နန္းလံုး၀ီႏွင့္၊ ထမီပိုးသား၊
စိမ္းၫိုေရာင္ႏွင့္၊ ေတာက္ေျပာင္ျငားေက၊ ခနားႏွစ္ဆင့္၊ နီအ၀ါျဖင့္၊
စီကာတြဲေက၊ မက်ည္းပြင့္ကို၊ လွတင့္ညီစြာ၊ ၿမီကမၻာႏွင့္၊ ပြတ္ခါလည္း၀တ္၊
ၿမိတ္တထြာႏွင့္၊ ရစ္ခါပိုးေက၊ ခါးႀကိဳးပတ္လို႔၊ ဆန္းလတ္တဖံု၊
လႊမ္းထပ္ၿခံဳေက၊ ေရာင္စံုၿပိဳးျပက္၊ အမ်ဳိးမွန္ေက၊ ပိုးတံပါက္ႏွင့္၊
တင့္တင့္တယ္တယ္၊ ခင္ကညာ႐ို႕၊ ဆင္ကာ၀တ္၍၊ ၿပီးလတ္ေခ်ေသာ္၊ သက္ရြယ္ႀကီးျငား၊
အဖိုးအိုႏွင့္၊ ဒါအိုမ်ားလည္း၊ ၀တ္စားျဖဴစင္၊ ကိုယ္႐ံုတင္၍၊ ယူငင္ကုကၠား၊
မုေလးပြားေက၊ ဘုရားလက္ေဆာင္၊ ပန္းမ်ားေျမာင္ကို၊ ကိုင္ေဆာင္ၿပီးျငား၊
မုနိသွ်င္ကို၊ ဖူးျမင္ရေအာင္၊ ရွိကလားလို႔၊ ဖိုးဖြားေနာက္မွာ၊ ပ်ဳိကညာ႐ို႕၊
ယဥ္စြာႏြဲ႕ပါး၊ နံ႔သာရည္ကို၊ ေငြဖလားႏွင့္၊ ထည့္ထားၿပီးလွ်င္၊
လြန္႐ိုေသေက၊ ပ်ဳိေမေပါင္းမွာ၊ ေဂါင္းထက္တင္လို႔၊ ေနာက္တြင္တခ်ဳိ႕၊
ၫြန္႔၀ီ၀ီႏွင့္၊ သၿပီထိုး၍၊ ရီအိုးကိုယ္စီ၊ ရြက္ထမ္းခ်ီလွ်က္၊ အညီတူရာ၊
ထိုေနာက္တြင္လွ်င္၊ ဆင္ယင္သေက၊ မ်က္စၿပံဳးခ်ဳိ၊ ေမာင္လူပ်ဳိ႐ို႕၊
သံခ်ဳိအီးအီး၊ အံျခင္းဆို၍၊ စည္ကိုတီးလွ်က္၊ သံႀကီးသံလတ္၊ ဘံုေမာင္းစီ၍၊
ႃပြီကိုမႈတ္ေက၊ လက္ခုပ္ခတ္လို႔၊ ထက္ရပ္နဘံ၊ မိုးတိမ္စြန္သို႔၊ အသံဟီးကာ၊
ေၾကာင္းဇခၤါက၊ ညီညာတူကြ၊ မုနိသွ်င္၏၊ ရင္ျပင္စသို႔၊ လွမ္းၾကၿပီးေသာ္၊
ထိုသိမ္ေတာ္ကို ၊ ေကာ္ေရာ္ေလးျမတ္၊ ႐ိုေသစြာျဖင့္၊ သံုးခါပတ္လို႔၊
ရွိရပ္ျပဳပၸါ၊ ဥပစာက၊ အသာလွမ္းလွ်က္၊ မုနိသွ်င္ေလ၊ စံရႊင္ျမန္းေက၊
ကုန္းတန္းထက္သို႔၊ တက္ၾကၿပီးခါ၊ လက္ဆယ္ျဖာကို၊ ထိပ္မွာတင္မိုး၊
သံုးခါႀကိမ္ေက၊ ဦးႏွိမ္က်ဳိးလို႔၊ ရွိခိုးၿပီးလွ်င္၊
ေရာင္ေျခာက္သြယ္ႏွင့္၊ တင့္တယ္ဘိေက၊ မုနိသွ်င္ကို၊ ၾကည္လင္စီေၾကာင္း၊
သာဓုသံေက၊ ညံေသာင္းေသာင္းျဖင့္၊ မႊီးေကာင္းနံသာ၊ ရီႀကိဳင္စြာျဖင့္၊
သြန္းခါေလာင္းေထြ၊ ခါသႀကၤန္မွာ၊ ထိန္ညံလတ္ေအာင္၊ ရီသပၸါယ္ေရ။


(၁၀)

“သာဂီ၀င္ေက၊ ဘုရင္ဆက္ကို၊ တြက္စစ္ရြီထား၊ မ်ားသြယ္သြယ္ႏွင့္၊
ငါးဆယ့္ငါးလွ်င္၊ စံစားေပ်ာ္မွီ၊ ႏွစ္လီလီကို၊ တြက္ရြီေသာခါ၊ ဆဧကာႏွင့္၊
အ႒ာဧက”

ဤအပိုဒ္တြင္ “စံစားေပ်ာ္မွီ၊ ႏွစ္လီလီကို၊ တြက္ရြီေသာခါ” ဟု (မွီ) (လီ)
(ရြီ) ကို ကာရံယူထားသည္ကို တြိျမင္ရပါလိမ့္မည္။

၄င္းကို ျမန္မာမႈျပဳမည္ဆိုပါက “စံစားေပ်ာ္ေမွ၊ ႏွစ္ေလေလကို၊ တြက္ေရြေသာခါ” ဟု
ရပါသည္။

(တြက္ေရြ) ကိုလိုက္၍ (ေပ်ာ္ေမွ၊ ႏွစ္ေလေလ) ျဖစ္လားပါသျဖင့္
လံုး၀အဓိပၸါယ္ကင္းလြတ္လားပါသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ဤကာရံမ်ားကိုေထာက္၍ (ရြီတြက္သည္) ရာ ရခိုင္စကားအမွန္ျဖစ္ေၾကာင္းေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္ပါသည္။
(ေရြတြက္သည္) ဆိုသည္မွာ ျမန္မာစကားျမန္မာစာျဖစ္ပါသည္။

”ဆက္ႏြယ္မပ်က္၊ ထီးနန္းထိုင္၍၊ စိုးပိုင္ၿပီးေက၊ သားၿမီးဆက္လို႔”

ဤအပိုဒ္တြင္လည္း “စိုးပိုင္ၿပီးေက၊ သားၿမီးဆက္လို႔” ဟု (ၿပီး) ႏွင့္ (ၿမီး)
ကို ကာရံယူထားသည္ကိုတြိရပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ (ၿမီးျမစ္တီတြတ္၊
သားစိုင္ၿမီးဆက္) စသည္ျဖင့္ (ၿမီး) သည္ရာ ရခိုင္စကားအမွန္ျဖစ္ပါသည္။

၄င္းကာရံကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္ “စိုးပိုင္ေျပးေက၊ သားေျမးဆက္လို႔” ဟူ၍
ရပါသည္။ (ေျပး) သည္ဆိုပါက ထီးနန္းစိုးပိုင္သည္ဟု အဓိပၸါယ္မရဘဲ (ထီးနန္းထက္က
ထြက္ၿပီးသည္) ဟု ေျပာင္းျပန္အဓိပၸါယ္သက္ေရာက္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ Grand son
ကို (ၿမီး) ဟု သံုးမွ ရခိုင္စာျဖစ္ပါသည္။ (ေျမး) ဟု သံုးၿပီး
ရခိုင္စာဟုအသွ်င္ခံသည္မွာ ရွက္ေကာင္းထမန္းျဖစ္ပါသည္။ အာရီယံမ်ား
စဥ္းစားသင့္ခ်ိန္တန္ၿပီးျဖစ္သည္။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
-------------------------------

(၁၀) ဤသို႔မေယျဖာျဖာ၊ ၿမိဳ႕ဓညာကို၊ ရံကာပတ္႐ံုး၊ လြန္သာယာေက၊
ရြာအားလံုးကို၊ သိမ္းက်ဳံးၿပီးခါ၊ ေမေျပာဆိုေက၊ ထိုစကားကို၊ မွတ္သားပါဟု၊
သံသာခ်ဳိျမ၊ သိန္းေက်ာ့ေ၀မွာ၊ ဆိုေပကလွ်င္၊ လွပ၀င္းေျပာင္၊
ပန္းျဖဴေအာင္မွာ၊ ေဇာင္လည္းတခါ၊ ပ်ဳိပန္းတန္ေက၊ လွစံသီးကို၊ မီးလတ္ရာကား၊
မဟာမုနိ၊ ႐ုပ္ပြားသွ်င္ကို၊ ယခင္ရွိက၊ သြန္းဘိျခင္းရာ၊ သမိုင္းလာကို၊
ေသခ်ာက်န၊ လွေမေခါင္မွာ၊ ႐ုပ္ပြားသွ်င္ကို၊ အယင္ကို႔ကို၊ ေျပာလို႔ျပပါ၊
ဆိုေသာခါတြင္၊ ရယ္ကာၿပံဳးၿပံဳး၊ သိန္းေက်ာ့ေ၀ေလ၊ စပါယ္ကံုးမွာ၊
နန္းသံုးပီစာ၊ သမိုင္းလာႏွင့္၊ ႏႈိင္းကာတသြယ္၊ ေမာင္လူပ်ဳိကို၊
သံခ်ဳိေႏွာလို႔၊ ေျပာလတ္ေတကား၊ ရွိ၀ယ္ကာလ၊ ျပည္ရခိုင္မွာ၊ ၿမိဳ႕ဓညတြင္၊
သက္က်သာဂီ၊ မဟာဆြီေက၊ ဇာနီဘုန္းတု၊ ျမတ္ရာဇာေလ၊ မာရယုလွ်င္၊ ျပဳစုတည္ေထာင္၊
နန္းထီးျဖဴႏွင့္၊ ခြန္ယူမိုးလို႔၊ စိုးၿပီးေနာင္တြင္၊ မ်ားေျမာင္နန္းတက္၊
သာဂီ၀င္ေက၊ ဘုရင္ဆက္ကို၊ တြက္စစ္ရြီထား၊ မ်ားသြယ္သြယ္ႏွင့္၊
ငါးဆယ့္ငါးလွ်င္၊ စံစားေပ်ာ္မွီ၊ ႏွစ္လီလီကို၊ တြက္ရြီေသာခါ၊ ဆဧကာႏွင့္၊
အ႒ာဧက၊ မ်ဳိးျခားႏိုင္၍၊ စိုးပိုင္သေက၊ ရာဇဘုရင္၊ ေျခာက္ဆက္တြင္၀ယ္၊
စံရႊင္ႏွစ္ႏွစ္၊ ဓညမည္ေက၊ ျပည္အသက္ကို၊ ေပါင္းတက္လိုက္ေသာ္၊
တြက္စစ္မ်ားေျမာင္၊ ႏွစ္တေထာင္ႏွင့္၊ ထိုေနာင္သွ်စ္ရာ၊ တဆယ္မွာတြင္၊
ေက်ာ္ကာသွ်စ္ႏွစ္၊ သကၠရာဇ္ကို၊ တြက္စစ္ျပန္ရာ၊ တိဧကာႏွင့္၊ အ႒ာသတၱ၊
ထိုခါ၀ယ္ေလ၊ ျပည္ဓညလွ်င္၊ ျဖစ္ကပ်က္ျပန္၊ ေလာကဓံကို၊ မလြန္ႏိုင္ၿပီး၊
နန္းထီးျဖဴကို၊ ပိုင္သူကင္းေက၊ ယြင္းပ်က္စီးလို႔၊ တသီးေနာက္မွာ၊ ကံရာဇာဟု၊
သညာနာမ၊ သတင္းေက်ာ္၍၊ ဘြဲ႕ေတာ္ရေက၊ မင္းလွဘုန္းႄကြယ္၊ တိုင္းရကၡာမွာ၊
ဓညာၿမိဳ႕ကို၊ ထပ္လို႔တည္လွ်က္၊ ဆက္ႏြယ္မပ်က္၊ ထီးနန္းထိုင္၍၊
စိုးပိုင္ၿပီးေက၊ သားၿမီးဆက္လို႔၊ နန္းတက္တံုၿမဲ၊ ၿမိဳ႕ဓညာမွာ၊
စဥ္ကာျဖစ္ေက၊ ႏွစ္ဆယ့္ေလးတြင္၊ ထူးကဲေတဇ၊ ႏႈံးမတန္ေအာင္၊ ဘုန္းကံပေက၊
ရာလမာယု၊ ဘြဲ႕မည္ေတာ္ျဖင့္၊ တြင္ေခၚက်ဴးေက၊ ႏႈိင္းတုမရ၊ ျပင္းအာဏာႏွင့္၊
မင္းရာဇလွ်င္၊ ဏ၀စႏၵီ၊ ခန္းႀကံဳလီေက၊ ေကာဇာႏွစ္ကို၊ ဖ်က္ပစ္ၿခီ၍၊ တလီအသစ္၊
စန္းသခ်ၤာျဖင့္၊ တည္ကာခင္းေက၊ အႄကြင္းႏွစ္က၊ တြက္စစ္မွတ္ရာ၊ ထိုသခ်ၤာကို၊
စဥ္ကာသံုးလွ်က္၊ ဓညမည္ေက၊ ေရႊျပည္တြင္းမွာ၊ မင္းေလးဆက္လွ်င္၊ နန္းတက္စံဘိ၊
အဆံုးစြန္မွာ၊ ဘုန္းကံဟိေက၊ သီရိရာဇာ၊ ဘြဲ႔မည္ေတာ္ျဖင့္၊ တြင္ေခၚလတ္ေက၊
မင္းျမတ္စြာမွာ၊ ေတာင္ညာနန္းစံ၊ ကုမၼာရံဟု၊ အလြန္ေက်ာ္ၾကား၊ လွတင့္တယ္၍၊
အသေရဟိေက၊ မိဖုရားတြင္၊ တက္ပြားေကာဇာ၊ ေဒြးသတၱာႏွင့္၊ မႈံ၀ါရီျမ၊
ဆီးႏွင္းယိုေက၊ ျပာသိုလ၏၊ ျပည့္ထရက္တြင္၊ အာကာျပင္မွာ၊ နီ၀င္လုခါ၊
လစႏၵာလွ်င္၊ ေပၚကာထြက္စ၊ လႏွင့္နီကို၊ ႏွစ္လီပလို႔၊ ျမင္ရခ်ိန္မွာ၊
သားပုတၱာကို၊ ေတာင္ညာနန္းမ၊ မီြးသန္႔စင္၍၊ ဖြားျမင္ရေသာ္၊ နီလႏွစ္ဆူ၊
ေပါင္းဖက္ထူ၍၊ ေကာက္ယူၿပီးခါ၊ နန္းေလာင္းလ်ာကို၊ စႏၵသူရိယ၊
ေသာင္းလံုးေက်ာ္ေအာင္၊ ဘြဲ႕ေတာ္သ၍၊ ထိမ္းယမ်ားစြာ၊ ႏြယ္မဟာအား၊ ဘယ္ညာရံပတ္၊
စံျမန္းေပ်ာ္ေက၊ နန္းေတာ္တြင္းမွာ၊ ႀကီးျပင္းလတ္လို႔၊ မ်ဳိးျမတ္သာဂီ၊
ပါရမီႏွင့္၊ ဇာနီေယာက်ၤား၊ သက္အရြယ္လွ်င္၊ ႏွစ္ဆယ့္ငါးတြင္၊ ဖဖြားပီတာ၊
မင္းရာဇာက၊ ျပည္ရြာနန္းရပ္၊ အလံုးစံုကို၊ အကုန္အပ္ေသာ္၊ မိုးနတ္တမွ်၊
႐ုပ္ပိုင္းျပင္ႏွင့္၊ အသြင္လွေက၊ စႏၵမာလာ၊ ေဒ၀ီခ်ာကို၊ ေတာင္ညာႏွင္းအပ္၊
ၾကငွန္းလယ္ေက၊ ရေ၀ျမတ္မွာ၊ လက္ထပ္ၿပီးခါ၊ ဖရိပ္ရာကို၊ ယူကာသိမ္းျမန္း၊
နန္းဘံုေဆာင္မွာ၊ ေအာင္အတိတ္ႏွင့္၊ ဘိသိက္သြန္းလို႔၊ ေရႊနန္းစိုက္တည္၊
တိုင္းၿမိဳ႕ျပည္ကို၊ ျပန္လည္မြန္းမံ၊ က်ဳံးေလးတန္ႏွင့္၊ ကာရံတံတိုင္း၊
ၿမိဳဓညာကို၊ ပတ္ခါ၀ိုင္းလွ်က္၊ ရံဆိုင္းတန္းခါး၊ ေလးမ်က္ႏွာတြင္၊
ခိုင္စြာျပဳေက၊ ေလးခုထားလို႔၊ ေလးပါးမ်ဳိးႏြယ္၊ ရပ္ေလးသြယ္ႏွင့္၊
လမ္းငယ္လမ္းႀကီး၊ ျပည့္ၿဖိဳး၀ွန္ေက၊ ရီကန္ႀကီးႏွင့္၊ ၿမိဳ႕ႀကီးက်ယ္၀န္း၊
ျပႆဒ္႐ံုေက၊ ဘံုေရႊနန္းပါ၊ အဆန္းတၾကည္၊ ျပဳစုတည္ေသာ္၊ ထိုသည္ကစ၊ တတိယေက၊
ဓည၀တီ၊ တြင္မည္ခ်ီ၍၊ ေရာက္လီေကာဇာ၊ သတ္န၀ါတြင္၊ ရာဇာဘုန္းႄကြယ္၊ အသစ္ဖန္၍၊
ေရႊဌာန္နန္းမွာ၊ စံျမန္းေရေလး။

---------------------------------------------------------------------------------

(၁၁)

“ျမတ္စြာဘုန္းဟိ၊ တန္းခိုးဖန္ေက၊ ယာဥ္ပ်ံထက္က၊ ဆင္းသက္ဘိ၍၊ အရွိမ်က္ႏွာ”

ဤအပိုဒ္တြင္ (ဟိ) (ဘိ) (ရွိ) ကို ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါလိမ့္မည္။

၄င္းကို ျမန္မာမႈျပဳမည္ဆိုပါက “ျမတ္စြာဘုန္းေဟ့၊ တန္းခိုးဖန္ေက၊ ယာဥ္ပ်ံထက္က၊ ဆင္းသက္ေဘ့၍၊ အေရွ႕မ်က္ႏွာ“ ဟု ရပါသည္။

(ျမတ္စြာဘုန္းေဟ့) (ဆင္းသက္ေဘ့၍) ဟူေသာေ၀ါဟာရမ်ားမွာ လံုး၀အဓိပၸါယ္ကင္းမဲ့ေသာ ေ၀ါဟာရမ်ားျဖစ္သျဖင့္ ျမန္မာမႈျပဳ၍မရႏိုင္ေပ။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
--------------------------------
(၁၁) စံျမန္းမေယေကာင္းစြာ၊ ၿမိဳ႕ဓညာမွာ၊ ရွည္ၾကာႏွစ္ေရာက္၊ တြက္စစ္ေပေသာ္၊ ႏွစ္ဆယ့္ေျခာက္သို႔၊ က်ေရာက္ေသာခါ၊ ႏွစ္ေကာဇာကို၊ ရြီကာတြက္စစ္၊ ကိန္းသခ်ၤာမွာ၊ မွန္မလြဲေက၊ တိေနာအစ္တြင္၊ ေရာင္ျမစ္၀င္းထိန္၊ အသူရိန္ေက၊ ပူဟိန္ျပင္းျပ၊ ျမံဳခိုးခ်ဳံေက၊ ကဆံုလ၌၊ အ႒ဒီ၀ါ၊ နိဗုဒၶါတြင္၊ ျမတ္စြာသံုးလူ႔၊ ဂုဏ္ေပါင္းလႈိင္ေက၊ သဗၺဳညဳလွ်င္၊ ေပါင္းစုမ်ားစြာ၊ ေထရ္ငါးရာႏွင့္၊ အာကာခရီး၊ တန္းခိုးဖန္ေက၊ ယာဥ္ပ်ံစီးလို႔၊ တိုင္းႀကီးပူရ၊ ျပႆဒ္ဘံုျဖင့္၊ ဂုဏ္မခ်ဳိ႕ေက၊ ၿမိဳ႕ဓညသို႔၊ ျမန္းႄကြခ်ီလာ၊ ေရာက္တံုပါေက၊ ေသလာဂီရိ၊ မည္ဟိတံဆိပ္၊ မႈိင္းၫိုေမွာင္ေက၊ ေက်ာက္ေတာင္ထိပ္မွာ၊ ဣဒၶိပါဒါ၊ ရဟႏၲာႏွင့္၊ ျမတ္စြာဘုန္းဟိ၊ တန္းခိုးဖန္ေက၊ ယာဥ္ပ်ံထက္က၊ ဆင္းသက္ဘိ၍၊ အရွိမ်က္ႏွာ၊ ၿမိဳ႕ဓညာသို႔၊ လွည့္ကာျပဳလတ္၊ ေရာင္ေျခာက္ဆိုင္ကို၊ ၿပိဳင္မႏႈံးေအာင္၊ ကြန္႔ျမဴးလႊတ္ေသာ္၊ တိုင္းရပ္ျပည္ခြင္၊ မ်ားလူသွ်င္ႏွင့္၊ ဘုရင္ဘုန္းႄကြယ္၊ ျမတ္ေရာင္ျခည္ကို၊ ျမင္သည္ကာလ၊ ယခုတံု၌၊ ျဖစ္ပံုမ်ားမွာ၊ ထူးျခားလွဟု၊ ရာဇဘုရင္၊ မတ္စံုလင္ကို၊ ေခၚငင္ႏွီးေႏွာ၊ ညီလာခြင္မွာ၊ တိုင္ပင္ေျပာေသာ္၊ သေဘာမွန္စြာ၊ ေၾကာင္းျခင္းရာကို၊ မဟာ၀ိမလ၊ မင္းဘုရင္ကို ၊ ဦးတင္သလို႔၊ ေလွ်ာက္ထားသည္မွာ၊ ဇမၺဴခ်ာေက၊ ဒီပါကၽြန္းလံုး၊ ေရာင္ေျခာက္ဆိုင္႐ို႕၊ ၿပိဳင္မႏႈံးဘဲ၊ ကြန္႔ျမဴးၿပီးေက၊ နီလေရာင္ထက္၊ ေတာက္ေျပာင္၀င္းေက၊ လင္းလက္ေတဇု၊ အံ့ဖြယ္ေကာင္းစြာ၊ ေရာင္ေျခာက္ျဖာမွာ၊ မုန္စြာမုခ်၊ မာရဇိန္ေလ၊ မုနိႏၵလွ်င္၊ ေမာရဂီ၀ါ၊ ပဗၺတာေက၊ ေသလာဂီရိ၊ ေတာင္ထိပ္ဗြီမွာ၊ ေရာက္နီျခင္းကို၊ သွ်င္မင္းသိေယာင္၊ လႊတ္သည့္ေရာင္ျခည္၊ မွန္စင္စစ္လွ်င္၊ ျဖစ္လိိမ့္မည္ဟု၊ ေလွ်ာက္သည့္စကား၊ မင္းဘုရင္ေလ၊ နားတြင္ၾကားက၊ စိတ္ထားၾကည္လင္၊ ျမဴးေပ်ာ္ရႊင္ေက၊ ဖူးခ်င္အားႀကီး၊ လင္းေရာင္ေပၚ၍၊ စည္ေတာ္တီးေသာ္၊ မူးႀကီးမတ္ရာ၊ စစ္ေသနာျဖင့္၊ ၀ိုင္းကာရံပတ္၊ ျမတ္ဗုဒၶါေလ၊ ဟိရာရပ္ကို၊ ဦးၫြတ္ၿပီးခါ၊ ႐ိုေသစြာျဖင့္၊ ယာဥ္သာမစီး၊ သဒၶါပိုေက၊ ထိုမင္းႀကီးမွာ၊ ရႊီထီးမပါ၊ ၿခီက်င္သာျဖင့္၊ လြန္စြာၾကမ္းတမ္း၊ ဆူးေျငႇာင့္ပံု၍၊ ရွက္ျခံဳထီးေက၊ ခရီးလမ္းကို၊ ျဖတ္သန္းေက်ာ္ကာ၊ လားၿပီးခါ၀ယ္၊ ေသလာဂီရိ၊ စိမ္းၫိုေမွာင္ေက၊ ေက်ာက္ေတာင္ထက္ကို၊ လွမ္းတက္ၿပီးေသာ္၊ ေစာထီးဗုဒၶါ၊ ရႊီမ်က္ႏွာကို၊ သဒၶါၾကည္ႏူး၊ ႀကိမ္မ်ားေျမာင္လွ်င္၊ ၀ေယာင္ဖူးလို႔၊ လက္ဦးခ်ီေထြ၊ ခါသံုးႀကိမ္ေလ၊ ဦးႏွိမ္က်ဳိးေက၊ ရွိခိုးေရေလး။



(၁၂) ရွိခိုးမေယလီလီ၊ လက္ဦးခ်ီေက၊ စံုညီ႐ိုၫြတ္၊ ရွိေတာ္ျပင္မွာ၊ ခို၀င္ဖူးေက၊ မင္းမွဴးမတ္ကို၊ ေယာက္ပတ္သင့္ေလွ်ာ္၊ တရားေတာ္ျဖင့္၊ ထုတ္ေဖာ္ေဟာျငား၊ ၾကားနာသူေလ၊ လူအမ်ားမွာ၊ သံုးပါးသရဏာ၊ ပဥၥဂၤါဟု၊ ငါးျဖာသီလ၊ ၿမဲအမွန္လွ်င္၊ တည္ျပန္ၾကေသာ္၊ စႏၵသူရိယာ၊ မင္းရာဇာသည္၊ ဘဂ၀ါဗုဒၶ၊ န၀ဂုဏ္ႏွင့္၊ ျပည့္စံုလတ္ေက၊ ျမတ္လူ႔ဘႏွင့္၊ သံဃာမ်ားစြာ၊ ေထရ္ငါးရာကို၊ ဓညာေအာင္ခန္း၊ ရႊီအေရာင္ျဖင့္၊ ေတာက္ေျပာင္လွ်ပ္ေက၊ ျပႆဒ္နန္းသို႔၊ ႄကြျမန္းၿပီးခါ၊ ဆြမ္းရသာကို၊ သံုးၾကပါရန္၊ လက္ဦးခ်ီ၍၊ ၀စီေညာင္းေက၊ ေလွ်ာက္ေတာင္းပန္က၊ ျပန္လွန္မေျပာ၊ ေလွ်ာက္ျခင္းဟန္ကို၊ လက္ခံၿပီးေက၊ တုဏွိေဘာျဖင့္၊ သွ်င္ေစာျမတ္စြာ၊ နီေသာခါတြင္၊ ရာဇာမင္းလွ၊ စိတ္ၾကည္လင္ေက၊ ရႊင္အားရလို႔၊ မ်ားစြာဗိုလ္ပါ၊ ၿခံရံကာျဖင့္၊ ျပန္လာတံုေျမာက္၊ ရႊီနန္းယံကို၊ တဖန္ေရာက္လွ်င္၊ ထံေမွာက္၀င္ျပန္၊ နန္းတြင္း၀န္ႏွင့္၊ အလြန္ထူးဆန္း၊ ႏို႔ဂဏွာေလ၊ ရသာဆြမ္းကို၊ လံုးပန္းစီမံ၊ ျပဳတံုျပန္၍၊ ဗိမာန္နန္းတြင္း၊ တုသီတာမွာ၊ နီရာခင္းလို႔၊ ခ၀င္းဥႆံု၊ ၿပီးျပည့္စံုေသာ္၊ ဆယ္စံုလက္ေျမႇာက္၊ ဆြမ္းသံုးရန္ေက၊ ခ်ိန္တန္ေရာက္ဟု၊ ပင့္ေလွ်ာက္ေသာခါ၊ ေထရ္ငါးရာႏွင့္ ျမတ္စြာဗုဒၶ၊ ထက္၀ဠာေက၊ အာကာသက၊ ပါဒဘိညာဏ္၊ တန္းခိုးဖန္၍၊ လွ်င္ျမန္ႄကြျမန္း၊ ၿမိဳ႕ဓညာေလ၊ ရာဇာနန္းသို႔၊ ထူးဆန္းဣေႁႏၵ၊ ၾကည္ၫိုဖြယ္ျဖင့္၊ ေရာင္ျခည္၀င္း၀င္း၊ ပန္းစံုရံေက၊ နန္းၿခံတြင္းမွာ၊ သက္ဆင္းေသာခါ၊ မင္းရာဇာလွ်င္၊ တရာ့သွ်စ္ကြက္၊ ၿပိဳးျပက္ေပေက၊ ပါေဒစက္ကို၊ ဦးခ်တိုက္ကာ၊ ႀကိဳဆိုလာ၍၊ မဟာကနက္၊ ဆန္းအေမာ္ႏွင့္၊ နန္းေတာ္ထက္သို႔၊ ရႊီစက္ျဖန္႔ကာ၊ တက္ႄကြပါ၍၊ ေကာင္းစြာခင္းအပ္၊ တင့္ေလွ်ာက္ပတ္ေက၊ နီရာျမတ္၌၊ လူနတ္သရဖူ၊ ထိုင္ေတာ္မူေသာ္၊ ၾကည္ျဖဴေလးျမတ္၊ မင္းဘုန္းေမာ္က၊ ဆြမ္းေတာ္ကပ္လို႔၊ သင့္ျမတ္ေတာ္ေယာင္၊ ဆြမ္းမ်ားေျမာင္ကို၊ သံုးေဆာင္ၿပီးမွ၊ ရႊီနန္းသူေလ၊ ဟူသမွ်အား၊ ဓမၼကထာ၊ ေဒသနာကို၊ ေသခ်ာေကာင္းျမတ္၊ ေမာဓနာျဖင့္၊ ေဟာကာခၽြတ္ေသာ္၊ သံုးရပ္သရဏာ၊ တည္ၾကပါ၍၊ ငါးျဖာသီလ၊ နန္းတြင္းသူေလ၊ ဟူသမွ်မွာ၊ နိစၥၿမဲေထြ၊ ခါမက်န္ေက၊ လြန္မယိမ္းေအာင္၊ ေစာင့္ထိန္းေရေလး။


(၁၃)

(ႏွစ္ေကာဇာလွ်င္၊ တရာ့ႏွစ္ဆယ္၊ သံုးခုကယ္တြင္၊ ေရာင္ျခည္၀င္းပ၊ ပူျပင္းတံုေက၊ ကဆံုလ၏၊ ျပည့္ထရက္မွာ၊ နိဗုဒၶါတြင္၊ စကာသြန္းဘိ၊ ဆုတ္ပကၡာသို႔၊ လြန္လာျပဳေက၊ ဂု႐ုနိတြင္၊ ထိန္ညီး႐ူပ၊ လွ်ပ္စစ္ေရာင္သို႔၊ ေျပာင္ေျပာင္လင္းေက၊ ဆင္းဗုဒၶကို၊ ပဥၥေလာဟာ၊ ရတနာျဖင့္၊ သြန္းကာလုပ္ေက၊ ေျခာက္ေရာင္ထင္၍၊ ျမင္မညီးေအာင္၊ သြန္းၿပီးေရေလး)

(စကာသြန္းဘိ၊ ဆုတ္ပကၡာသို႔၊ လြန္လာျပဳေက၊ ဂု႐ုနိတြင္)

(ဘိ) ႏွင့္ (နိ) ကို ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါလိမၼည္။

၎ကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

(စကာသြန္းေဘ့၊ ဆုတ္ပကၡာသို႔၊ လြန္လာျပဳေက၊ ဂု႐ုေန႔တြင္) ဟု ရပါသည္။ (စကာသြန္းေဘ့) ဟူူသည္မွာ အဓိပၸါယ္ကင္းမဲ့ေသာ စကားလံုးျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤကာရံမွာ ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံစစ္စစ္ျဖစ္ပါသည္။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
-------------------------
(၁၃) ေစာင့္ထိန္းမေယၿမဲစြာ၊ ထိုအခါတြင္၊ သဒၶါျပင္းျပ၊ ပါရမီႏွင့္၊ ရာဇိႏၵမွာ၊ မ်ားလွသံဃာ၊ ေထရ္ငါးရာႏွင့္၊ ျမတ္စြာဗုဒၶ၊ က်ိန္းအံ့ငွါေလ၊ ၀ိဟာရကို၊ လွ်င္ဆြမၾကာ၊ သစ္၀ါးရွာ၍၊ ေတာင္သာပုလု၊ ျမရိပ္ၿမိဳင္ႏွင့္၊ ကတညဳတြင္၊ ႐ံုးစုညီညာ၊ မ်ားျပည္သူႏွင့္၊ အားကူေလွာက္လို႔၊ ေဆာက္ၿပီးခါတြင္၊ က်ယ္စြာမ႑ပ္၊ လြန္တင့္တယ္ေအာင္၊ ျပဳေပလတ္၍၊ ရံပတ္သံဃာ၊ ေစာဗုဒၶါကို၊ ပင့္ကာလွဴျငား၊ ေက်ာင္း၀ိဟာမွာ၊ ေကာင္းစြာထားလို႔၊ တရားဓမၼ၊ ရက္မျခားေအာင္၊ ၾကားနာရ၍၊ သံုး၀သရဏာဂံု၊ ျပည့္ၿဖိဳးထံု၍၊ ငါးစံုသီလ၊ အ႒ဂီျဖင့္၊ က်င့္ညီမွ်လွ်က္၊ စႏၵသူရိယာ၊ မင္းျမတ္စြာႏွင့္၊ ျပည္ရြာတိုင္းသား၊ ခႆိန္းသူေလ၊ လူအမ်ားမွာ၊ စိတ္ထားၾကည္ျဖဴ၊ ပီးအလွဴႏွင့္၊ အယူေျဖာင္တန္း၊ သာသနာမွာ၊ ေရာင္၀ါထြန္းလို႔၊ ပြင့္လန္းခါစ၊ က်င့္ဆယ္ျဖာႏွင့္၊ မင္းရာဇာလွ်င္၊ ဗုဒၶစံရာ၊ ေက်ာင္း၀ိဟာသို႔၊ လွမ္းကာခ်ီႄကြ၊ မာရဇိန္ေလ၊ မုနိႏၵကို၊ ဦးခ်ၿပီးခါ၊ ေၾကာင္းစံုလင္ကို၊ ဘုရင္မင္းမွာ၊ ေလွ်ာက္ျခင္းရာကား၊ သံုးျဖာေလာက၊ တုမရေက၊ ညာဏထြတ္ခ်ာ၊ ေစာဗုဒၶါလွ်င္၊ ျပည္ရြာတမည္၊ သို႔ျဖစ္ေပ၍၊ စိေႏၲျမတ္စြာ၊ ဘဂ၀ါႏွင့္၊ တူစြာမျခား၊ ရတနာႏွင့္၊ သြန္းကာလုပ္ေက၊ ျမတ္႐ုပ္ပြားကို၊ သနားမိတၱာ၊ ကိုးကြယ္ရန္ေလ၊ မွန္ယခုလွ်င္၊ ခြင့္ျပဳပါဟု၊ ရာဇာမင္းေကာင္း၊ ႏႈတ္၀ါစာက၊ ႃမြက္ခါေတာင္းေသာ္၊ က်ဳိးေၾကာင္းေထာက္ကာ၊ မင္းရာဇာကို၊ ျမတ္စြာသံုးလူ႔၊ ရႊီေက်ာင္းေပၚမွာ၊ ခြင့္ေတာ္ျပဳေသာ္၊ ရွိဦးတင္ကာ၊ နန္းဘံုသာသို႔၊ ျပန္လာၿပီးမွ၊ မွဴးမတ္၀န္ေလ၊ ပန္ရံခလို႔၊ သီဟဥဂၢင္၊ ညီလာခြင္မွာ၊ တိုင္ပင္ၿပီးေထြ၊ မတ္တန္တန္ကို၊ တာ၀န္ခြဲလို႔၊ လႊဲၿပီးေခ်ေသာ္၊ ရႊီေငြႀကီးသံ၊ တင္မက်န္ဘဲ၊ ငါးတန္ေလာဟာ၊ ရတနာေလ၊ သျပာခ်ပ္ရြီ၊ ငါးမ်ဳိးစီကို၊ စုပံုၿပီးေက၊ တကုေဋအား၊ ႀကံညီျဖဴဆြ၊ ငါးစီးဆင္မွာ၊ တင္ၿပီးမွလွ်င္၊ သတၱရတနာ၊ ညီးလူလူေက၊ ထီးျဖဴျမတ္ကို၊ ေဆာင္းလတ္ပါ၍၊ ရာဇာဘုန္းတု၊ လြန္ၿမိဳင္ဆိုင္ေက၊ ကတညဳသို႔၊ ႐ံုးစုညီညာ၊ ေအာင္ေမာင္းညံလို႔၊ ေအာင္သံရႊန္းေက၊ ခ်ီလွမ္းခါျဖင့္၊ လြန္စြာႀကီးက်ယ္၊ မ႑ပ္လယ္မွာ၊ ေရာက္သည္ကာလ၊ ငါးစီးဆင္၏၊ ဥဂၢင္မွလွ်င္၊ ခ်ၾကၿပီးျငား၊ ရတနာကို၊ ပံုကာထားမွ၊ ထင္ရွားေက်ာ္လတ္၊ ပိသုကာေလ၊ ဆရာျမတ္ႏွင့္၊ လူနတ္မ်ားစြာ၊ ကိုးစားရာေလ၊ မဟာမုနိ၊ ႐ုပ္ပြားေတာ္ေလ၊ ေသာင္းေက်ာ္လတ္ေက၊ ျမတ္ေဗာဓိကို၊ သြန္းသည့္အခါ၊ ႏွစ္ေကာဇာလွ်င္၊ တရာ့ႏွစ္ဆယ္၊ သံုးခုကယ္တြင္၊ ေရာင္ျခည္၀င္းပ၊ ပူျပင္းတံုေက၊ ကဆံုလ၏၊ ျပည့္ထရက္မွာ၊ နိဗုဒၶါတြင္၊ စကာသြန္းဘိ၊ ဆုတ္ပကၡာသို႔၊ လြန္လာျပဳေက၊ ဂု႐ုနိတြင္၊ ထိန္ညီး႐ူပ၊ လွ်ပ္စစ္ေရာင္သို႔၊ ေျပာင္ေျပာင္လင္းေက၊ ဆင္းဗုဒၶကို၊ ပဥၥေလာဟာ၊ ရတနာျဖင့္၊ သြန္းကာလုပ္ေက၊ ေျခာက္ေရာင္ထင္၍၊ ျမင္မညီးေအာင္၊ သြန္းၿပီးေရေလး။


(၁၄)

(ဦးထိပ္႐ိုေသ၊ ဂါရေ၀ျဖင့္၊ တာရွည္စိတ္ၫြတ္)

ဤအပိုဒ္တြင္ (ေသ) ႏွင့္ (ေ၀) (ရွည္) ကို ကာရံယူထားသျဖင့္ (ရိုသီ) ထက္ (ရိုေသ) သည္ အမွန္ျဖစ္ေၾကာင္း ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္ပါသည္။ ရခိုင္စာတြင္ (သေ၀ထိုး) ကာရံဟူသမွ်ကို (--ီ) ကာရံေျပာင္း၍ မရႏိုင္ပါ။

(မဟာမုနိ၊ အမည္တြင္ေက၊ သွ်င္ေဗာဓိကို၊ နိညိမသြယ္၊ သိမ္ေတာ္ျပင္မွာ၊ ဦးတင္ၫြတ္ေက၊ ဆည္းကပ္ေတေလး)

(နိ) (ဓိ) (နိညိ) ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

၎ကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

(မဟာမုေန႔၊ အမည္တြင္ေက၊ သွ်င္ေဗာေဓ့ကို၊ ေန႔ညမသြယ္) ဟု ရပါသည္။

(မဟာမုေန႔၊ ေဗာေဓ့) ဆိုသည္မွာ လံုး၀ ယုတၱိယုတၱာမဟိပါ။

ထိုေၾကာင့္ ဤကာရံမ်ားမွာ လံုး၀ ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံမ်ားျဖစ္ပါသည္။

(နိ) ဆိုသည္မွာ ရခိုင္စာ၊ ရခိုင္စကား၊ ရခိုင္ေ၀ါဟာရျဖစ္၍ (ေန႔) ဆိုသည္မွာ ျမန္မာစာ၊ ျမန္မာစကား။ ျမန္မာေ၀ါဟာရျဖစ္ေၾကာင္း ေကာင္းစြာ သေဘာေပါက္နားလည္သင့္ပါသည္။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
-------------------------

(၁၄) သြန္းလို႔မေယၿပီးခါ၊ ၿမိဳ႕ဓညာက၊ ျမတ္စြာဗုဒၶ၊ ေထရ္ငါးရာႏွင့္၊ ျပန္ကာႄကြေသာ္၊ စႏၵသူရိယာ၊ မင္းရာဇာမွာ၊ ေရာင္၀ါထြန္းညီး၊ လြန္သပၸါယ္၍၊ တင့္တယ္လတ္ေက၊ ျမတ္မုနိကို၊ ဦးထိပ္႐ိုေသ၊ ဂါရေ၀ျဖင့္၊ တာရွည္စိတ္ၫြတ္၊ သတိုးႏြယ္မွာ၊ ကိုးကြယ္လတ္လို႔၊ ထပ္ထပ္လီလီ၊ ခ်ိန္နာရီေက၊ ရာသီရႊိေျပာင္း၊ ႏွစ္လတာေလ၊ လြန္ၾကာေညာင္းေအာင္၊ မင္းေကာင္းရာဇာ၊ ဆည္းကပ္လာ၍၊ ေကာဇာသကၠရာဇ္၊ တရာကယ္၍၊ ေလးဆယ့္သွ်စ္သို႔၊ ေရာက္လစ္ေသာခါ၊ မစၦိမာတြင္၊ ျမတ္စြာဗုဒၶ၊ ျပည္နိဗၺာန္သို႔၊ ၀င္စံၾကေသာ္၊ ေလာကလူ႔ေဘာင္၊ က်ဳိးမ်ားေယာင္ဟု၊ ငါးေထာင္သာသနာ၊ ထားလတ္ပါေက၊ ထိုခါကာလ၊ ၿမိဳ႕ဓညာက၊ မင္းရာဇလွ်င္၊ အ႒စတၱာ၊ အစ္သခ်ၤာကို၊ ၿဖိဳကာခြင္းထ၊ သာသနာႏွင့္၊ ညီစြာမွ်ေအာင္၊ တစ္မွစ၍၊ သကၠေကာဇာ၊ ျပဳတံုပါေက၊ စႏၵာသူရိယ၊ သဒၶါျဖဴေက၊ (လွဴဒါနႏွင့္)၊ ေရာက္ထေကာဇာ၊ တခုမွာတြင္၊ ခႏၶာ႐ုပ္နာမ္၊ ပ်က္ခ်ဳပ္ျပန္ေသာ္၊ တဖန္နန္းတက္၊ မင္းလီလီကို၊ တြက္ရြီေျမာက္ေက၊ တဆယ့္ေျခာက္သို႔၊ မပ်က္ေရာက္ခါ၊ သူရိယာေက၊ ႏြယ္လာ၀ံသ၊ တန္းခိုးေျပာင္၍၊ ဘုန္းေရာင္ဟိတ္ႏွင့္၊ စိၾတဟု၊ နာမတြင္ျခင္း၊ ၿမိဳ႕ဓညာက၊ ရာဇာမင္းလွ်င္၊ ခန္းႄကြင္းႀကံဳလာ၊ ကိိန္းသခ်ၤာေက၊ န၀ါခဆ၊ ႏွစ္ေကာဇာကို၊ ၿဖိဳကာခ်လို႔၊ ထိုမွစဥ္လွ်က္၊ ေနာက္ထပ္မံ၍၊ စိုးစံျခင္းေက၊ မင္းကိုးဆက္ထိ၊ နန္းတက္ၾကရာ၊ ေကာဇာႏွစ္ကို၊ တြက္စစ္ပါေသာ္၊ ႏွစ္ရာေက်ာ္လစ္၊ စြန္းကာကယ္၍၊ ေလးဆယ့္သွ်စ္တည္း၊ ေနာက္၌တျဖာ၊ မွတ္စရာေက၊ ဓညာကနက္၊ ထီးနန္းဘံုျဖင့္၊ ဂုဏ္မခ်ဳိ႕ေက၊ ၿမိဳ႕အသက္ကို၊ ရြီတြက္ျပန္ရာ၊ သတ္သံုညာႏွင့္၊ န၀ါေရာက္ေအာင္၊ နန္းဘံုေဆာင္မွာ၊ ဘုန္းေရာင္ေတာက္ပ၊ ရွိရာဇာ႐ို႕၊ က်င့္ရာထံုးကို၊ သံုးႏႈံးၾကလွ်က္၊ စႏၵသူရိယာ၊ ျမတ္ရာဇာ၏၊ ႏြယ္လာ၀ံသ၊ မ်ဳိးအႏြယ္ႏွင့္၊ စိုးသည္မင္းကို၊ ယွင္းလင္းျပေသာ္၊ ပဥၥ၀ိသာ၊ ထိုရာဇာ႐ို႕၊ မဟာမုနိ၊ အမည္တြင္ေက၊ သွ်င္ေဗာဓိကို၊ နိညိမသြယ္၊ သိမ္ေတာ္ျပင္မွာ၊ ဦးတင္ၫြတ္ေက၊ ဆည္းကပ္ေတေလး။
------------------------------------------------------------------------------------------

(၁၅)

(စိစိစပ္စပ္၊ ေနာင္အစဥ္ေလ၊ ရခိုင္သား႐ို႕၊ သိထားကတ္ေအာင္၊ ေလးရပ္တိုင္းခြင္)

(စပ္) (ကတ္) (ရပ္) ကို ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။ (စဥ္) ႏွင္ (ခိုင္) ကို ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရခိုင္စာ၌ (စဥ္) ကို (စိုင္) ဟု အသံထြက္သည္ကို သိသာသည္။

(ဤကဗ်ာကို၊ ျပည္ရြာၫြန္႔ဖူး၊ နန္းဘံုေဆာင္ျဖင့္၊ ေျပာင္ေျပာင္ေတာက္ေက၊ ၿမိဳ႕ေျမာက္ဦး၌၊ ေပ်ာ္ျမဴးစဖြယ္၊ ေက်ာက္ရစ္ေကဟု၊ အမည္သာယာ၊ ရပ္မဟာတြင္၊ ပညာျပည့္၀၊ ဟာသဥာဏ္ႏွင့္၊ ေမာင္စံလွဟု၊ နာမသညာ၊ ငါဆရာလွ်င္၊ ကဗ်ာစီတန္း၊ သာျခင္းသံကို၊ ကာရံဆန္းႏွင့္၊ ႏွစ္ခန္းေျမာက္စြာ၊ ကံုးၿပီးပါ၍)

ဤအပိုဒ္ကိုေထာက္၍ ကဗ်ာစာဆို၏မြီးရပ္ဇာတိႏွင့္ အမည္နာမကို ေဖာ္တုတ္ႏိုင္သည္။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
--------------------------
(၁၅) ဤေလေလေက၊ ဤေလေက်ာ္ရႊန္း၊ ဤသို႔စီေက၊ ဤႏွစ္ခန္းတြင္၊ ျပၫႊန္းေသခ်ာ၊ နိဂုဏ္းရြာ၌၊ ဓညာရဌ၊ ရႊီနန္းယံမွာ၊ စိုးစံၾကေက၊ ရာဇျဖာျဖာ၊ ေပါင္းမ်ားစြာႏွင့္၊ မဟာမုနိ၊ ေျခာက္ေရာင္ေပၚေက၊ ကိုယ္ေတာ္ျမတ္၏၊ ထုပၸတၱိကို၊ စိစိစပ္စပ္၊ ေနာင္အစဥ္ေလ၊ ရခိုင္သား႐ို႕၊ သိထားကတ္ေအာင္၊ ေလးရပ္တိုင္းခြင္၊ ဂါမ၀င္ႏွင့္၊ ရာဇ၀င္ခန္း၊ ျမဒိုးေ၀၏၊ ရြီးသည္က်မ္းကို၊ မွီျငမ္းျပဳကာ၊ ဤကဗ်ာကို၊ ျပည္ရြာၫြန္႔ဖူး၊ နန္းဘံုေဆာင္ျဖင့္၊ ေျပာင္ေျပာင္ေတာက္ေက၊ ၿမိဳ႕ေျမာက္ဦး၌၊ ေပ်ာ္ျမဴးစဖြယ္၊ ေက်ာက္ရစ္ေကဟု၊ အမည္သာယာ၊ ရပ္မဟာတြင္၊ ပညာျပည့္၀၊ ဟာသဥာဏ္ႏွင့္၊ ေမာင္စံလွဟု၊ နာမသညာ၊ ငါဆရာလွ်င္၊ ကဗ်ာစီတန္း၊ သာျခင္းသံကို၊ ကာရံဆန္းႏွင့္၊ ႏွစ္ခန္းေျမာက္စြာ၊ ကံုးၿပီးပါ၍၊ ဖတ္နာသူမ်ား၊ ဆီးလိပ္ခ်ဳိႏွင့္၊ ကြမ္းကိုစား၍၊ တန္႔နားၾကေပ၊ ၿမိဳ႕ေ၀သာ၏၊ ေၾကာင္းရာထံုးကို၊ (ေျပာအံုးမည္ေလး)။ (ေပ်ာက္)


(၁၆)

(ထြက္လားခ်ီဘိ၊ ဆန္းစႀကံဳ၍၊ ကဆုန္ကူးေက၊ ဗုဒၶဴးနိတြင္၊ သိမ့္သိမ့္ေက်ာ္ညာ)

(ဘိ) (နိ) (သိမ့္) ကာရံယူထားသည္ကိုိ တြိရပါလိမၼည္။

ဤကာရံကုိ ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

(ထြက္လားခ်ီေဘ့၊ ဆန္းစႀကံဳ၍၊ ကဆုန္ကူးေက၊ ဗုဒၶဟူးေန႔တြင္၊ ေသ့ေသ့ေက်ာ္ညာ) ဟု ရပါသည္။

(ထြက္လားခ်ီေဘ့) (ေသ့ေသ့ေက်ာ္ညာ) ဆိုသည္မွာ လံုး၀အဓိပၸါယ္ကင္းမဲ့ေသာ ေ၀ါဟာရမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤကာရံမ်ားမွာ လံုး၀ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ေ၀ါဟာရ၊မ်ားျဖစ္ပါသည္။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
-------------------------
(၁၆) တခန္းမေယရပ္ခို၊ ေနာက္ထပ္မံ၍၊ ကာရန္ဆန္းႏွင့္၊ တခန္းဆိုမည္၊ ေမပ်ဳိသက္ထား၊ ပန္းစံပယ္မွာ၊ ေမာင္စကားကို၊ ေထာင္နားတည္ပါ၊ ၿမိဳ႕ဓညာကို၊ ပိုင္ကာစိုးျငား၊ မင္းဆက္ႏြယ္ေလ၊ ႏွစ္ဆယ့္ငါးတြင္၊ ေနာက္ဖ်ားဆံုးစြန္၊ အုပ္စိုးစံေက၊ ႏိုင္ငံမ်က္႐ႈ၊ မဟာႏြယ္ေလ၊ မင္းေကတုမွာ၊ သားဦးပတၱျမား၊ လက္႐ံုးေရာင္ျဖင့္္၊ ေျပာင္ေျပာင္ထြန္းေက၊ စႁႏၵားကို၊ မင္းဖ်ားရာဇာ၊ တရံခါ၀ယ္၊ အဂၤါေလးရပ္၊ စစ္ေသနာျဖင့္၊ ရံကာပတ္လို႔၊ မွူးမတ္စံုစြာ၊ ၿမိဳ႕ဓညာက၊ ထြက္ခါသုတ္သုတ္၊ ခရီးတာကို၊ သခ်ၤာထုတ္ေသာ္၊ ဂါ၀ုတ္ႏွစ္ျပန္၊ ရပ္မ်က္ႏွာကို၊ မွန္းကာေထာက္ေသာ္၊ ေနာက္ေျမာက္ယံတြင္၊ ေရာက္ျပန္ကာလ၊ ကုန္းကမ္းၿမီမွာ၊ ဗိုလ္ၿခီ၀န္းေက၊ စခန္းခ်လို႔၊ ၿမိဳ႕ျပအဂၤါ၊ လကၡဏာႏွင့္၊ ညီစြာတင့္တယ္၊ က်ဳံးပတ္ရံ၍၊ တပ္ၿခံဆီးေက၊ ၿမိဳ႕ႀကီးတည္လို႔၊ ဂုဏ္ရည္ထူးျမင့္၊ နန္းေ၀ယံျဖင့္၊ စံမႏႈံးေက၊ ကံသံုးဆင့္ဟု၊ နန္းျမင့္သညာ၊ ထိုၿမိဳ႕ရြာမွာ၊ ရာဇာစႁႏၵား၊ မတ္ေတာ္၀န္ႏွင့္၊ ျခံရံျငားလို႔၊ စံစားေပ်ာ္ရာ၊ ထိုအခါတြင္၊ ဗိုလ္ပါဆင္ျမင္း၊ မိုးတြင္းခါ၀ယ္၊ ယင္နာေရာက္ေက၊ သီေပ်ာက္ျခင္းေၾကာင့္၊ နန္းတြင္းဘံုသာ၊ ေဆာင္သီဟာတြင္၊ ရာဇာမင္းလွ၊ မတ္မ်ားစြာႏွင့္၊ တိုင္ပင္ၾကေသာ္၊ ေဗဒကၽြမ္းက်င္၊ က်မ္းစံုသင္၍၊ ေျမာ္ျမင္ႏွမ့္သိ၊ တိုင္းႏိုင္ငံမွာ၊ လြန္ေက်ာ္ေဇာေက၊ ပေရာဟိဟု၊ က၀ိမတ္၀န္၊ ေလွ်ာက္တင္ဟန္ကား၊ အလြန္ေက်ာ္ၾကား၊ မင္းရာဇိန္ေလ၊ စနီသားမွာ၊ ထြက္လားခ်ီဘိ၊ ဆန္းစႀကံဳ၍၊ ကဆုန္ကူးေက၊ ဗုဒၶဴးနိတြင္၊ သိမ့္သိမ့္ေက်ာ္ညာ၊ ေနာက္မ်က္ႏွာတြင္၊ သိဂၤါနန္းျမင့္၊ ေဆာက္စိုက္သြယ္၍၊ ၿမိဳ႕ျပည္ေျပာင္းေက၊ အေၾကာင္းသင့္၍၊ နန္းျမင့္တည္ရာ၊ ျပည္ေအာင္ခ်ာတြင္၊ နာနာဘာ၀၊ ဖုတ္ၿပိတၱာ႐ို႕၊ ၀င္ကာေရာက္ေက၊ ပေယာဂေၾကာင့္၊ မုခ်အမွန္၊ လူမ်ားစြာ၏၊ ခႏၶာသက္လွ်င္၊ ပ်က္ရျပန္ဟု၊ ထိပ္စြန္လက္ထား၊ ေလွ်ာက္တင္ပံုကို၊ မယံုျငား၍၊ ပယ္ထားၿပီးလွ်င္၊ ေနာက္ထပ္မံ၍၊ မတ္၀န္မ်ားကို၊ ေျပာၾကားအင္ကား၊ ေျမာ္ျမင္ဥာဏ္ဟိ၊ အျဖာျဖာကိုိ၊ လိမၼာတတ္ေက၊ မတ္က၀ိ႐ို႕၊ သေဖာလကၡဏာ၊ ရင္းအခ်ာျဖင့္၊ ေရာဂါကင္းေၾကာင္း၊ တတ္ၾကည္ပြန္၍၊ လြန္ထင္ရွားေက၊ သမားေကာင္းႏွင့္၊ ဆီးေကာင္းနည္းနာ၊ အျဖာျဖာကို၊ လွ်င္စြာခဏ၊ သိဟိျပန္ေသာ္၊ ငါ့ထံေမွာက္မွာ၊ ေလွ်ာက္ထားၾကဟု၊ ခ်သည့္အာဏာ၊ ထိုအခါတြင္၊ သက္၀ါႀကီးေျမာက္၊ ပညာရႊင္၍၊ ေက်ာ္ထင္လတ္ေက၊ မတ္တေယာက္က၊ တင္ေလွ်ာက္တံုက်င္၊ နန္းႀကီးသွ်င္ေက၊ ဘုရင္ဘုန္းေခါင္၊ ႄကြင္းမက်န္ေအာင္၊ ကၽြန္႔စကားကို၊ ရႊီနားေထာင္ပါ၊ မ်ားေျမာင္လူသား၊ ျဖစ္ပြားပါေက၊ ေရာဂါမ်ားေၾကာင့္၊ ပ်က္ျပားတံုပါ၊ ဤေၾကာင္းရာကား၊ မိစၦာစုန္းဖုတ္၊ နတ္ၿပိတၱာေလ၊ နာနာ႐ုပ္႐ို႕၊ ျပဳလုပ္တံုၾက၊ ပေရာဂေလ၊ ေဒါသမဟုတ္၊ က်မ္းအၫႊန္ႏွင့္၊ မွန္သ႐ုပ္ကို၊ ေဖာ္ထုတ္လွ်က္သာ၊ ျပရပါမူ၊ ရာဇာစံျမန္း၊ ၿမိဳ႕တခိုကို၊ ရီၫို၀န္းလို႔၊ ညစ္ညမ္းရႊံ႕ႏြံ၊ အင္းအိုင္ရံေက၊ ပုဇြန္လိပ္ငါး၊ ေပ်ာ္ျမဴးအင္ေက၊ မွက္ျခင္မ်ား၍၊ တြင္ျငားနာမ၊ မ်ားလူဗိုလ္႐ို႕၊ ေခၚဆိုေျပာေက၊ ေနာပကဟု၊ ေဒသဤမွာ၊ မိုးခ်ိန္ခါတြင္၊ မရြာမသြန္၊ မိုးေခါင္ျပန္ေသာ္၊ ပူလြန္ျပင္းျပ၊ လူမ်ားစြာ႐ို႕၊ ေရာဂါရ၍၊ ၀ါတပုတိ၊ မည္ဟိတြင္ၿပီ၊ ဓာတ္ႏွစ္လီမွာ၊ ကဲလြန္တံုထ၊ ငုတ္တံုပါေက၊ အာကာသေၾကာင့္၊ ဥဏွေတေဇာ၊ တြင္းသ႑န္မွာ၊ လြန္ျပန္႔ေျပာ၍၊ ပ်က္ေခ်ာတလီ၊ ပထ၀ီေၾကာင့္၊ အမွီမရ၊ ၀ါေယာကန္၍၊ ၀မ္းသြန္ျခင္းမွာ၊ ထန္ျပင္းလွ၏၊ ထိုကတဖန္၊ ကူးစက္ဟန္မွာ၊ ၫွီနံပုတ္ျငား၊ ယိုစီးက်င္ေက၊ မစင္အားကို၊ ယင္မ်ားအံုကာ၊ စားေသာက္ပါ၍၊ ပ်ံကာတျခား၊ လူမ်ားစြာ၏၊ အစာမ်ားမွာ၊ နားလတ္တံုဘိ၊ ထိုအစာကို၊ ယူကာပြားေက၊ စားေသာက္မိ၍၊ ျဖစ္သည့္ေရာဂါ၊ ထိုအနာမွာ၊ ျမန္စြာကူးစက္၊ ဤပံုစံသို႔၊ ျပန္ကာေျပာင္းေက၊ ေထာင္ေသာင္းဆက္၏၊ တခ်က္ေနာက္မွာ၊ ဤေရာဂါ၏၊ ျဖစ္ရာမူလ၊ ေသာက္သံုးနီေက၊ ရီကစဟု၊ ရွိကမိန္႔မွာ၊ စကားလာေၾကာင့္၊ ခုခါထင္လင္း၊ ဤျပည္ရြာမွာ၊ ေရာဂါကင္းေအာင္၊ ရီတြင္းရီကန္၊ သန္႔ယွင္းရန္ကို၊ ေကာင္းမြန္ျပဳျငား၊ ေနာင္တလီတြင္၊ ေသာက္ရီမ်ားကို၊ ႀကိဳထားတံုျပန္၊ ယင္နားလာေက၊ အစာမ်ားကို၊ မစားရန္တည္း၊ တဖန္သိအပ္၊ စြတ္စိုစိုႏွင့္၊ ထိုအ၀တ္ကို၊ မကပ္ေယွာင္ခြာ၊ အိမ္တခြင္ေလ၊ ျပင္အတြင္းပါ၊ သန္႔ယွင္းရာဟု၊ က်မ္းလာစကား၊ ဤနည္းလာကို၊ ေဆာင္ကာထားလွ်င္၊ ႀကီးထြားလွစြာ၊ ဤေရာဂါလွ်င္၊ ကင္းကြာလိမ့္မည္၊ မင္းဘုရင္ကို၊ ဦးတင္ေျမႇာက္လို႔၊ ေလွ်ာက္လတ္ေပေသာ္၊ ဘုန္းႄကြယ္မင္းလွ၊ မတ္ေတာ္၀န္၏၊ တင္ဟန္မ်ားကို၊ ရႊင္အားရ၍၊ မ်ားစြျပည္သူ၊ ခႆိန္းသူ႐ို႕၊ ထပ္တူထပ္မွ်၊ နည္းယူသင္၍၊ အားအင္ထုတ္ေက၊ ျပဳလုပ္ၾကဟု၊ ခ်သည့္အာဏာ၊ ထိုအခါတြင္၊ ျပည္ရြာအတြင္း၊ ထိုနမူကို၊ စံယူထုတ္ေက၊ ျပဳလုပ္ျခင္းေၾကာင့္၊ ၿမိဳ႕တြင္းျပည္ရြာ၊ ထိုယင္နာမွာ၊ ျမန္စြာကင္းေပ်ာက္၊ ျပည္ႀကီးသွ်င္မွာ၊ ရႊင္၀မ္းေျမာက္လို႔၊ တင္ေလွ်ာက္နည္းၫႊန္၊ မတ္ေတာ္၀န္ကို၊ ဆုမြန္ခ်ေထြ၊ သီဟာပ်ံႏွင့္၊ ေ၀ယ်ံနန္းမွာ၊ ခ်ီမႊမ္းေရေလး။


(၁၇)

(ဌာေနသီရိ၊ ေသအခ်ာျဖင့္၊ ေ၀သာလိကို၊ ေျပာင္းရႊိတည္ေထာင္)

(ရိ) (လိ) (ရႊိ) ကို ကာရံယူထားသည္ကို တြိႏိုင္ပါသည္။

၎ကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

(ဌာေနသီေရ့၊ ေသအခ်ာျဖင့္၊ ေ၀သာေလ့ကို၊ ေျပာင္းရႊီ႕တည္ေထာင္) ဟု ရပါသည္။

(ဌာေနသိေရ့) (ေ၀သာေလ့) ဆိုသည္မွာ လံုး၀အဓိပၸါယ္မဟိေသာ စကားလံုးမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤကာရံမ်ားမွာ လံုး၀ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံမ်ားျဖစ္ပါသည္။

(ဘုန္းေတာက္ပါရမီ၊ မဟာဆီြေက၊ သာဂီမင္းမ်ဳိး)

ဤအပိုဒ္တြင္လည္း (မီ) (ဆြီ) (ဂီ) ကို ကာရံယူထားပါသည္။

၎ကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

(ဘုန္းေတာက္ပါရေမ၊ မဟာေဆြလွ်င္၊ သာေဂမင္းမ်ဳိး၊) ဟု ရပါသည္။

(ပါရေမ) (သာေက) ဆိုသည္မွာ ယုတၱိယုတၱာမဟိေသာ စကားလံုးမ်ားျဖစ္ပါသည္။

ဤကာရံကိုေဆာက္၍ (ေဆြမ်ိဳး) ထက္ (ဆြီမ်ိဳး) (မင္းဆြီမင္းမ်ိဳး) သည္ရာ ရခိုင္အမွန္ျဖစ္ေၾကာင္း သိသာသည္။

(ထူလစႁႏၵား၊ တြင္ျငားတျဖာ၊ အာနႏၵာဟု၊ သညာဘြဲ႕႔ရ၊ ထိုဘုရင္မွာ၊ ၾကင္မ၀ေက၊ အလွႀကံညီ၊ ႐ူပိနီဟု၊ ေဒ၀ီရတနာ၊ ဘြဲ႔သညာမွာ၊ ကုမၼာမိဖုရား၊ လွေအာင္ခ်ာကို၊ ေတာင္ညာထားလို႔၊ စံစားတံုလစ္၊ မွတ္သခ်ၤာေလ၊ ေကာဇာႏွစ္လွ်င္၊ တြက္စစ္ငါးရာ၊ ေရာက္ေသာခါတြင္၊ သံုးျဖာပိဋကတ္၊ ျမတ္ဇိေနာ္ေလ၊ ေဟာေဖာ္ဘိေက၊ ပရိယာတ္ကို၊ ႀကီးခ်ပ္၌မွာ၊ ရြီးထိုးကာျဖင့္၊ သံဃာယနံ၊ ပဥၥနံကို၊ မင္းမြန္ေစာထီး၊ ၿမိဳ႕ေ၀သာမွာ၊ သံဃာမ်ားႏွင့္၊ တင္ထားၿပီးေသာ္)

(ထူလစႁႏၵား၊ တြင္ျငားတျဖာ၊ အာနႏၵာဟု) ဤအပိုဒ္က ရခိုင္သမိုင္းပညာသွ်င္မ်ား မေဖာ္ထုတ္ႏိုင္သိမ့္ေသာ အာနႏၵစႃႏၵားဘုရင္အသူလဲ အမီးပုစၧာကို အေျဖေဖာ္ထုတ္လွ်က္ဟိသည္။ ၄င္း ထူလစႃႏၵား (ေခၚ) အာနႏၵစႃႏၵား ဘုရင္မွာ ေ၀သာလီ၌ သံဃာယနာတင္ခသည္ကို ေဖာ္ျပထားသည္။


ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
-------------------------
(၁၇) ခ်ီမႊန္းမေယၾသဘာ၊ ျပဳတံုပါေက၊ ရာဇာထြတ္ထား၊ တေအကာမွာ၊ ေတဇာလႊမ္းေက၊ စႏၵားလွ်င္၊ တည္ထားစံလင့္၊ မ်ားဗိုလ္တာ႐ို႕၊ ပ်က္ကာဆံုးေက၊ ကံသံုးဆင့္၍၊ ထီးဖြင့္မၾကာ၊ တႏွစ္တာတြင္၊ စြန္႔ခြာၿပီးလစ္၊ သကၠရာဇ္လွ်င္၊ ႏွစ္ရာ့ေလးဆယ္၊ ကိုးခု၀ယ္တြင္၊ ဌာေနသီရိ၊ ေသအခ်ာျဖင့္၊ ေ၀သာလိကို၊ ေျပာင္းရႊိတည္ေထာင္၊ မတ္မ်ားေျမာင္ႏွင့္၊ ရႊင္မညီးေအာင္၊ စံၿပီးေနာင္တြင္၊ ျပည္ေဘာင္တ႐ိုး၊ ရႊီျပည္သူေလ၊ လူအမ်ား႐ို႕၊ စီးပြားတိုးေအာင္၊ ပံ့ပိုးေကာင္းစြာ၊ ဆယ္ေျမာင္းတာႏွင့္၊ လယ္ယာမ်ားျပား၊ တိုးခ်ဲ႕ျပန္ေက၊ စီမံထားလို႔၊ တပါးေနာက္တြင္၊ တိုင္းျပည္ခြင္၌၊ လူသွ်င္အမ်ား၊ သီေရာဂါ႐ို႕၊ ကင္းကြာျငားေအာင္၊ ဆီး၀ါးပညာ၊ သင္အံ့ငွါလွ်င္၊ တရြာတေယာက္၊ မင္းရာဇာေက၊ ဘ႑ာေထာက္လို႔၊ တတ္ေျမာက္ေအာင္ပင္၊ ျမတ္ဆရာႏွင့္၊ ေ၀သာၿမိဳ႕မွာ၊ ေခၚလို႔သင္၍၊ လူသွ်င္သီးသီး၊ တိုင္းၿမိဳ႕ရြာမွာ၊ က်မၼာရီးကို၊ အားပီးကူညီ၊ တတ္လိမၼာေက၊ ဆရာမ်ားႏွင့္၊ ကုစားစီလို႔၊ တလီထိုမွ၊ ေရာင္းအ၀ယ္ကို၊ တြင္က်ယ္လွေအာင္၊ ေမာင္းကရာဇူ၊ ေဟာင္းသစ္ဟူ၍၊ ညီတူျပဳျငား၊ ရႊီျပည္သူ႐ို႕၊ သံုးတံုျငားေက၊ သြန္းထားေသခ်ာ၊ လြန္ၾကည္လင္၍၊ ေငြစင္ျပားေက၊ ဒဂၤါးမွာလွ်င္၊ မဟာစႁႏၵား၊ ျမတ္ဘုန္းမိုေက၊ ထိုမင္းမ်ား၏၊ မြီးဖြားတံုျပန္၊ စနီနံကို၊ အမွန္ခပ္ႏွိပ္၊ ႀကံစံုျပန္ေက၊ ႏြားတံဆိပ္ႏွင့္၊ ေရာင္ဖိတ္၀င္းျဖာ၊ တဖက္မွာတြင္၊ ရာဇာေဆာင္းထိုက္၊ နာရဏီေလ၊ သိင္ဂီစစ္ေက၊ မကိုဋ္ပံုစံ၊ ေနာက္တဖန္ကား၊ ၾကာလြန္ရွိက၊ ၿမိဳ႕ဓညာမွာ၊ ေတဇာပေက၊ သူရိယရာဇာ၊ ဆက္ႏြယ္လာဟု၊ ေဖာ္ကာၫႊန္ျပ၊ စုံုအညီေက၊ နီႏွင့္လကို၊ ပီသေကာင္းမြန္၊ မကိုဋ္ေတာ္၏၊ အေပၚထိပ္မွာ၊ ခပ္ႏွိပ္ျပန္၍၊ ပံုစံႏွစ္ရပ္၊ ငါးမူးဟူ၍၊ သံုးယူစြဲေက၊ မူခြဲခတ္ႏွင့္၊ တခ်ပ္သံုးရန္၊ ႏွစ္ပံုစံကို၊ သြန္းျပန္မ်ားျပား၊ ရခိုင္ျပည္ေလ၊ နယ္အႏွံ႔မွာ၊ ျဖန္႔လတ္ျငားေသာ္၊ ေဖာက္ကားေရာင္း၀ယ္၊ အသြယ္သြယ္မွာ၊ တြင္က်ယ္ျပန္႔ေျပာ၊ ျမစ္နဒီေလ၊ ရီတေၾကာမွာ၊ သေဘၤာလွီယင္၊ ေလာင္းလြန္းၾကင္႐ို႕၊ ထြက္၀င္ေသာင္းေသာင္း၊ တျခားျပည္က၊ ကုန္သည္ေပါင္းလည္း၊ ေရာင္းရန္၀ယ္ရန္၊ လာၾကျပန္ေသာ္၊ ကုန္၀န္တင္ခ်၊ သြယ္အယူေက၊ လြယ္ကူလွေအာင္၊ လွပခိုင္မာ၊ ေက်ာက္မ်ားစြာျဖင့္၊ စီကာလုပ္ထား၊ ဆိပ္ကမ္းၿခီမွာ၊ ေက်ာက္လွီကားကို၊ စႁႏၵားမင္းမြန္၊ ျပဳလုပ္ျပန္၍၊ ေငြခြန္တိုးပြား၊ ေ၀သာလီမွာ၊ လြန္စည္ကားလို႔၊ ဘုရားျမတ္စြာ၊ သာသနာကို၊ ပမာနီလ၊ ထိန္ထိန္ျဖာေက၊ ေရာင္၀ါပေအာင္၊ မစေကာင္းစြာ၊ ေဆာင္ရြက္ကာျဖင့္၊ ေ၀သာၾကငွန္း၊ ရႊီနန္းေဆာင္မွာ၊ ဘုန္းေရာင္ထြန္းလို႔၊ စံျမန္းေပ်ာ္ရာ၊ နန္းသက္တာကို၊ ရြီကာတြက္ေသာ္၊ ငါးဆယ္ေက်ာ္၍၊ စြန္းေပၚခုနစ္၊ ပြားတက္လာေက၊ ေကာဇာႏွစ္ကို၊ တြက္စစ္ျပန္ေျမာက္၊ ကိန္းသခ်ၤာေလ၊ သံုးရာေျခာက္တြင္၊ ဘုန္းေတာက္ပါရမီ၊ မဟာဆီြေက၊ သာဂီမင္းမ်ဳိး၊ သက္အရြယ္လွ်င္၊ သွ်စ္ဆယ့္ကိုးမွာ၊ ပ်က္ၫႈိးဇာတာ၊ ၿမိဳ႕ေ၀သာကို၊ စြန္႔ကာတဖန္၊ ႐ုပ္ခႏၶာေလ၊ ပ်က္ကာယြင္းေက၊ နတ္နန္းစံလို႔၊ တဖန္ေနာက္မွ၊ သူရိယဟု၊ ရာဇစႁႏၵား၊ မတ္ေပါင္းရံ၍၊ စိုးစံျငားေက၊ ထင္ရွားေက်ာ္ဟိုုး၊ ႏွင္းသက္ေ၀လွ်င္၊ ေလးဆယ္ကိုးတည္း၊ ႏြယ္႐ိုး၀ံသ၊ ဆက္ႏြယ္ျပန္၍၊ ဘုန္းကံပေက၊ ေမာလရာဇာ၊ နန္းစံမွာကား၊ အ႒ာစာရ၊ မင္းေပါလလွ်င္၊ ရကၡပူရီ၊ ေ၀သာလီကို၊ ခြန္စီစိုးေျမာက္၊ ၿမဲမသြယ္ေက၊ ေလးဆယ္ေျခာက္ႏွင့္၊ ထိုေနာက္တ၀၊ ျပင္းအာဏာႏွင့္၊ မင္းကာလလွ်င္၊ န၀စတၱာ၊ ၿမိဳ႕ေ၀သာကို၊ စံလာၿပီးေျမာက္၊ မင္းျပည္ပိုင္ေလ၊ စဥ္မပ်က္ေက၊ ငါးဆက္ေရာက္ေသာ္၊ ထက္ေအာက္လႊမ္းေက်ာ္၊ တုမေပၚေအာင္၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးလွ၊ တိုင္းႏိုင္ငံကို၊ စိုးျပန္ရေက၊ ထူလစႁႏၵား၊ တြင္ျငားတျဖာ၊ အာနႏၵာဟု၊ သညာဘြဲ႕႔ရ၊ ထိုဘုရင္မွာ၊ ၾကင္မ၀ေက၊ အလွႀကံညီ၊ ႐ူပိနီဟု၊ ေဒ၀ီရတနာ၊ ဘြဲ႔သညာမွာ၊ ကုမၼာမိဖုရား၊ လွေအာင္ခ်ာကို၊ ေတာင္ညာထားလို႔၊ စံစားတံုလစ္၊ မွတ္သခ်ၤာေလ၊ ေကာဇာႏွစ္လွ်င္၊ တြက္စစ္ငါးရာ၊ ေရာက္ေသာခါတြင္၊ သံုးျဖာပိဋကတ္၊ ျမတ္ဇိေနာ္ေလ၊ ေဟာေဖာ္ဘိေက၊ ပရိယာတ္ကို၊ ႀကီးခ်ပ္၌မွာ၊ ရြီးထိုးကာျဖင့္၊ သံဃာယနံ၊ ပဥၥနံကို၊ မင္းမြန္ေစာထီး၊ ၿမိဳ႕ေ၀သာမွာ၊ သံဃာမ်ားႏွင့္၊ တင္ထားၿပီးေသာ္၊ ပ်က္စီးျပန္ခါ၊ ေနာက္ရာဇာ႐ို႕၊ ထပ္ခါျပဳစု၊ လုပ္ႏိုင္ရန္ကို၊ စိတ္ႀကံျပဳလို႔၊ ေကာင္းမႈဒါန၊ တာသံုးေထာင္ႏွင့္၊ ေဂါင္အခ်ဳပ္ေက၊ သဂုၤတၱဟု၊ နာမတြင္ျခင္း၊ သရက္ရြာႏွင့္၊ လက္ကာတြင္းကို၊ စိတ္ရင္းျဖဴစြာ၊ လွဴလတ္ပါ၍၊ အကၡရာရြီးမွတ္၊ ႀကီးခ်ပ္လႊာမွာ၊ ေကာင္းစြာႏွိပ္ေက၊ တံဆိပ္ခတ္လို႔၊ မင္းျမတ္ဘုန္းႄကြယ္၊ ေသအခ်ာျဖင့္၊ ရွည္ၾကာမွတ္ေအာင္၊ ထားလတ္ေတေလး။


(၁၈)

(ေရာဂါေကာင္းရီး၊ ပင္ေညာင္ၫိုကို၊ ဖ်က္ၿဖိဳလွီး၍၊ မီးႏွင့္လည္းတိုက္၊ ဖြီးဖြီးျဖဴ၍၊ ျပာပံုျဖစ္လွ်င္)

(ရီး) (လွီး) (မီး) ကို ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

ဤကာရကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

(ေရာဂါေကာင္းေရး၊ ပင္ေညာင္ၫိုကို၊ ဖ်က္ၿဖိဳေလွး၍၊ ေမးႏွင့္လည္းတိုက္၊ ေဖြးေဖြးျဖဴ၍၊ ျပာပံုျဖစ္လွ်င္) ဟူ၍ ရပါသည္။

(ၿဖိဳေလွးသည္။ ေမးႏွင့္တိုက္သည္) ဆိုသည္မွာ လံုး၀အဓိပၸါယ္မဟိပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤကာရံမ်ားမွာ ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ကာရံမ်ားျဖစ္ပါသည္။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
-------------------------
(၁၈) ထားလတ္ျငားေက၊ စႁႏၵားရာဇာ၊ အာနႏၵာလွ်င္၊ ဘာသာေကာင္းက်ဳိး၊ စည္ပင္သာေအာင္၊ ျပည္ရြာက်ဳိးကို၊ အားႀကိဳးစိတ္ႀကံ၊ လုံ႔လသန္၍၊ စီမံျပဳလစ္၊ ရွိဘုန္းကံေၾကာင့္၊ နန္းစံစိုးေက၊ ဆယ့္ကိုးႏွစ္တြင္၊ သကၠရာဇ္ေကာဇာ၊ တြက္စစ္ခါ၀ယ္၊ ငါးရာတဆယ္၊ ခုႏွစ္ကယ္တြင္၊ ကံေခဆိုးလွ၊ ျမတ္ရာဇာမွာ၊ နတ္ရြာႄကြေသာ္၊ သားလွသက္ႏွံ၊ တိုင္းႏိုင္ငံကို၊ ပိုင္စံစိုးဘိ၊ ထူးကဲလြန္၍၊ ဘုန္းကံဟိေက၊ သီရိစႁႏၵား၊ တသာဂီေက၊ ဇာနီဖြားမွာ၊ သက္ထားၾကင္ယာ၊ သာ၀ိတာဟု၊ ေတာင္ညာႏွမ၊ နတ္ဆင္းညီေက၊ ေဒ၀ီလွကို၊ ကဥၥနမာလာ၊ ဘြဲ႕သညာျဖင့္၊ တင္ကာေျမႇာက္ထား၊ အတန္တန္ေလ၊ မတ္၀န္မ်ားႏွင့္၊ ခစားရံပတ္၊ ညီးလူလူျဖင့္၊ ထီးျဖဴမိုးေက၊ အုပ္စိုးလတ္လို႔၊ လႊမ္းပတ္ေက်ာ္လစ္၊ နန္းဘံုပ်ံမွာ၊ စံသည္ႏွွစ္ကို၊ ရြီစစ္တြက္က်ဳံး၊ ႏွစ္ေလးဆယ္ႏွင့္၊ စြန္း၀ယ္သံုးတြင္၊ ရွိထံုးစဥ္လာ၊ ႏွစ္ေကာဇာလွ်င္၊ ငါးရာေျခာက္ဆယ္၊ ေရာက္ခါ၀ယ္တြင္၊ သံုးသြယ္ပိဋကတ္၊ ေစာဗုဒၶါ၏၊ ႃမြက္ခါထုတ္ေက၊ မုကၡပါတ္ကို၊ ၿပီးျပတ္စံုစြာ၊ ႀကီးခ်ပ္မွာ၌၊ သံဃာမ်ားေျမာင္၊ ေပါင္းႏွစ္ေထာင္ႏွင့္၊ ရြတ္ေဆာင္က်န၊ ေျမာက္ခ်ိန္ခါ၀ယ္၊ ငါးရာေျခာက္ဆယ္၊ ေရာက္လတ္ေပေက၊ ထိုသည္သကၠရာဇ္၊ ခန္းႀကံဳပါေက၊ ေကာဇာႏွစ္ကို၊ ၿဖိဳပစ္ၿပီးခါ၊ တစ္သခ်ၤာမွ၊ စကာရြီလစ္၊ တက္ပြားပါေက၊ ေကာဇာသစ္လွ်င္၊ တြက္စစ္ႏွစ္ဆယ္၊ ကိုးခုေကတြင္၊ ဘုန္းႄကြယ္ရာဇာ၊ စုတိျပန္၍၊ နတ္ထံႄကြေသာ္၊ သိဂၤစႁႏၵား၊ သားသက္ႏွံလွ်င္၊ နန္းစံျငားလို႔၊ ညာထားႏွမ၊ သြန္း႐ုပ္ဟန္သို႔၊ သု၀ဏၰႏွင့္၊ တူကြမကြာ၊ တိုင္းရကၡာကို၊ အာဏာျဖန္႔မိုး၊ ခ်ဳပ္အခ်ာျဖင့္၊ အုပ္ခါစိုးလို႔၊ အမ်ဳိးဘာသာ၊ သာသနာကို၊ လြန္စြာေျမႇာက္စား၊ ၿမိဳ႕ျပည္ရြာလွ်င္၊ သာယာျငားေအာင္၊ ဆယ္ပါးဓမၼ၊ ရွိစဥ္လာေက၊ ရာဇာထံုးကို၊ ႏွလံုးမွ်၍၊ သဂၤဟေလးတန္၊ ဒါန၀ွမ္၍၊ နန္းစံစိုးေျမာက္၊ ႏွစ္ၾကာရွည္ေက၊ ေျခာက္ဆယ္ေျခာက္တည္း၊ ထိုေနာက္တျဖာ၊ ႏွစ္ေကာဇာကား၊ ပဥၥာန၀၊ ေရာက္ေသာခါ၌၊ ဇရာက်လို႔၊ ရာဇဘုရင္၊ ကုသိုလ္ဟုန္လွ်င္၊ ကုန္ကာခန္းေက၊ နတ္နန္း၀င္လို႔၊ ထိုျပင္ေနာက္မွ၊ ႏႈံးမတန္ေအာင္၊ ဘုန္းကံပေက၊ စူဠစႁႏၵား၊ တြင္မည္ဆိုေက၊ ထိုမင္းသားမွာ၊ ညာထားႏွမ၊ တိုက္ေလးေဆာင္မွာ၊ ကိုယ္ေရာင္ပေက၊ စႏၵေဒ၀ီ၊ မေဟသီႏွင့္၊ ရႊီစီဘံုနန္း၊ မွဴးမတ္၀န္႐ို႕၊ ပတ္ရံ၀န္းေက၊ စံျမန္းေပ်ာ္ရာ၊ တရံခါတြင္၊ ရာဇာမင္းဖ်ား၊ ဦးရစ္နာလွ်င္၊ ျဖစ္လာျငား၍၊ ဆီး၀ါးစံုစြာ၊ အျဖာျဖာႏွင့္၊ ဆရာအမ်ား၊ အတန္တန္လွ်င္၊ ကုျပန္ျငားလည္း၊ ျဖစ္ပြားေရာဂါ၊ မခ်မ္းသာေသာ္၊ ရာဇာဘုန္းဟိ၊ မတ္စံုလင္ႏွင့္၊ တိုင္ပင္ၫႇိလို႔၊ က၀ိဥာဏ၊ ရႊီတိုင္းဘံုမွာ၊ ဂုဏ္ေရာင္ပ၍၊ သာမယဇၨဳ၊ ဣသွ်ဳတြင္ထား၊ က်မ္းသံုးဘံုကို၊ တတ္တံုျငားေက၊ ဟူးရားအေက်ာ္၊ ပုဏၰားေတာ္ကို၊ ပင့္ေခၚယူလွ်က္၊ မင္းရာဇာ၏၊ ဇာတာကြက္ကို၊ တြက္ခ်က္ေသာခါ၊ ျဗဟၼဏာေက၊ ဆရာျမတ္မွာ၊ ေဟာလတ္ရာကား၊ မဟာေတဇ၊ ဘုန္းေတာ္ဟိန္ႏွင့္၊ ထိန္ထိန္ပေက၊ မင္းလွဘုန္းႄကြယ္၊ လြန္စည္ပင္၍၊ ရႊင္မညီးေက၊ သင္းထြီးျပည္တြင္၊ ရွိေ၀တ၀၊ အကုသိုလ္ေလ၊ ပိုမိုႀကီးေက၊ ခြီးျဖစ္ခလို႔၊ သီသတြင္ျပန္၊ ဦးေဂါင္းခြံကို၊ ပင္သန္ရိပ္၀န္း၊ ျမေညာင္ၫိုလွ်င္၊ မ်ဳိကာလႊမ္းလို႔၊ ကုန္ခန္းေဆာင္းလ၊ ရြက္က်င္ျပန္၍၊ ဂိမွာန္တြင္းမွာ၊ လီျပင္းထေသာ္၊ ကိုင္းမခက္သံ၊ ဘယ္ညာလန္၍၊ လႈပ္ျပန္တံုၾက၊ သို႔တြက္တာေၾကာင့္၊ ေရာဂါရလို႔၊ လွ်င္ဆြမၾကာ၊ ဦးရစ္နာေလ၊ ေရာဂါေကာင္းရီး၊ ပင္ေညာင္ၫိုကို၊ ဖ်က္ၿဖိဳလွီး၍၊ မီးႏွင့္လည္းတိုက္၊ ဖြီးဖြီးျဖဴ၍၊ ျပာပံုျဖစ္လွ်င္၊ စင္စစ္မွန္စြာ၊ ဤအနာမွာ၊ ေကာင္းပါလိမ့္မည္၊ မင္းဘုရင္ကို၊ ဦးတင္ေျမႇာက္လို႔၊ ေလွ်ာက္လတ္ေပေသာ္၊ ဌာေနသီရိ၊ သင္းထြီးျပည္ဟု၊ အမည္ဟိေက၊ ဘုမၼိသု၀ံ၊ ရႊီတိုင္းေဖာင္မွာ၊ ျမေရာင္လႊမ္းေက၊ ေညာင္နန္းထံသို႔၊ လွ်င္ျမန္မၾကာ၊ ျမတ္ဗိုလ္တာျဖင့္၊ ရံကာပတ္၀န္း၊ လွီနာ၀ါျဖင့္၊ ခ်ီကာလွမ္းလို႔၊ ထူးဆန္းတင့္တယ္၊ မ်ားလူသွ်င္႐ို႕၊ ရႊင္မညီးေက၊ သင္ထြီးျပည္တြင္၊ ေရာက္ေပတံုလစ္၊ ပင္ေညာင္ၫိုကို၊ လဲွၿဖိဳပစ္လို႔၊ မီးတိုက္ၿပီးေထြ၊ မိမိျပည္ကို၊ ျပန္သည္ကာလ၊ သမုဒ္က်ယ္ေက၊ ပင္လယ္၀တြင္၊ ျပင္းျပလီဟုန္၊ တိုက္လတ္တံုေသာ္၊ ဗလံုထိုးႄကြ၊ ကၽြတ္ကၽြတ္ဆူ၍၊ ယက္ျဖဴဆိုင္းေက၊ လႈိင္းႀကီးထလို႔၊ မ်ားလွရာေထာင္၊ လွီမ်ားေျမာင္ႏွင့္၊ ဘုန္းေခါင္ေစာထီး၊ စီးကာေပ်ာ္ေရ၊ လွီေတာ္ႀကီးမွာ၊ ပ်က္စီးျမဳတ္နစ္၊ သမုဒ္က်ယ္ေက၊ ပင္လယ္ျမစ္မွာ၊ ဧကရာဇ္ဘုန္းႄကြယ္၊ သက္ခႏၶာေလ၊ ရီမွာတံုးေက၊ ဆံုးလီေရေလး။


(၁၉)

(ျမႏွစ္ပံုခ်ီ၊ မဟာဆြီေက၊ ဇာနီမွန္ျငား၊ ဘုန္းေတာ္ျဖာ၍၊ အာဏာလႊမ္းေက၊ စႁႏၵားဟု၊ ထင္ရွားေက်ာ္ေျမာက္၊ ျပည္ရခိုင္မွာ၊ မည္မပ်က္ဘဲ၊ ကိုးဆက္ေျမာက္)

(ခ်ီ) (ဆြီ) (နီ) ကို ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

ယင္းကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

(ျမႏွစ္ပံုေခ်၊ မဟာေဆြေက၊ ဇာနည္မွန္ျငား) ဟု ရပါသည္။

(ျမႏွစ္ပံုေခ်) ဆိုသည္မွာ ဖတ္ရမေကာင္း အရုပ္ဆိုးပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤကာရံမွာလည္း ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံျဖစ္ပါသည္။

(ရွည္လ်ားႏွစ္တာ၊ ေခတ္မ်ားစြာလွ်င္၊ ၾကာကာေျပာင္းရႊိ၊ ေနာက္ေနာင္လာေက၊ ပညာဟိဟု၊ က၀ိဆရာ၊ အျဖာျဖာ႐ို႕၊ ကဗ်ာရတု၊ ဧအံဆို၍၊ ထို၀တၳဳကို၊ ျပဳစုေသာခါ၊ စာနဂိုမွာ၊ အပိုသြင္းလို႔၊ ရြီးျခင္းရာေၾကာင့္)

(ရႊိ) (ဟိ) (၀ိ) ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

ယင္းကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

(ၾကာကာေျပာင္းရႊီ႕၊ ေနာက္ေနာင္လာခါ၊ ပညာေဟ့ဟု၊ ကေ၀့ဆရာ) ဟု ရပါသည္။

(ပညာေဟ့၊ ကေ၀့ဆရာ) ဆိုသည္မွာ ယုတၱိယုတၱာမဟိေသာ စကားလံုးမ်ားျဖစ္ပါသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ ဤကာရံမ်ားကို ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံမ်ားဟု ေခၚဆိုရျခင္းျဖစ္သည္။

(ကမ႓ာမဟီ၊ ကုန္းထက္ၿမီမွာ၊ တူညီက်က္စား၊ သတၱ၀ါေလ၊ ေထာင္ရာမ်ားႏွင့္)

(ဟီ) (ၿမီ) (ညီ) ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

ဤသည္ကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

(ကမ႓ာမေဟ၊ ကုန္းထက္ေျမမွာ၊ တူေညက်က္စား၊ သတၱ၀ါေလ၊ ေထာင္ရာမ်ားႏွင့္) ဟု ရပါသည္။

(ကမၻာမေဟ၊ တူေည) ဆိုသည္မွာ အဓိပၸါယ္မဟိေသာ စကားလံုးမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤကာရံမ်ားမွာ ျမန္မွာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံမ်ားျဖစ္ပါသည္။ (ကမ႓ာၿမီ) လား (ကမ႓ာေျမ) လားဟူသည္ကို ဤကာရံျဖင့္ ယွင္းလင္းသိသာႏိုင္သည္။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
-------------------------
(၁၉) ဆံုးပ်က္ပါေက၊ ရာဇမင္းလွ၊ နန္းစံလီေက၊ သတၱိသႏွင့္၊ သက္ကားငါးဆယ္၊ ေျခာက္ႏွစ္ကယ္တြင္၊ ေရာက္သည္ေကာဇာ၊ သကၠရာဇ္ကို၊ တြက္စစ္ပါေသာ္၊ ဧကာတိအစ္၊ ကိန္းသခ်ၤာလွ်င္၊ မွန္စြာျဖစ္လို႔၊ ျမႏွစ္ပံုခ်ီ၊ မဟာဆြီေက၊ ဇာနီမွန္ျငား၊ ဘုန္းေတာ္ျဖာ၍၊ အာဏာလႊမ္းေက၊ စႁႏၵားဟု၊ ထင္ရွားေက်ာ္ေျမာက္၊ ျပည္ရခိုင္မွာ၊ မည္မပ်က္ဘဲ၊ ကိုးဆက္ေျမာက္တြင္၊ ျပတ္ေတာက္ၿပီးေထြ၊ ၿမိဳ႕ေ၀သာမွာ၊ ထိုခါတံုးေက၊ ဆံုးလီေရဟု၊ ေက်ာ့ေမႏွမ၊ ပန္းျဖဴေအာင္ေလ၊ ပ်ဳိေမာင္ေခ်ာကို၊ ေျပာလတ္ကလွ်င္၊ လွပ၀င္းေျပာင္၊ ပန္းျဖဴေအာင္က၊ ေဇာင္လည္းတသြယ္၊ သိလိုရာကို၊ ခြဲကာျခမ္း၍၊ မီးျမန္းေရကား၊ တင့္တယ္သန္႔ယွင္း၊ လွေမပ်ဳိ၏၊ ေျပာဆိုျခင္းႏွင့္၊ မိုးတြင္းအခါ၊ ေမာင္႐ို႕ရြာက၊ က်မ္းစာတတ္လွ၊ သက္ႀကီးအိုေက၊ ေမာင္ၫိုဘ၏၊ ေျပာျပျခင္းရာ၊ ၀တၳဳပံုမွာ၊ မူလွ်င္ကြဲေက၊ နည္းနည္းကြာဟု၊ ထိုခါကာလ၊ ကြဲျခင္းရာကို၊ ေထာက္ကာျပလွ်င္၊ ယွင္းပါရစီ၊ ရႊီ႐ုပ္သြင္သို႔၊ သဇင္ခက္ေက၊ ေမာင္သက္၀ီဟု၊ ေမရႊီႏွမ၊ ႏႈတ္သံခ်ဳိႏွင့္၊ ေျပာဆိုျပလွ်င္၊ ေမလွေျပာက်င္၊ ရာဇ၀င္၌၊ ဘုရင္မင္းဖ်ား၊ ဘုန္းေတာ္ေရာင္ျဖင့္၊ ေတာက္ေျပာင္ရႊမ္းေက၊ စႁႏၵားလွ်င္၊ ႀကီးမ်ားက်ယ္စြာ၊ ျမစ္သီတာတြင္၊ နာ၀ါကြဲအက္၊ သက္ခႏၶာလွ်င္၊ ရီမွာပ်က္ဟု၊ ဆိုခ်က္တ၀၊ သက္ႀကီးအိုေက၊ ေမာင္ၫိုဘကား၊ ေတဇလွ်ံႂကြား၊ စႁႏၵားကို၊ နဂါးရာဇာ၊ ႏွစ္ယူကာျဖင့္၊ သဲခ်ာသက္မွ်၊ ယဥ္ႏုနယ္၍၊ ရြယ္မႀကီးေက၊ သမီးလွႏွင့္၊ တူကြႏွစ္ျဖာ၊ ေဘာဂျပည္ေလ၊ ဌာေနရပ္မွာ၊ လက္ထပ္ခါျဖင့္၊ ဟိပါလီေရ၊ သက္ႀကီးအိုေက၊ ေမာင္ၫိုဘက၊ ေျပာျပေပလို႔၊ ဤသည္ႏွစ္၀၊ စကားလာမွာ၊ ျခားကြာၾကဟု၊ ေမာင္ကေျပာခါ၊ သိန္းေက်ာ့ေ၀ေလ၊ ေမအလွမွာ၊ ယွင္းၿပရာကား၊ ကမၻာေလာက၊ တိုင္းႏိုင္ငံေလ၊ အနႏၲတြင္၊ မ်ားစြျဖာျဖာ၊ ခပ္သိမ္းသူေလ၊ လူအမ်ား၏၊ စကားမွာ၌၊ စဥ္လာတႏႈံး၊ ေျပာၾကေပေက၊ ၿမိဳ႕ျပည္လံုးႏွင့္၊ ရပ္သံုးရြာသံုး၊ နန္းလယ္တြင္မွာ၊ ဘုရင္သံုးဟု၊ ဆိုထံုးဟိရာ၊ ယခုမွာ၌၊ ဆိုကာထားေက၊ စကားလာလွ်င္၊ ရာဇာမင္းသံုး၊ ဆန္းအယဥ္ေက၊ နန္းစဥ္ထံုးျဖင့္၊ ရႊီဘုန္းထင္ရွား၊ စႁႏၵားေက၊ မင္းဖ်ားဘုရင္၊ ေဘာဂျပည္ေလ၊ ဌာေနနန္းမွာ၊ စံျမန္းသွ်င္ဟု၊ စာတင္ထားလို႔၊ ရွည္လ်ားႏွစ္တာ၊ ေခတ္မ်ားစြာလွ်င္၊ ၾကာကာေျပာင္းရႊိ၊ ေနာက္ေနာင္လာေက၊ ပညာဟိဟု၊ က၀ိဆရာ၊ အျဖာျဖာ႐ို႕၊ ကဗ်ာရတု၊ ဧအံဆို၍၊ ထို၀တၳဳကို၊ ျပဳစုေသာခါ၊ စာနဂိုမွာ၊ အပိုသြင္းလို႔၊ ရြီးျခင္းရာေၾကာင့္၊ ပမာတင္အပ္၊ ရႊီသိဂႌကို၊ ဖိုမွာေႏွာေက၊ ႀကီးေရာစပ္ေယာင္၊ ေနာက္ထပ္တျဖာ၊ ဥပမာႏွင့္၊ တူစြာသေဘာ၊ မုေယာတန္ေလ၊ ဆြမ္းဆန္ဖြီးမွာ၊ ႄကြက္ခ်ီးေရာေယာင္၊ အေဟာရွိလြန္၊ သမိုင္းမွန္မွာ၊ ပိုလွ်ံမုသား၊ လူမ်ားစြာ႐ို႕၊ နာသာျငားေအာင္၊ နဂါးနန္းဘံု၊ ယခုဆိုေက၊ ထိုမင္းဖ်ားမွာ၊ စံစားလႈံဟု၊ တဖံုတနည္း၊ ရာဇ၀င္မွာ၊ စာတင္ကြဲလို႔၊ မွားလြဲပိုလြန္၊ ရြီးထားဟန္ကို၊ ပန္းတန္ယဥ္ႏြဲ႕၊ ေမာင္ပ်ဳိျဖဴမွာ၊ မယံုကဲ့ေႏွာင့္၊ ထိုသည့္ထံုးမူ၊ အလံုးစံုကို၊ ယံုသူတခ်ဳိ႕၊ မယံုသူေလ၊ လူတခ်ဳိ႕ႏွင့္၊ ႏွစ္မ်ဳိးကြဲျပား၊ ျပည္ရခိုင္ေလ၊ မ႑ိဳင္တြင္းမွာ၊ အျငင္းပြားေရ၊ အမွားအမွန္၊ သိစီရန္ကို၊ တဖန္နည္းငယ္၊ နတ္ဆင္းေယာင္သို႔၊ ေမာင္ပန္းကံုးကို၊ ယွင္းအံုးမည္ေလ၊ ၾကာရွည္ႏွစ္တာ၊ ဟိေသာခါတြင္၊ မဟာေစာထီး၊ ျပင္းအာဏာႏွင့္၊ မင္းဘာႀကီးလွ်င္၊ ထိန္ညီးေတဇာ၊ တိုင္းႏိုင္ငံကို၊ ပိုင္စံမိုးလို႔၊ အုပ္စိုးခါတြင္၊ ရာဇာမင္းဘုန္း၊ နန္းရိပ္ၿမိဳင္မွာ၊ လက္ကိုင္သံုးေက၊ တိုင္းလံုးေက်ာ္စြာ၊ ဆီးဆရာဟု၊ ႀကီးစြာဂုဏ္ဟိတ္၊ သီတင္း၀ွန္းေက၊ နန္းတံဆိပ္ႏွင့္၊ ပ႑ိတ္ေက်ာ္ေခါင္၊ ဓာတ္မ်ားစြာကို၊ ခြဲကာစမ္းေက၊ ေပၚထြန္းေအာင္လွ်င္၊ ေနာက္ေနာင္ရွည္လ်ား၊ ရခိုင္ျပည္မွာ၊ လူငယ္မ်ား႐ို႕၊ သိၾကားစီမႈ၊ ဆန္းတဖန္ေလ၊ က်မ္းဂန္ျပဳေက၊ ဓာတုစိႏၲာ၊ အမည္ဆိုေက၊ ထိုသည္က်မ္းက၊ ၫႊန္းျပရာတြင္၊ ကမၻာမဟီ၊ ကုန္းထက္ၿမီမွာ၊ တူညီက်က္စား၊ သတၱ၀ါေလ၊ ေထာင္ရာမ်ားႏွင့္၊ လူသားတတန္၊ တိရိစၦာန္႐ို႕၊ ႐ုပ္နာမ္ႏွစ္ရပ္၊ တည္ျမဲျပန္၍၊ ရွင္သန္လတ္ေအာင္၊ ႏွမ့္စပ္မ်ားစြာ၊ ဤကမၻာတြင္၊ ဇီ၀ါဓာတု၊ ေငြ႕ရည္စိုေက၊ ထိုဓာတ္စုလွ်င္၊ ရီထုေအာက္ဆိုင္၊ လီ၀ါယာႏွင့္၊ သြင္းကာေဖာက္ေက၊ မေရာက္ႏိုင္၍၊ ေတာၿမိဳင္က်က္စား၊ တိရိစၦာန္ေက၊ ပိုးႏွံမ်ားႏွင့္၊ လူသား႐ို႕သည္၊ ရီေအာက္မွာလွ်င္၊ ခႏၶာသက္ေက၊ ဆံုးပ်က္ေတဟု၊ အတည္တက်၊ ဓာတ္က်မ္းမွာလွ်င္၊ ရြီးကာျပလို႔၊ ေဘာဂဌာေန၊ ရီေအာက္မွာ၌၊ တည္ကာထားေက၊ နဂါးျပည္တြင္၊ ဘုန္းႄကြယ္မင္းဖ်ား၊ တေအကာမွာ၊ ေတဇာလႊမ္းေက၊ စႁႏၵားလွ်င္၊ နဂါးသမီး၊ နန္းဘံုပ်ံမွာ၊ လွစံသီးႏွင့္၊ ေပ်ာ္မွီးစပၸါယ္၊ ဟိပါေရဟု၊ ဆိုေပတံုျငား၊ ယုတၱိယုတၱာ၊ မဟိပါဘဲ၊ ဆိုရာမ်ားကို၊ ပ်ဳိထြားပန္းျဖဴ၊ ၾကားျပန္တံုလည္း၊ မယံုပါက့ဲ၊ ရွိစာ႐ို႕ကို၊ အပိုခ်ဲ႕လို႔၊ ရြီးခဲ့သည္သာ၊ သိန္းေက်ာ့ေ၀ေလ၊ ပ်ဳိေမေခ်ာက၊ ေျပာေသာခါတြင္၊ ၀မ္းသာရႊင္ျပ၊ ပန္းျဖဴေအာင္ေလ၊ ပ်ဳိေမာင္ေခ်ာမွာ၊ သေဘာက်လို႔၊ ႏွမေက်ာ့ေ၀၊ ယုတၱိျဖာ၍၊ ရွည္ၾကာလွေအာင္၊ ယွင္းျပေပ၍၊ ေမာင္ေ၀ထင္လင္း၊ ဤပုစၧာကို၊ သကၤာကင္းလို႔၊ ယွင္းလတ္ပါၿပီ၊ ေနာက္ဆက္ခါျဖင့္၊ ေၾကာင္းရာမ်ားကို၊ ၾကားရစီဟု၊ ဆိုလီျပန္ေက၊ သိန္းေက်ာ့ေ၀ေလ၊ ေမအလွမွာ၊ မ်က္စခ်ဳိေမာ၊ သမိုင္းစဥ္ကို၊ စဥ္မပ်က္ေအာင္၊ ဆက္လို႔ေျပာေရ။


(၂၀)

(၀င္းလဲ့ထိန္လွ်ံ၊ လက္စြပ္ပ်ံႏွင့္၊ တန္သူမဟိ၊ ရက္လၾကာေအာင္၊ ရွာမတြိေသာ္)

(ဟိ) (တြိ) ကို ကာရံယူထားသညိကို တြိရပါသည္။

ယင္းကိုျမန္မာမႈျပဳေသာ္

(တန္သူမရွိ၊ ရက္လၾကာေအာင္၊ ရွာမတြ႕ေသာ္) ဟု ရပါသည္။ (ရွိ) ႏွင့္ (ေတြ႕) ကာရံလြတ္လားပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤကာရံမွာ ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံျဖစ္ပါသည္။ ဤကာရံကိုေထာက္၍ (တြိ) လား (ေတြ႕) လားဟူသည္ကို ပညာဟိမ်ား ခြဲျခားသိျမင္ႏိုင္သည္။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
-------------------------
(၂၀) ဆက္ေျပာျပန္ေက၊ လွီျမန္စီးကာ၊ ဖီးရန္စြယ္ကို၊ ကာႄကြယ္ျပဳဖို႔၊ ရွိဦးလာေက၊ ေသနာမတ္စစ္၊ စြမ္းရည္သန္ေက၊ ထမၼရာဇ္လွ်င္၊ လွ်ပ္စစ္လီေယာင္၊ မီးခိုးေမွာင္သို႔၊ တိမ္ေတာင္ၫိုျမ၊ သမုဒ္က်ယ္ေက၊ ပင္လယ္၀တြင္၊ ျမင္ရတံုျပန္၊ သံေက်ာ္ေက်ာ္ႏွင့္၊ ေအာ္ကာဟစ္လို႔၊ ေျပာလိုက္ဟန္ကား၊ လွီျမန္ေတာ္သား၊ ရွိတပ္ခ်ီေက၊ ဗိုလ္ၿခီမ်ား႐ို႕၊ ႀကီးမားလွစြာ၊ အဏၰ၀ါေလ၊ သီဒါတြင္းမွာ၊ လီျပင္းလာမည္၊ သို႔ျဖစ္ေပ၍၊ ခု၀ယ္လွ်င္လွ်ား၊ စီးလာျပန္ေက၊ လွီျမန္မ်ားကို၊ တအားခတ္ကာ၊ ျမစ္ကမ္းယံကို၊ အျမန္ကပ္ေအာင္၊ ကူးခတ္ပါဟု၊ ေသနာဦးစီး၊ ဟစ္ေအာ္ကာျဖင့္၊ အာဏာပီးေသာ္၊ လွီႀကီးလွီငယ္၊ စီးၾကေပေက၊ စစ္သည္စစ္မွဴး၊ ျမစ္ကမ္းယံသို႔၊ အားမာန္တင္းေက၊ အျပင္းကူးလို႔၊ အားလံုးစံုစြာ၊ ေရာက္ေသာခါတြင္၊ လြန္စြာျပင္းလစ္၊ သမုဒ္က်ယ္ေက၊ ပင္လယ္တြင္းမွာ၊ လီျပင္းတိုက္လို႔၊ မျဖစ္အႏၲရာယ္၊ ရဲမက္ေတာ္ေလ၊ ေဖာ္တသင္းမွာ၊ လြတ္ကင္းေခ်၍၊ ထိုသည္ကာလ၊ လီျပင္းဟုန္ေလ၊ ရပ္တံုကလွ်င္၊ ေသနမဟာ၊ မင္းရာဇာကို၊ ေမွ်ာ္ကာေစာင့္လွ်က္၊ ထိုနီရာတြင္၊ ထြက္ခါစစ္ေက၊ ခုနစ္ရက္ထိ၊ ကုန္းႏွင့္ရီစပ္၊ ျမစ္ကမ္းသာမွာ၊ ၿခီရာထပ္ေအာင္၊ ရွာလတ္ေသာခါ၊ ဘုန္းေရာင္ျဖာေက၊ ရာဇာတုလြတ္၊ စီးကာေပ်ာ္ေက၊ လွီေတာ္ျမတ္လွ်င္၊ ကြဲျပတ္ပိုင္းကာ၊ သမုဒ္ရီေလ၊ ကမ္းၿခီစပ္မွာ၊ တြိလတ္ပါေသာ္၊ ထိုခါၿပီးမွ၊ ျပည္ႀကီးသွ်င္ေလ၊ သဇင္ကုံးကို၊ အဆံုးခ်လို႔၊ တိုင္းမေအာင္ခ်ာ၊ ၿမိဳ႕ေ၀သာကို၊ ျပန္လာတံုၾက၊ အာဂ်ိတ္ဆိုေက၊ ထိုသည္ကၽြန္းက၊ စခန္းခ်လွ်က္၊ စႏၵေဒ၀ီ၊ မေဟသီဟု၊ ေက်ာ္ညီထင္ရွား၊ ရႊီနန္းေတာ္မွာ၊ စံေပ်ာ္ဟိေက၊ မိိဖုရားကို၊ လွ်င္လွ်ားတလီ၊ ေၾကာင္းျခင္းဟန္ကို၊ တမန္မ်ားႏွင့္၊ ေလွ်ာက္ၾကားစီေသာ္၊ ေဒ၀ီအလွ၊ ဆြဆြခုန္္၍၊ ယမ္းပံုထဲမွာ၊ မီးခဲက်သို႔၊ ေဒါသျဖစ္ကာ၊ အေကာက္ႀကံ၍၊ စိတ္မာန္ျပင္းႏွင့္၊ ေျပာျခင္းရာကား၊ ရာဇာဘုန္းႄကြယ္၊ သင္းထြီးျပည္သို႔၊ လားမည္ျပဳခါ၊ စကားဆိုလွ်င္၊ ေမကိုၫႊန္းေက၊ သံုးခြန္းမွာေရ၊ ျပည္ရြာထံေမွာက္၊ ေမာင့္သက္ႏွံလွ်င္၊ ျပန္မေရာက္က၊ မင္းေျမႇာက္အံ့ငွာ၊ အေလာင္းရွာေသာ္၊ ေမာင္သာဆင္လတ္၊ န၀ရတ္ေက၊ လက္စြပ္ႏွင့္မူ၊ တန္ေသာသူကို၊ မင္းမူစီအပ္၊ ေနာက္တဖန္လွ်င္၊ ေျပာျပန္လတ္ေက၊ လက္စြပ္တန္သူ၊ အဖန္ဖန္လွ်င္၊ ရွာႀကံၾက၍၊ မရမူလွ်င္၊ ရႊီဘံုနန္းထဲ၊ ေမာင္လွ်င္ကိုင္ေက၊ နန္းစဥ္လွဲကို၊ ဆြဲကာလြယ္ကူ၊ တင္ႏိုင္သူကို၊ မင္းျပဳပါစီ၊ ေနာက္တလီလွ်င္၊ မွာသည္စကား၊ ညာနန္းစံမွာ၊ သေႏၶသားကို၊ ျမင္ဖြားတံုျပန္၊ အရြယ္တန္ေက၊ ႏိုင္ငံတိုင္းမ၊ ဘအမြီေလ၊ ရီႊၾကငွန္းကို၊ စံျမန္းရေယာင္၊ လွေမေခါင္မွာ၊ ႀကံေဆာင္မစ၊ သားသက္၀ီကို၊ ပီးလီရမည္၊ နန္းဘံုသာမွာ၊ အာဏာမွတ္လို႔၊ မိန္႔လတ္ေတခါ၊ (အမစြာေလ)၊ ေသနာပတိ၊ မတ္မဟာလွ်င္၊ ရာဇာပါးမွာ၊ ခစားဟိလို႔၊ ၾကားသိလတ္ရာ၊ မင္းျမတ္စြာႏွင့္၊ ငါရာစင္စစ္၊ လံုးရပ္ညီေက၊ တူသည္ျဖစ္၍၊ ရႊီႏွစ္သိဂၤါ၊ ရတနာေလ၊ ရာဇာလက္စြပ္၊ သူ႔လက္ႄကြယ္မွာ၊ တန္မည္မွတ္လို႔၊ မင္းျမတ္ကိုသာ၊ အဏၰ၀ါတြင္၊ လြန္စြာရက္စက္၊ ႐ုပ္ခႏၶာကို၊ ေဖ်ာက္ခါဖ်က္လို႔၊ အရွက္မဟိ၊ မင္းျပဳရန္ဟု၊ စိတ္ႀကံဟိေက၊ ဆိုးဘိယုတ္မာ၊ မတ္မိစၦာလွ်င္၊ လိမ္ကာလွည့္လွ်က္၊ အေကာက္ညာဏ္ႏွင့္၊ တမန္ဆက္ဟု၊ သြက္သြက္လည္းခါ၊ စိတ္မာန္ပါ၍၊ ကမၻာမႀကီ၊ ငါမသီေက၊ မနီစီရ၊ ၿမိဳ႕တိုင္းျပည္က၊ ႏွင္မည္ပဟု၊ ေမလွေတာင္ညာ၊ ႀကိမ္း၀ါးရာကို၊ ေသနာထြတ္ထား၊ မတ္ေတာ္၀န္မွာ၊ နာခံျပင္းေအာင္၊ သတင္းၾကားလို႔၊ ရွက္အားလည္းႀကီး၊ တိုင္းၿမိဳ႕ခြင္က၊ ၾကင္မယားႏွင့္၊ သားသမီးကို၊ ေခၚၿပီးယူလွ်က္၊ စစ္ေသနာႏွင့္၊ ျမစ္ညာထက္ကို၊ ဆန္တက္၀ီးစြာ၊ သင့္ျမတ္ရာမွာ၊ ၿမိဳ႕ရြာတည္ခ်၊ မ်ားဗိုလ္ၿခီႏွင့္၊ နီလီၾကေသာ္၊ တိုင္းမေအာင္ခ်ာ၊ ၿမိဳ႕ေ၀သာမွာ၊ ရာဇာကင္းဘိ၊ ေဆာင္ခ်က္လယ္ေက၊ ရေ၀တြင္းမွာ၊ မင္းမဟိေသာ္၊ မူးႀကီးမတ္ရာ၊ အျဖာျဖာႏွင့္၊ ေတာင္ညာထြတ္ထား၊ ညီလာ၀င္၍၊ တိုင္းပင္ျငားလို႔၊ စႁႏၵားမင္းမြန္၊ အပ္ခဲ့ျပန္ေက၊ ျပည္တန္ဖိုးျမတ္၊ ေရာင္၀င္းစိုေက၊ ထိုလက္စြပ္ႏွင့္၊ စမ္းသပ္ၿပီးခါ၊ ၿမိဳ႕ေ၀သာတြင္၊ ပတ္ကာလည္လွည့္၊ အႀကိမ္ႀကိမ္လွ်င္၊ အိမ္မလြတ္ေအာင္၊ စြပ္လို႔ၾကည့္လည္း၊ ၀င္းလဲ့ထိန္လွ်ံ၊ လက္စြပ္ပ်ံႏွင့္၊ တန္သူမဟိ၊ ရက္လၾကာေအာင္၊ ရွာမတြိေသာ္၊ ၿမိဳ႕ႀကီးကခြာ၊ ေတာရပ္ရြာတြင္၊ လည္ကာပတ္ေထြ၊ မင္းေလာင္းလ်ာကို၊ ခါမျပတ္ေက၊ ရွာလတ္ေတေလး။


(၂၁)

(ရွာလတ္မေယတံုၾက၊ ျမေရာင္၀ီ၍၊ နဒီျမစ္ေက၊ ဂစၦပဟု)

ဤကာရံတြင္ (၀ီ) ႏွင့္ (ဒီ) ကို ကာရံယူထားပါသည္။

ဤကာရံကိုျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

(ရွာလတ္မေယတံုၾက၊ ျမေရာင္ေ၀၍၊ နေဒျမစ္ေက၊ ဂစၦပ) ဟူ၍ ရပါသည္။ (နေဒ) ဆိုသည္မွာ ရယ္စရာ ဟာသျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤကာရံမွာ ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံစစ္စစ္ျဖစ္ပါသည္။

(တရံခါတြင္၊ ရာဇာဘုရင္၊ စိတ္မရႊင္ေက၊ အလွ်င္ခ်ီကာ၊ ထြက္ႄကြလာ၍၊ သိဂၤါနဒီ၊ ျမစ္ကမ္းၿခီသို႔၊ ေရာက္လီၾကေပ၊ စမၸေ၀ဟု)

ဤအပိုဒ္တြင္ (ဒီ) (ၿခီ) (လီ) ကို ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

ဤသည္ကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

(သိဂၤါနေဒ၊ ျမစ္ကမ္းေျခသို႔၊ ေရာက္ေလၾကေပ၊ စမၸေ၀) ဟူ၍ ရပါသည္။ (နေဒ) ဆိုသည္မွာ ဆုိခသည့္အတိုင္း အဓိပၸါယ္မဟိပါ၍ ဤကာရံမွာ ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံျဖစ္ပါသည္။ ဤကာရံကိုေထာက္၍ (ကမ္းၿခီ) လား (ကမ္းေျခ) လားဆိုသည္ကို အျငင္းပြားစရာမလိုဟု ယူဆသည္။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
--------------------------
(၂၁) ရွာလတ္မေယတံုၾက၊ ျမေရာင္၀ီ၍၊ နဒီျမစ္ေက၊ ဂစၦပဟု၊ နာမတြင္စြာ၊ ထက္အညာသို႔၊ တက္ကာခ်ီလွမ္း၊ ရက္မျခာဘဲ၊ လက္ယာကမ္းတြင္၊ စံုစမ္းၿပီးခါ၊ အရြာရြာမွာ၊ ခါခါပတ္လွည့္၊ လူမ်ားစြာ၏၊ လက္မွာစြပ္ေက၊ ၀တ္လို႔ၾကည့္လည္း၊ ၀င္းလဲ့ေရာင္လွ်ံ၊ လက္စြပ္ပ်ံႏွင့္၊ တန္သူမရ၊ မတ္ထိုထိုမွာ၊ ရွိကိုမွန္းေက၊ လွမ္းလို႔ႄကြေသာ္၊ ၫိုျမရီေမွာင္၊ မီးေခ်ာင္းေခါင္ေက၊ (ေျမာင္ေသာင္ဖ်ားက)၊ ၀ါးမ်ားစြာကို၊ ထမ္းလာျငားေက၊ ၿမိဳသားဖဟု၊ အမရတူ၊ အမရကူႏွင့္၊ ပဲျဖဴတြင္မွတ္၊ သံုးေယာက္လူကို၊ ေခၚယူလတ္၍၊ စြပ္ၾကည့္တံုျပန္၊ သံုးေယာက္၀ယ္၏၊ လက္ႄကြယ္မ်ားမွာ၊ အားလံုးတန္လို႔၊ ျမင္ျပန္တံုၾက၊ မတ္မ်ားစြာႏွင့္၊ လာသူမ်ားမွာ၊ လြန္အားရ၍၊ တိုင္းမခ်က္ခ်ာ၊ ၿမိဳ႕ေ၀သာကို၊ ေခၚလာၿပီးမွ၊ အမရတူကို၊ ထီးျဖဴေအာက္မွာ၊ မင္းေျမႇာက္ၾကလို႔၊ ညီလွျဖစ္သူ၊ အမရကူကို၊ ေဆာင္ယူျခားသီး၊ အိမ္ရွိစံေက၊ နန္းရံပီး၍၊ အိမ္ရွိရာဇာ၊ မင္းညီစင္မွာ၊ ျမင္မ၀ေက၊ သားလွပဲျဖဴ၊ ခ်စ္သဲအူကို၊ ေခၚယူတထပ္၊ ေျမာက္ဦးရြာမွာ၊ ေကာင္းစြာထားေက၊ ပိုင္စားအပ္လို႔၊ နန္းျမတ္စံကာ၊ သံုးႏွစ္ၾကာေသာ္၊ ရာဇာထိုုမင္း၊ အမရကူေလ၊ ညီျဖဴရင္းကို၊ စိတ္တြင္းတမူ၊ နန္းထီးျဖဴကိုိိ၊ လုယူမည္မွတ္၊ ၀ဂၤဥာဏ္ႏွင့္၊ အႀကံမွားေက၊ လွည့္ဖ်ားသတ္လို႔၊ စံလတ္သည္ျဖစ္၊ ခုနစ္ႏွစ္တြင္၊ ေျပာင္းလိုက္ခႏၶာ၊ စုေတ့ပါ၍၊ ေနာက္မွာတမူ၊ နန္းမြီယူေက၊ ပဲျဖဴစံေပ၊ နန္းသက္ေ၀ကား၊ တဆယ့္ခုနစ္၊ စံၿပီးခါတြင္၊ ခႏၶာတံုးေက၊ ဆံုးသည္ျဖစ္၍၊ တႏွစ္ၾကာဘိ၊ ၿမိဳ႕ေ၀သာေလ၊ ျပည္ရြာတြင္းမွာ၊ မင္းမဟိေက၊ ႄကြင္းဘိတံုထ၊ ေ၀သာျပည္၏၊ ၾကာသည္ႏွစ္ကို၊ တြက္စစ္ျပေသာ္၊ ေလးရာေျခာက္ဆယ္၊ ခုနစ္ကယ္၍၊ တေသြမွတ္ပါ၊ ႏွစ္ေကာဇာကား၊ တရာ့ငါးဆယ္၊ ေျခာက္ခုကယ္တြင္၊ ရႊီျပည္ေအာင္ခ်ာ၊ ၿမိဳ႕ေ၀သာကို၊ ရွိခါပိုင္ျငား၊ မင္းဘုရင္ေလ၊ ဘုန္းအင္ထြန္းေက၊ စႁႏၵား၏၊ သားလွသက္ႏွင္း၊ ျပဴတိုင္းဘံုက၊ ငတံုမင္းလွ်င္၊ မ်ားျခင္းလီလီ၊ ေသာင္းထိ၀ီေအာင္၊ ဗိုလ္ၿခီစုေပါင္း၊ ဘအမြီကို၊ ရစီေၾကာင္းႏွင့္၊ လာေတာင္းေသာခါ၊ မတ္မ်ားစြာႏွင့္၊ မာတာလွနတ္၊ နန္းထီးျဖဴကို၊ အကုန္အပ္ေသာ္၊ သားျမတ္သဲခ်ာ၊ မင္းရာဇာလွ်င္၊ ေ၀သာၾကငွန္း၊ ဘမင္းစံေက၊ ဘံုပ်ံနန္းမွာ၊ စံျမန္းတံုရာ၊ တရံခါတြင္၊ ရာဇာဘုရင္၊ စိတ္မရႊင္ေက၊ အလွ်င္ခ်ီကာ၊ ထြက္ႄကြလာ၍၊ သိဂၤါနဒီ၊ ျမစ္ကမ္းၿခီသို႔၊ ေရာက္လီၾကေပ၊ စမၸေ၀ဟု၊ အမည္ဆန္းႏွင့္၊ ၿမိဳ႕နန္းတည္လို႔၊ ထိုစဥ္ကစ၊ သမယေက၊ ကာလေနာက္၀ယ္၊ ၿမိဳ႕ေ၀သာမွာ၊ ရာဇာကင္းေက၊ သုဥ္ဖ်င္းေရေလး။


(၂၂)

(မ်ားအိမ္ၿခီႏွင့္၊ ပရိမ္ၿမိဳ႕ကို)

(ဂုဏ္ရည္ေတာက္ထြန္း၊ ေအာင္ခ်က္ၿမီေလ၊ ပရိန္နန္းမွာ)

(အိမ္ၿခီ) (ေအာင္ခ်က္ၿမီ) (ပုရိမ္) ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

ဤသည္ကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

(မ်ားအိမ္ေျခႏွင့္၊ ပေရၿမိဳ႕ကို)
(ဂုဏ္ရည္ေတာက္ထြန္း၊ ေအာင္ခ်က္ေုမေလ၊ ပေရနန္းမွာ) ဟူ၍ ရပါသည္။

(ပေရ) ၿမိဳ႕ဟူ၍ ရခိုင္ရာဇ၀င္တြင္မဟိပါ။ (ပရိန္) ဟူ၍ရာ ဟိပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤကာရံမွာ ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံျဖစ္ပါသည္။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
-------------------------
(၂၂) သုဥ္ဖ်င္းေပေက၊ ဤ၀ယ္တခန္း၊ ရပ္ၿပီးခါလွ်င္၊ ရွိမွာဆန္းေသာ္၊ ၿမိဳ႕နန္းဌာန၊ စေမၸ၀ွက္ကို၊ တည္သည္ကစ၊ သံခ်ဳိခ်ဳိႏွင့္၊ အတို႐ံုးေက၊ ကံုးလို႔ျပမည္၊ ရာဇာမွန္ကင္း၊ ျပည္တိုင္းေဘာင္မွာ၊ ဘုန္းေရာင္လင္းေက၊ ငမင္းငတံုး၊ မဟာဆြီေလ၊ သာဂီဘုန္းမွာ၊ စု႐ံုးမ်ားစြာ၊ အတန္တန္ေက၊ မတ္၀န္မ်ား႐ို႕၊ ခစားကာျဖင့္၊ တရာ့ငါးဆယ္၊ ေျခာက္ခုကယ္၍၊ ေရာက္သည္သကၠရာဇ္၊ ထိုအခါေလ၊ သိဂၤါျမစ္တြင္၊ ၿမိဳ႕သစ္တည္လွ်က္၊ တြင္အမည္ေက၊ စေမၸ၀ွက္မွာ၊ နန္းတက္တံုျပန္၊ ျမင့္ရွည္ၾကာ၍၊ ခႏၶာယြန္းေက၊ နတ္နန္းစံေသာ္၊ တဖန္နန္းတက္၊ ဆက္ခံကာျဖင့္၊ စဥ္လာေျမာက္ေက၊ ဆယ့္ေျခာက္ဆက္တည္း၊ ရြီတြက္သခ်ၤာ၊ စကာတည္၍၊ ၾကာရွည္လွ်ားေက၊ ၿမိဳ႕သက္မွာကား၊ သံုးရာကိုးႏွင့္၊ သကၠရာဇ္ကို၊ တြက္စစ္ျပန္ေသာ္၊ ေလးရာေက်ာ္၍၊ စြန္းေပၚေျခာက္ဆယ္၊ ငါးခုကယ္တြင္၊ ဌာေနကနက္၊ မင္းနီျပည္ေလ၊ စေမၸ၀ွက္မွာ၊ နန္းတက္စံဟိ၊ အဆံုးစြန္တြင္၊ ဘုန္းကံဖ်င္းေက၊ မင္းပတိကို၊ ေသာင္းထိ၀ီကာ၊ ႃခြီရံပါသည္၊ လက္ယာမင္းနန္၊ လက္႐ံုးေထာင္၍၊ ရေအာင္တိုက္ေက၊ သိမ္းပိုက္ျပန္၍၊ အလြန္သာစည္၊ ၿမိဳ႕ပရိန္ဟု၊ ေအာင္မည္ဆန္းေက၊ ထီးနန္းတည္လို႔၊ စံေပၾကရာ၊ ထိုၿမိဳ႕မွာပင္၊ စဥ္ကာစိုးေျမာက္၊ မင္းမ်ားစြာကို၊ ရြီကာတြက္ေက၊ သွ်စ္ဆက္ေရာက္၏၊ ထိုေနာက္တသြယ္၊ ၿမိဳ႕သက္၀ယ္ကား၊ ေလးဆယ့္ကိုးႏွစ္၊ ကိန္းသခ်ၤာေလ၊ အမွန္ျဖစ္လို႔၊ သကၠရာဇ္ငါးရာ၊ တခုမွာတြင္၊ ၿပိဳကာပ်က္ျပဳန္း၊ ၿမိဳ႕ပရိန္ေလ၊ ရႊီကနက္မွာ၊ မင္းဆက္တံုးဟု၊ ခ်ဳိၿပံဳးမ်က္ႏွာ၊ သိန္းေက်ာ့ေ၀ေလ၊ လွေမေခ်ာမွာ၊ ေျပာေသာခါလွ်င္၊ ဆင္း၀ါ႐ူပ၊ ပန္းျဖဴေအာင္ေလ၊ ပ်ဳိေမာင္လွက၊ ႏွမပန္းႏြယ္၊ လွဆန္းၾကယ္၏၊ ေျပာသည္စကား၊ ေပါင္းျဖာျဖာေလ၊ ေၾကာင္းရာမ်ားကို၊ မွတ္သားၿပီးလွ်င္၊ အေဆာင္လယ္မွာ၊ ေမာင္ၾကည္ႏူးေက၊ ေက်းဇူးတင္ေရ၊ ေနာက္တြင္တ၀၊ သမိုင္းခံႏွင့္၊ မွန္သမွ်ကို၊ ႃမြက္ဟခ်ဳိသာ၊ သိန္းေက်ာ့ေ၀ေလ၊ လွေမေခ်ာမွာ၊ ဆက္ေျပာပါဟု၊ ၀ါစာခ်ဳိပ်ား၊ ပ်ဳိေႏွာင္းစြန္ကို၊ ေတာင္းပန္ျငားက၊ စကားဆက္ခါ၊ ေမအပ်ဳိမွာ၊ ေမာင္ကိုထပ္လို႔၊ ေျပာလတ္ရာကား၊ ေအာင္ခ်ာၾကငွန္း၊ ၿမိဳ႕ဌာနီေလ၊ ပရိန္နန္းမွာ၊ သက္တန္းကုန္ခါ၊ ၫႈိးမွိန္ပါ၍၊ ေနာက္မွာတျခား၊ မင္းဖုန္းစားလွ်င္၊ တည္ထားစံေျမာက္၊ ၿခိတ္ၿမိဳ႕၀ယ္၌၊ စိုးသည္မင္းကို၊ စာရင္းေကာက္လွ်င္၊ ထီးေအာက္ေပ်ာ္ရႊင္၊ ႀကိမ္ဖန္ဖန္ေလ၊ စံမပ်က္ေက၊ ဆယ္ဆက္ပင္တည္း၊ ေနာက္လွ်င္တျဖာ၊ ၿမိဳ႕သက္မွာကား၊ အ႒ာစာရ၊ ႏွစ္ေကာဇာကို၊ တြက္ခါျပေသာ္၊ ငါးရာ့ငါးဆယ္၊ ႏွစ္ခုကယ္တြင္၊ နတ္ျပည္တႏႈံး၊ ၿခိတ္ၿမိဳ႕၀ယ္တြင္၊ ထီးစည္ပ်က္ေက၊ မင္းဆက္တံုးလို႔၊ ၿပိဳင္ႏႈန္းမျမင္၊ မင္းရႊီသင္မွာ၊ ဂုဏ္အင္မခ်ဳိ႕၊ မ်ားအိမ္ၿခီႏွင့္၊ ပရိမ္ၿမိဳ႕ကို၊ ထပ္လို႔တည္ျပန္၊ နန္းဘံုေဆာင္မွာ၊ ဘုန္းေရာင္ပေက၊ အစစံ၍၊ တဖန္ေနာက္မွ၊ ငႏွလံုးေက၊ အဆံုးက်ေအာင္၊ ရာဇဆယ္ဆက္၊ စံျမန္းလႈံေက၊ ဂုဏ္မခ်ဳိ႕ဘဲ၊ ၿမိဳ႕အသက္ကိုိ၊ ရြီတြက္တံုေပ၊ ခါအညီေလ၊ ၾကာသည္ျဖစ္ေက၊ ႏွစ္ေျခာက္ဆယ္ေလ၊ တသြယ္မွတ္ပါ၊ ေရာက္ေကာဇာကား၊ ေျခာက္ရာ့တဆယ္၊ ႏွစ္ခုကယ္တြင္၊ ဂုဏ္ရည္ေတာက္ထြန္း၊ ေအာင္ခ်က္ၿမီေလ၊ ပရိန္နန္းမွာ၊ ဆံုးခန္းတိုင္ေထြ၊ မင္းရာဇာႏွင့္၊ ကင္းကြာၿပီးေက၊ ပ်က္စီးေရေလး။
-----------------------------------------------------------------------------------------

(၂၃)

သကၠရာဇ္ကို၊ တြက္စစ္ခါ၀ယ္၊ တေထာင္ကယ္၍၊ တဆယ့္ေလးခု၊ တိုင္းဌာနီေလ၊ ျပည္ေျမာက္ဦးတြင္၊ လက္႐ုန္းပညာ၊ ဘုန္းေရာင္ျဖာေက၊ စႏၵသုဓမၼ၊ က်က္သရီႏွင့္၊ တက္နီႄကြသို႔၊ ရာဇာဘုရင္၊ ယခုခါတြင္၊ သိင္ဂီနန္းမွာ၊ စံျမန္းရႊင္ဟု၊

ဤအပိုဒ္ကိုေထာက္၍ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ဘုရင္စႏၵသုဓမၼရာဇာစိုးစံသည့္ကာလ သကၠရာဇ္ (တေထာင့္တဆယ့္ေလး) ခုႏွစ္တြင္ စာဆိုသည္ မဟာမုနိသို႔ခရီးတေခါက္ လားေရာက္ၿပီး မဟာမုနိ နိဂံုးရြာမ်ားသမိုင္းသာျခင္းကို ရြီးစပ္ချခင္းျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤသာျခင္းအားရြီးစပ္သည့္ခုႏွစ္မွာ ေကာဇာသကၠရာဇ္ (တေထာင္တဆယ့္ေျခာက္) (၁၀၁၆) ခုျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ပီေစာင္တြင္ (၁၁၁၆) ခု ဟု ဆိုထားသည္။


(ရွည္ၾကာေကာင္းႏိုး၊ ထက္အေခါင္မွာ၊ သံေႏွာင္တြဲေက၊ သရြဲမိုးလို႔၊ မင္းမ်ဳိးစံအိမ္၊ မတ္၀န္အိမ္ႏွင့္၊ ေႏွာင္အိမ္ခ်ဳပ္တန္း၊ ကုန္းေအာက္ၿခီမွာ၊ စီကာတန္းလွ်က္)

ကုန္းေအာက္ၿခီမွာ၊ စီကာတန္းလွ်က္ (ၿခီ) (စီ) ကို ကာရံယူထားသည္။

ယင္းကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

(ကုန္းေအာက္ေျခမွာ၊ ေစကာတန္းလွ်က္) ဟု ရပါသည္။ (ေစကာတန္း) ဆိုသည္မွာ ယုတၱိမဟိပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ (ေအာက္ၿခီ) ဆိုသည္မွာ ရခိုင္စကား ရခိုင္စာျဖစ္ပါသည္။


ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
-------------------------
(၂၃) ပ်က္စီးပါေက၊ ထိုခါကာလ၊ ဘုန္းေတာ္ေရာင္ျဖင့္၊ ေျပာင္ေျပာင္ပေက၊ မင္းလွရာဇာ၊ မည္သညာမွာ၊ အေလာ္မာျဖဴ၊ ေလာင္းၾကက္ျပည္ကို၊ တည္တံုလတ္ေက၊ နန္းစိုက္ထူလွ်က္၊ မင္းမူသည္မွ၊ ေနာက္ဆက္ခံ၍၊ နန္းစံမ်ားကို၊ တြက္ျငားကလွ်င္၊ ရာဇႏြယ္ေျမာက္၊ ထီးေအာက္၀ယ္၌၊ စံမၸါယ္ခဲ့ေက၊ တဆယ့္ေျခာက္တည္း၊ မွတ္ေလာက္တျဖာ၊ ႏွစ္ေထြေထြကို၊ စစ္ေခ်တြက္ေက၊ ၿမိဳ႕သက္မွာကား၊ ရာဇာေစာလြန္၊ သူရတန္မွာ၊ နီျပန္သည္ျဖစ္၊ ထိုမွျပန္၍၊ စံႏွစ္ႏွစ္ႏွင့္၊ ေပါင္းလိုက္မလြဲ၊ တရာကယ္၍၊ ငါးဆယ့္ေလးဟု၊ အၿမဲမွတ္ပါ၊ ေရာက္ေကာဇာလွ်င္၊ ခုနစ္ရာကိုးဆယ္၊ ႏွစ္ခု၀ယ္တြင္၊ ဘုန္းႄကြယ္ေစာမြန္၊ ေလာင္းၾကက္မည္ေက၊ ရႊီျပည္ရပ္ကို၊ စြန္႔လႊတ္ျပန္၍၊ ဂုဏ္၀ွမ္ကဲမိုး၊ ေဆာင္ဘံုပ်ံႏွင့္၊ အလြန္ထူးေက၊ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ကို၊ ေဆာက္လို႔တည္ျပန္၊ လွတင့္တယ္ေက၊ ၿမိဳ႕သစ္ျပည္မွာ၊ သံုးႏွစ္စံလို႔၊ နတ္ထံေျပာင္းႄကြ၊ မင္းဘုန္းသန္ေက၊ ေစာမြန္ကပင္၊ စ၍ရြီတြက္၊ မင္းတန္တန္လွ်င္၊ နန္းစံခယ့္ေက၊ ဆယ့္ႏွစ္ဆက္တြင္၊ ၿမိဳ႕သစ္မွန္စြာ၊ ႏွစ္တရာႏွင့္၊ ေကာဇာသကၠရာဇ္၊ သွ်စ္ရာကယ္၍၊ ကိုးဆယ္ႏွစ္တြင္၊ တေခတ္ကုန္ဆံုး၊ ရွိဦးစံေက၊ ေစာမြန္ဆက္မွာ၊ နန္းသက္တံုးလို႔၊ ပ်က္ျပဳန္းေသာခါ၊ ေနာက္တျဖာေက၊ ရာဇာေစာထီး၊ ဘုန္းေတဇာႏွင့္၊ မင္းဘာႀကီးလွ်င္၊ နန္းထီးႏိုင္ငံ၊ ခ်ဳပ္အခ်ာျဖင့္၊ အုပ္ခါမိုးလို႔၊ စိုးလတ္ျပန္၍၊ ေစာမြန္ရာဇာ၊ ရွိဦးေဆာင္၍၊ တည္ေထာင္ခေက၊ လွပတင့္တယ္၊ နန္းသိင္ဂါႏွင့္၊ ေရာင္၀ါျမဴးေက၊ ေျမာက္ဦးျပည္ကို၊ ၾကာရွည္ေနာက္ေနာင္၊ လြယ္တကူႏွင့္၊ ရန္သူဖ်က္လို႔၊ မပ်က္ႏိုင္ေအာင္၊ ျမင့္ေခါင္ႀကီးက်ယ္၊ ေက်ာက္အုဌ္ခံ၍၊ ရန္မဆိုင္းေအာင္၊ တံတိုင္းတည္လို႔၊ ျပင္၀ယ္တထပ္၊ က်ဳံးတန္တန္ျဖင့္၊ ၀ိုင္းရံပတ္၍၊ ေသသပ္ခိုင္မာ၊ ၿမိဳ႕နန္းဘံု၏၊ လံုၿခံဳမႈကို၊ ျပဳၿပီးခါတြင္၊ မင္းဘာေစာဘုန္း၊ ရွိရာဇာ႐ို႕၊ နန္းရာကုန္းကို၊ ၿပိဳင္ႏႈံးဖက္ကြာ၊ အဆန္းဖန္၍၊ မြမ္းမံမႈကို၊ ျပဳၿပီးခါတြင္၊ သိင္ဂါရႊီနန္း၊ မိုးအေဆာင္မွာ၊ ကိုးေခါင္ယြန္းႏွင့္၊ ၿမီနန္းလႊြတ္ထံုး၊ အတြင္း၀န္ႏွင့္၊ ျပင္၀န္မ်ားေက၊ တရားယံုးက၊ ခြန္ထံုးသျပာ၊ ေပါင္းမ်ားစြာကို၊ ရွည္ၾကာေကာင္းႏိုး၊ ထက္အေခါင္မွာ၊ သံေႏွာင္တြဲေက၊ သရြဲမိုးလို႔၊ မင္းမ်ဳိးစံအိမ္၊ မတ္၀န္အိမ္ႏွင့္၊ ေႏွာင္အိမ္ခ်ဳပ္တန္း၊ ကုန္းေအာက္ၿခီမွာ၊ စီကာတန္းလွ်က္၊ မင္းခန္းတန္တန္၊ က်င့္ဆယ္ျဖာႏွင့္၊ မင္းဘာႀကီးမွာ၊ နန္းထီးစံ၍၊ ႏိုင္ငံေကာင္းက်ဳိး၊ သာသနာႏွင့္၊ ဘာသာက်ဳိးကိုိိ၊ သယ္ပိုးေဆာင္လစ္၊ နန္းသက္ေ၀ေလ၊ ႏွစ္ဆယ့္ႏွစ္တြင္၊ စြန္႔ပစ္ျပည္ရြာ၊ မင္းရာဇာမွာ၊ ခႏၶာကာယ၊ ခ်ဳပ္ပ်က္ျပန္၍၊ နတ္ထံႄကြေသာ္၊ သားလွနန္းပိုင္၊ ၿမီးျမစ္တိုင္ေအာင္၊ စဥ္ကာစိုးေျမာက္၊ မင္းစနီပါ၊ တြက္ရြီေထာက္ေသာ္၊ ကိုးေယာက္ရာဇာ၊ ၿမိဳ႕သက္မွာကား၊ တရာခုႏွစ္၊ ရက္ႏွစ္ဆယ္လွ်င္၊ လြန္သည္ျဖစ္၏၊ သကၠရာဇ္ေကာဇာ၊ တေထာင္မွာတြင္၊ မွိန္ကာဆိတ္သုဥ္း၊ ႏြယ္မဟာေလ၊ မင္းဘာဆက္မွာ၊ နန္းပ်က္ဆံုးေသာ္၊ တိုင္းလံုးေက်ာ္ျပန္၊ ပညာဥာဏ္ႏွင့္၊ စြမ္းအင္ျပည့္၀၊ ကုသလေက၊ နရပတိ၊ အရာရာတြင္၊ လိမၼာတတ္ေက၊ မတ္က၀ိကို၊ ျဖဴထီးမိုးကာ၊ ဘိသိက္ထူ၍၊ ေဆာင္ဘံုေအာက္မွာ၊ မင္းေျမႇာက္ကာျဖင့္၊ ျပည္ရြာစိုးလစ္၊ ခုနစ္ႏွစ္လွ်င္၊ မင္းျဖစ္တံုထ၊ ေနာက္တဖန္လွ်င္၊ စိုးျပန္ရေက၊ ဓမၼရာဇာ၊ နန္းစံမွာလည္း၊ ရွည္ၾကာခုႏွစ္၊ သကၠရာဇ္ကို၊ တြက္စစ္ခါ၀ယ္၊ တေထာင္ကယ္၍၊ တဆယ့္ေလးခု၊ တိုင္းဌာနီေလ၊ ျပည္ေျမာက္ဦးတြင္၊ လက္႐ုန္းပညာ၊ ဘုန္းေရာင္ျဖာေက၊ စႏၵသုဓမၼ၊ က်က္သရီႏွင့္၊ တက္နီႄကြသို႔၊ ရာဇာဘုရင္၊ ယခုခါတြင္၊ သိင္ဂီနန္းမွာ၊ စံျမန္းရႊင္ဟု၊ ပ်ဳိခင္လွနတ္၊ ရာဇ၀င္မွာ၊ စာတင္ထံုးကို၊ အဆံုးသတ္လို႔၊ တန္႔ရပ္ၿပီးခါ၊ ေမာင္႐ို႕မွာလွ်င္၊ လြန္စြာ၀ီးလွ၊ ေျမာက္ဦးျပည္က၊ လာေပရ၍၊ တူကြႏွစ္ျဖာ၊ ၿခီလက္နာ၍၊ ေညာင္းညာလိမၼည္၊ စက္မြိရာမွာ၊ ေကာင္းစြာမွိတ္ေက၊ အိပ္ၾကေပဟု၊ ဆိုေပၿပီးမွ၊ သိန္းေက်ာ့ေ၀ႏွင့္၊ မေငြလွလည္း၊ ထ၍ျပန္ကာ၊ ကိုယ့္အိပ္ရာမွာ၊ ၀င္မွိတ္မေသြ၊ သန္းေခါင္ယံမွာ၊ အသံတိတ္ေက၊ အိပ္ကတ္ေတေလး။


(ခန္းမေဆာင္တြင္၊ အသာ၀င္၍၊ ၀တ္ဆင္တံုၿပီး၊ သဇင္ခိုင္ကို၊ ႀကိဳင္ႀကိဳင္မႊီးေအာင္၊ က်ံလိမ္းျပဳပ်င္၊ ၿပီးလတ္က်င္ေသာ္)

(ၿပီး) (မႊီး) (လိမ္း) ကို ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

ယင္းကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

(၀တ္ဆင္တံုေျပး၊ သဇင္ခိုင္ကို၊ ႀကိဳင္ႀကိဳင္ေမႊးေအာင္၊ က်ံေလွးျပဳျပင္၊ ေျပးလတ္က်င္ေသာ္) ဟူ၍ ရပါသည္။

(က်ံေလွး) သည္ဟု ျမန္မာတြင္လည္းမဟိပါ။ (က်ံလွိမ္းသည္၊ လွိမ္းက်ံသည္) ဟူ၍ရာ ဟိပါသည္။ (ေျပးလတ္က်င္ေသာ္) ဆိုရာတြင္လည္း သဇင္ပန္းကိုပန္ဆင္ၿပီးလွ်င္ဟု အဓိပၸါယ္မသက္ေရာက္ဘဲ သဇင္ပနး္ကိုပန္ဆင္ၿပီး ထၿပီးသည္ဟု အဓိပၸါယ္ေရာက္လားပါသျဖင့္ ဤကာရံမ်ားမွာ လံုး၀ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံမ်ားျဖစ္ပါသည္။ (ေမႊး) အသံုးမွာ ျမန္မာစကား၊ ျမန္မာစာပီကို ရခိုင္မ်ားက ခိုးယူထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
--------------------------
(၂၄) အိပ္ကတ္ျပန္ေက၊ ကုန္လြန္ထိုည၊ နီအေရာင္လွ်င္၊ ထိန္ေျပာင္၀င္းေက၊ မိုးလင္းမွလွ်င္၊ ႏိုးၾကေသာခါ၊ ဗ်ာကယာႏွင့္၊ အသာထလိုက္၊ ဆားစိုစိုႏွင့္၊ သြားကိုတိုက္လို႔၊ သစ္ၾကမ်က္ႏွာ၊ သန္႔ယွင္းစင္ေယာင္၊ ကိုယ္တြင္တိုးေက၊ ရီခ်ဳိးကာျဖင့္၊ ညီညာသိမ္း႐ံုး၊ ျမေကဆံကို၊ ဆီက်ံထံုးလို႔၊ ပိုးတံုးသစ္လြင္၊ ပန္းအထည္ကို၊ ဆန္းၾကယ္ျငားေအာင္၊ ၀တ္ထားဆင္၍၊ မယ္လွ်င္တည္ခင္း၊ ငါးမိစၦာႏွင့္၊ ႀကိဳင္စြာသင္းေက၊ ထမင္းဘတၱာ၊ ေဘာဇနာကို၊ ၀စြာစားေျမာက္၊ ၿပီးတံုေပေသာ္၊ ေမာင္ေမမ်ားမွာ၊ ဆီး၀ါးေသာက္လို႔၊ ထိုေနာက္ၿပီးမွ၊ သိန္းေက်ာ့ေ၀ႏွင့္၊ မေငြလွလည္း၊ ခန္းမေဆာင္တြင္၊ အသာ၀င္၍၊ ၀တ္ဆင္တံုၿပီး၊ သဇင္ခိုင္ကို၊ ႀကိဳင္ႀကိဳင္မႊီးေအာင္၊ က်ံလိမ္းျပဳပ်င္၊ ၿပီးလတ္က်င္ေသာ္၊ ေဆာင္ခြင္ထဲမွ၊ ပ်ဳိကညာ႐ို႕၊ ထြက္လာၾက၍၊ အိမ္မွဆင္းျငား၊ တူေပ်ာ္ေပ်ာ္ေလ၊ သိမ္ေတာ္လမ္းကို၊ လွမ္းလို႔လားခါ၊ နီးပါး၀န္းက်င္၊ ပန္းသစ္ပင္႐ို႕၊ ႐ႈျမင္မ၀၊ ရြက္ေဟာင္း၀ါလွ်င္၊ ႃကြီကာက်၍၊ စိမ္းျမၫိုစြာ၊ ပရစ္ဥႏွင့္၊ ရြက္ႏုလာေက၊ ငံုအာပြင့္ဖူး၊ ပန္းပြင့္လယ္မွာ၊ ၀တ္ရည္စားေက၊ ပ်ားပိတံုး႐ို႕၊ ႐ံုး႐ံုးပံုကာ၊ ငွက္မ်ားစြာလည္း၊ ဘာသာဘာ၀၊ ဥၾသၫို႐ို႕၊ သံခ်ဳိျမႏွင့္၊ က်ဴးၾကၫိုးညံ၊ ငွက္ဖိုးေခါင္ေလ၊ အေရာင္စိမ္းေက၊ က်ီးၫိုလွ႐ို႔၊ ခ်ဳိအသံျဖင့္၊ ေဟမန္ကုန္ေဟာင္း၊ ႏြီရာသီေလ၊ ဂိမွာန္ေျပာင္းေက၊ တေပါင္းမာသ၊ တင့္တယ္ပံုေလ၊ ဟူသမ်ကို၊ ၀၀႐ႈကာ၊ ေမာင္ေမပ်ိဳေလ၊ ထိုေလးေယာက္မွာ၊ လမ္းေလွ်ာက္လာ၍၊ ျဖဴ၀ါနီျမန္း၊ လမ္းဘယ္ညာက၊ မာလာပန္းကို၊ လက္လွမ္းဆြတ္ကိုင္၊ ေစတနာႏွင့္၊ သဒၶါပြား၍၊ လာၾကစဥ္တြင္၊ ကတၫုတ၊ ျမတ္ေတာင္ၿခီကို၊ ေရာက္လီၾက၍၊ ျပဳပၸဒိသာ၊ မင္းရာဇာ႐ို႕၊ စဥ္လာတက္ေက၊ ရွိမ်က္ႏွာက၊ လြန္စြာ႐ိုၫြတ္၊ လက္ဦးေမွ်ာ္၍၊ ေတာင္ေပၚထက္ကို၊ တက္ၾကလတ္၍၊ ျမတ္မုနိသွ်င္၊ ရွိေတာ္ျပင္မွာ၊ ပန္းတင္ၿပီးမွ၊ အတန္တန္ေလ၊ လြန္ၾကည္ႏူးေက၊ (--------ဆိုင္)၊ သုႏၵရီကို၊ စသည္ႃမြက္ေက၊ ရီစက္တိုင္ဟု၊ သံၿပိဳင္ဆိုၿပီး၊ ခါသံုးဖန္ေလ၊ သံေညာင္းေညာင္းႏွင့္၊ ေခါင္းေလာင္းတီး၍၊ ထြန္းညီးေရာင္လွ်ပ္၊ မုနိသွ်င္ေလ၊ ရင္ျပင္ရပ္မွ၊ လွမ္းထြက္ၿပီးေသာ္၊ ကုန္းထိပ္ေပၚက၊ ႐ႈေမွ်ာ္ေကာင္းရာ၊ နိဂုဏ္းရြာႏွင့္၊ ဓညာၿမိဳ႕မ၊ တည္ဟိျပန္ေက၊ ဟူသမ်ကို၊ ဒိ႒တဖန္၊ လက္ၫႇဳိးၫႊန္၍၊ မွန္ကန္တိက်၊ ပန္းျဖဴေအာင္ႏွင့္၊ ေမာင္ထြန္းျမကို၊ အလွႏုနယ္၊ သိန္းေက်ာ့ေ၀က၊ ျပေပၿပီးမွ၊ ရပ္မ်က္ႏွာကို၊ ပတ္ကာလွည့္ေက၊ ၾကည့္႐ႈၾက၍၊ ထိုမွဤမွာ၊ အျဖာျဖာကို၊ ေလ့လာၿပီးေသာ္၊ ျမတ္ကုန္းေပၚက၊ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး၊ ႐ိုေသစြာျဖင့္၊ ဆင္းလာျငား၍၊ စည္ကားသာယာ၊ လြန္တင့္တယ္၍၊ ေပ်ာ္ဖြယ္ေကာင္းေက၊ ဇီးေခ်ာင္းရြာသို႔၊ လွည့္လာတံုေျမာက္၊ ညခ်မ္းခါတြင္၊ ျပန္ကာေရာက္လို႔၊ တန္႔ေထာက္ၿပီးခါ၊ ရီခ်ဳိးပါ၍၊ အိမ္မွာတက္ျငား၊ လသာသာႏွင့္၊ ညစာစားလို႔၊ ဆီး၀ါးေသာက္လွ်က္၊ လပေရာင္ႏွင့္၊ ေတာင္တန္းဗ်င္းကို၊ ထြက္လွ်က္တဖန္၊ သေပါက္ဖ်ာကို၊ ယူကာခင္းေက၊ လီညင္းခံေရ။


(၂၅)

(ႏွမ္းႏိုင္ႏိုင္ႏွင့္၊ မႊီးႀကိဳင္သင္းေက၊ ေကာက္ၫႇင္းေပါင္းကို)

အလြန္လွပေသာ ရခိုင္ကာရံမ်ားျဖစ္ပါသည္။

(ယူကာစားၿပီး၊ အိမ္တန္းဗ်က္မွာ၊ လုပ္လက္ဆီးလို႔၊ အီးအီးသက္သာ၊ ကြမ္းဆီးယာ)

(ၿပီး) (ဆီး) (အီး) (ဆီး) ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

ယင္းကို ျမန္မာမႈျပဳေသာ္

(ယူကာစားေျပး၊ အိမ္တန္းဗ်က္မွာ၊ လုပ္လက္ေဆးလို႔၊ ေအးအးသက္သာ၊ ကြမ္းေဆးယာ) ဟု ရပါသည္။ (ယူကာစားေျပး) ဆိုသည္မွာ ကြမ္းစားၿပီးသည္ဟု အဓိပၸါယ္မရဘဲ ကြမ္းစား၍ ထြက္ေျပးသည္ဟု အဓိပၸါယ္ရသျဖင့္ ၎ကာရံမ်ားမွာ ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံမ်ားျဖစ္ပါသည္။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
-------------------------
(၂၅) လီညင္းခံ၍၊ နီျပန္ကာလ၊ ဇီးေခ်ာင္းမည္ေက၊ ရပ္ေဒသက၊ မိမၼေယာက်ၤား၊ ႀကီးငယ္မဟူ၊ လူအမ်ားမွာ၊ လာျငားၿပိဳင္ၿပိဳင္၊ လပေရာင္ႏွင့္၊ ေတာင္တန္းဗ်င္းမွာ၊ ၀ိုင္းလွ်က္ထိုင္၍၊ ယဥ္ေက်းစြာလွ၊ ပန္းျဖဴေအာင္ႏွင့္၊ ေမာင္ထြန္းျမကို၊ ပီယ၀ါစာ၊ သံခ်ဳိခ်ဳိႏွင့္၊ ဆိုကာႃမြက္ေက၊ ႏႈတ္ဆက္ကာျဖင့္၊ ရသာျပည့္ေလွာင္း၊ ႏွမ္းႏိုင္ႏိုင္ႏွင့္၊ မႊီးႀကိဳင္သင္းေက၊ ေကာက္ၫႇင္းေပါင္းကို၊ ေတာင္းမွခူးျပန္၊ ျမပုကန္မွာ၊ ေကာင္းမြန္ထည့္ကာ၊ ပန္းျဖဴေအာင္ႏွင့္၊ ေမာင္ထြန္းျမကို၊ ေကၽြးၾကပါေသာ္၊ ယူကာစားၿပီး၊ အိမ္တန္းဗ်က္မွာ၊ လုပ္လက္ဆီးလို႔၊ အီးအီးသက္သာ၊ ကြမ္းဆီးယာကို၊ တခါစားလတ္၊ ေရာက္လာသူေက၊ လူအမ်ားႏွင့္၊ စကားစပ္လို႔၊ မျပတ္တူယွဥ္၊ ပန္းျဖဴေအာင္ေလ၊ ပ်ဳိေမာင္ေခ်ာမွာ၊ ႏွီးေႏွာစဥ္တြင္၊ ပန္းခိုင္တမွ်၊ ျမစပါယ္ေလ၊ မေငြလွက၊ ဟားဟားလည္းရယ္၊ သြန္းကာေလွာင္၍၊ ေမာင္ထြန္းျမကို၊ စလတ္ေတကား၊ ေရာက္ေတနိက၊ ခုတိုင္ေအာင္ပင္၊ ေဒေမာင္လွမွာ၊ ႏႈတ္ကဆိတ္ညံ၊ စကားလွန္၍၊ ခြန္းသံမထုတ္၊ မဆက္ဆံဘဲ၊ ရွက္ျပန္ၿပီးေက၊ ေတမိလုပ္လို႔၊ ငုတ္တုတ္မႈိင္ေထြ၊ ၿပံဳးစိစိႏွင့္၊ ခ်ိန္မျပတ္ေက၊ နီလတ္ေတကား၊ ဆူေ၀ေသာင္းေသာင္း၊ ႀကီးငယ္ဟူေက၊ လူအေပါင္းႏွင့္၊ က်ဳိးေၾကာင္းဆက္ဆံ၊ မွားအမွန္ကို၊ ေ၀ဖန္စစ္ေၾကာ၊ အေျပာင္းအျပန္၊ ႀကံႏွွီးေႏွာလို႔၊ မေျပာခ်င္ဘိ၊ ေျမာက္ဦးျပည္က၊ ေမာင္ေတမိကို၊ ကနိညခါ၊ တသက္တာတြင္၊ မွတ္ရာတပါး၊ ရွိသူမြန္႐ို႕၊ ၫႊန္စကားကို၊ ေျပာၾကားလိုက္မည္၊ ရႊီ႐ုပ္ေယာင္သို႔၊ ေမာင္တပါးမွာ၊ ေထာင္နားတည္ပါ၊ စိေႏၲဗုဒၶ၊ အာလုတ္ခ်ီ၍၊ ရႊီဂမုတ္က၊ ႃမြက္ထုတ္ဟသည္၊ ဓမၼျမဳေတ၊ ခုဒၵနိကယ္၊ က်မ္းအၫႊန္းႏွင့္၊ လမ္းမွန္ျငားေအာင္၊ ျပထားေရကား၊ (ဗုေဒၶပူဇံ၊ ကုသလံစ၊ ေတဇ၀ေႏၲ၊ ရာဇိေႏၲာ) ဟု၊ မိန္႔ေဟာက်မ္းလာ၊ အဓိပၸါယ္ကို၊ မွတ္လြယ္လွေအာင္၊ ယွင္းျပပါမည္၊ ဘဂ၀ါလူ႔ဘ၊ အတုလေက၊ ဗုဒၶျမတ္စြာ၊ ေစာသတၱာကို၊ ဆယ္ျဖာ႐ိုက်ဳိး၊ ထိပ္ထက္႐ံုေက၊ လက္စံုမိုးလို႔၊ ျမတ္ႏိုးသဒၵါ၊ ပူေဇာ္ပါေသာ္၊ အာဏာတန္ခိုး၊ ဘုန္းေတာ္ဟိန္လွ်င္၊ ထိန္ထိန္ႀကိဳး၍၊ မင္းစိုးရာဇာ၊ ဇီ၀ကံေလ၊ မွန္မခၽြတ္ေက၊ ျဖစ္တတ္ပါဟု၊ ေဒသနာမြန္၊ တရားသံႏွင့္၊ ရွိလြန္သူမ်ား၊ မွာစကားကို၊ နားခံၿပီးခါ၊ ျမတ္ဗုဒၶါႏွင့္၊ စႏၵာသူရိယ၊ ဘုန္းေတာ္ထိန္ေက၊ ရာဇိႏၵ႐ို႕၊ ပဥၥေလာဟာ၊ ရတနာျဖင့္၊ သြန္းကာလုပ္ဘိ၊ ေရာင္ေျခာက္သြယ္ႏွင့္၊ တင့္တယ္လတ္ေက၊ ျမတ္မုနိကို၊ ရႊန္းအိစိတ္တြင္၊ ျမဴးဘ၀င္ႏွင့္၊ ဖူးျမင္ရေအာင္၊ အားႀကိဳးေဆာင္၍၊ ေမာင္႐ို႕ဌာေန၊ ရႊီဗဟိုရ္ေလ၊ သံခ်ဳိက်ဴးေက၊ ေျမာက္ဦးျပည္က၊ ႀကီးငယ္လူမ်ား၊ ေပါင္းအေဖာ္ကို၊ ႏႈိးေဆာ္ျငား၍၊ ပ်ဳိထြားပန္းတန္၊ တႏွစ္မွာလွ်င္၊ တခါေလာက္ေက၊ ေရာက္သင့္တန္ေရ၊ အလြန္ထင္ရွား၊ ဇမၺဴဒီမွာ၊ ဤဘုရားကား၊ ႐ုပ္ပြားေထာင္ရာ၊ ႀကီးအငယ္ႏွင့္၊ တိုရွည္မ်ားေက၊ ေပါင္းမ်ားစြာထက္၊ လြန္ခါကဲၿပီး၊ ဘုန္းေတာ္ေရာင္ျဖင့္၊ ေဂါင္ကမိုးေက၊ တန္းခိုးႀကီးလို႔၊ ေက်ာ္ဟိုးလူ႔ခြင္၊ လြန္ထင္ေပၚလွ်က္၊ ကိုယ္ေတာ္စားေက၊ ႐ုပ္ပြားသွ်င္ကို၊ ဖူးျမင္သူအား၊ အပါယ္ရြာတြင္၊ ခါတပါးလွ်င္၊ မလားဆိတ္ညံ၊ နတ္ရပ္ထံမွာ၊ ေရာင္လ်ံထြန္းပ၊ စည္းစိမ္မြန္ႏွင့္၊ ေပ်ာ္စံရဟု၊ ၀ယရြယ္လြန္၊ ရွိသူမြန္႐ို႕၊ ေျပာၫႊန္ေဟာၾကား၊ ေပါရဏာက၊ လာစကားကို၊ မွတ္သားၿပီးလွ်င္၊ ၀င္း၀င္းေျပာင္၍၊ အေရာင္ညီးေက၊ မုနိသွ်င္ကို၊ ဖူးျမင္ရေယာင္၊ တေယာက္ေမာင္မွာ၊ ေရာက္ေအာင္အားစိုက္၊ ႏွစ္စဥ္လာ၍၊ သဒၶါျဖဴးေက၊ ဖူးခလိုက္ဟု၊ သိန္းထိုက္ပ်ဳိေမ၊ ၿပံဳးရယ္ခ်ဳိႏွင့္၊ လူပ်ဳိလွကို၊ စလိုက္ေတေလး။
------------------------------------------------------------------------------


(၂၆) စေျပာလာေက၊ ထိုခါၿပီးမွ၊ ၿပံဳးရယ္ေယာင္သို႔၊ ေမာင္ထြန္းျမမွာ၊ ႃမြက္ဟႏႈတ္ေခၽြ၊ သံခ်ဳိခ်ဳိႏွင့္၊ ပ်ဳိႏွမကို၊ ယွင္းျပေရကား၊ အသေရေျပာင္ရႊန္း၊ ျပည္ရခိုင္မွာ၊ ႏြယ္ယဥ္ဆန္းလို႔၊ ခိုင္ပန္းတမွ်၊ ျမစပါယ္သို႔၊ မေငြလွေလ၊ နားက်စံုေယာင္၊ ေမာင္စကားကို၊ ရႊီနားေထာင္ပါ၊ ဘုန္းေခါင္ျမတ္စြာ၊ လက္ထက္ခါ၀ယ္၊ စႏၵာသူရိယ၊ တြင္မည္ရေက၊ မင္းလွရာဇာ၊ သြန္းခပါေက၊ မဟာမုနိ၊ ေျခာက္သြယ္ေရာင္ျဖင့္၊ ထြန္းေျပာင္ညီးေက၊ တိုင္းသိထင္ရွား၊ လြန္သပၸါယ္ေက၊ ေဒ႐ုပ္ပြားႏွင့္၊ တပါးေနာက္မူ၊ ဆင္းရဲသူ႐ို႕၊ ခုမူကာလ၊ ေက်ာက္အုဋ္မံ၍၊ ျပည္စြန္နားမွာ၊ တည္ထားၾကသည္၊ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြား၊ မေပၚလြင္ေက၊ မထင္ရွားဘဲ၊ ဟိျငားၾကရာ၊ ေပါင္းႏွစ္ျဖာတြင္၊ ရာဇာပင္သြန္း၊ ဆင္းရဲသူေက၊ တည္ထုသြန္းလည္း၊ ရႊင္လန္းသဒၶါ၊ ပူေဇာ္ခါတြင္၊ ပူဇာနိယ၊ အက်ဳိးမူလွ်င္၊ တူတကြျဖင့္၊ ရၾကမည္သာ၊ ပ်ဳိႏုနယ္ေက၊ မယ္တမိမွာ၊ သိအပ္ပါေရ၊ ျမတ္စြာ႐ုပ္ပြား၊ ဆင္းထုဟူေက၊ ဆူဆူမ်ားကို၊ စကားမဂဓ၊ ပါဠိလာျဖင့္၊ ၫႊန္ကာထုတ္ေက၊ ဥဒၵိႆဟု၊ ဆိုၾကတံုျပန္၊ ရခိုင္သံျဖင့္၊ ျပန္ကာေျပာမည္၊ ကိုးပါးဂုဏ္ကို၊ အာ႐ံုကပ္ေက၊ ရည္မွတ္ဖြယ္တည္း၊ ဤသည္စကား၊ ပါဠိလာကို၊ ေထာက္ခါထားလွ်င္၊ ႐ုပ္ပြားဟူက၊ ႀကီးအငယ္ႏွင့္၊ တိုရွည္ၾကလည္း၊ ဧကသညာ၊ ရည္မွတ္ဖြယ္ဟု၊ အတည္ျပဳေက၊ တခုသာလွ်င္၊ ရပါတံုလတ္၊ ပရမတ္ကို၊ လွနတ္ပ်ဳိစင္၊ ထဲဘ၀င္မွာ၊ ၿမဲပင္စြဲမွတ္၊ ဤေၾကာင္းရာႏွင့္၊ ေပါင္းကာထားေက၊ စကားစပ္တြင္၊ ထပ္၍တသြယ္၊ ခင္ကညာကို၊ သကၤာကင္းေအာင္၊ ယွင္းဦးမည္ေလ၊ ႏႈံးဖြယ္မရာ၊ ဘုန္းေတဇာႏွင့္၊ မဟာမုနိ၊ ႐ုပ္ပြားေတာ္ကို၊ ဖူးေမွ်ာ္ဘိေသာ္၊ ကင္း၀ီးပယ္ရြာ၊ ေယွာင္သြယ္ကြာ၍၊ ေဒ၀ါနတ္ထံ၊ ေရာက္မည္မွန္ေက၊ ဧကန္ျဖစ္က၊ စင္စစ္ခု၀ယ္၊ ဗဟိုညံ၍၊ စည္သံက်ဴးေက၊ ေျမာက္ဦးျပည္မွာ၊ တည္ကာလည္းထား၊ ႐ုပ္ပြားေတာ္ေလ၊ ေသာင္းေက်ာ္ဘိေအာင္၊ ဟိယက္သားကို၊ ၫြတ္တြားၾကည္ျဖဴ၊ ဖူးေျမႇာ္မူလည္း၊ ထိုသူမွန္စြာ၊ ပါယ္ေလးရြာက၊ ကင္းကြာၿပီးမွ၊ နတ္ရပ္ထံမွာ၊ မွန္မုခ်ေက၊ ခံရမည္ပင္၊ သို႔ျဖစ္အင္ေၾကာင့္၊ ေရာင္လြင္ထြန္းပ၊ မုနိသွ်င္ကို၊ ဖူးျမင္ရေယာင္၊ ေမာင္ကတဖန္၊ ပင္ပန္းခံ၍၊ လာရန္မလို၊ ေျမာက္ဦးျပည္မွာ၊ တည္ကာထားေက၊ ႐ုပ္ပြားကိုပင္၊ ဖူးေမွ်ာ္ပါမည္၊ ေစတနာႏွင့္၊ သဒၶါျမတ္သာ၊ လိုအပ္ဖြယ္တည္း၊ ေနာက္၀ယ္တဖန္၊ ႄကြင္းမက်န္ေအာင္၊ ယွင္းျပန္ဦးမည္၊ ပန္းစပါယ္ေလ၊ လွေမနားေထာင္၊ ဤလူ႔ေဘာင္တြင္၊ ဂုဏ္ေရာင္၀င့္ႄကြား၊ မ်ဳိးအစဥ္ေလ၊ ရခိုင္မ်ားမွာ၊ ေပ်ာ္ပါးရႊင္ျမဴး၊ အရာရာသို႔၊ လွည့္ကာလားေက၊ ဘုရားဖူးလို႔၊ ၾကည္ႏူးကာမွ်၊ ကုသိုလ္ဟုန္ေလ၊ ျပည့္စံုလွဟု၊ စိတ္ကမွတ္ခါ၊ မိမိရြာကို၊ ျပန္လာၾကျငား၊ ယင္းပိုင္သူေလ၊ လူအမ်ားကို၊ ဘုရားမႀကိဳက္၊ ထပ္မံခါျဖင့္၊ ငါမႀကိဳက္တည္း၊ ဇာျဖစ္လို႔ေပ၊ မီးလတ္ေခ်ေသာ္၊ ေျဖမည္ငါက၊ သံုးရပ္ေဘာင္မွာ၊ အေခါင္ခ်ဳပ္ေက၊ ျမတ္ဗုဒၶ၏၊ သံုး၀သာသနာ၊ ရွည္ျမင့္ၾကာေအာင္၊ လြန္စြာႀကိဳးကုတ္၊ မ်ားလူသွ်င္မွာ၊ အားအင္ထုတ္လို႔၊ ျပဳလုပ္မွသာ၊ ဖူးေျမႇာ္ရာသို႔၊ ေရာက္ပါလိမၼည္၊ ပူေဇာ္႐ံုျဖင့္၊ ခ်ိန္ကုန္လင့္ေက၊ မသင့္ေခ်ပါ၊ ဘုန္းႄကြယ္ျမတ္စြာ၊ ေစာသတၱာကို၊ ဖူးပါသည္ထက္၊ ျမတ္ဘုန္းေမာ္က၊ ထုတ္ေဖာ္ႃမြက္ေက၊ ႏႈတ္ထြက္ဓမၼာ၊ တရားလာကို၊ မ်ားစြာေသာင္းေသာင္း၊ အႀကိမ္ႀကိမ္ေလ၊ ခ်ိန္မျပတ္ေက၊ က်င့္အပ္ေကာင္းေရ၊ တေၾကာင္းတျဖာ၊ ဤအရာတြင္၊ ပမာႏႈိင္းဆ၊ က်မ္းအလာကို၊ ၫႊန္ကာျပမည္၊ ႏွမနားေထာင္၊ ႏွစ္မ်ားေျမာင္က၊ ဘုန္းေခါင္ဘဂ၀ါ၊ လက္ထက္ခါ၀ယ္၊ သညာတြင္ဘိ၊ ႐ုပ္ႏွင့္နာမ္ကို၊ မွန္မတြက္ေက၊ ၀ကၠလိမွာ၊ မုနိျမတ္စြာ၊ ရႊီမ်က္ႏွာကို၊ ေမာ္ကာဖူးတံု၊ ေက်ာင္းေဆာင္ဘံုမွာ၊ ခ်ိန္ကုန္လြန္ဘိ၊ ဘါ၀နံေလ၊ ဥာဏ္မထိုးေက၊ က်ဳိးမဟိဟု၊ ဣသိထြတ္မွဴး၊ မေထရ္သွ်င္ကို၊ ျပစ္တင္ဖူး၏၊ ပံုႏႈံးစံထား၊ ၫႊန္းပမာႏွင့္၊ က်မ္းလာမ်ားကို၊ မွတ္သားၿပီးေသာ္၊ ႐ုပ္ပြားေတာ္အား၊ ပူေဇာ္ေသာခါ၊ ကုသိုလ္မွာလွ်င္၊ ကမၼာ၀စရ၊ က်မ္းသၿဂိဳဟ္မွာ၊ ဆိုကာျပ၏၊ ဘ၀မျပတ္၊ အ၀ိဇၨာႏွင့္၊ တဏွာ၀ဋ္မွာ၊ မလြတ္ႏိုင္ပါ၊ ထိုထက္သာ၍၊ ျမတ္စြာဗုဒၶ၊ သံုးလူ႕ဘ၏၊ ေဟာျပလမ္းၫႊန္၊ ဓမၼခန္ကို၊ က်င့္ႀကံမွသာ၊ ၀ဋ္တဏွာ႐ို႕၊ လြတ္ကြာကင္းျပတ္၊ ႐ုပ္ႏွင့္နာမ္မွာ၊ အမွန္တံုးေက၊ အဆံုးသတ္၍၊ အျမတ္နိဗၺာန္၊ လမ္းေၾကာင္းမွန္ကို၊ အကၽြႏ္ုပ္က၊ အၿမဲပင္လွ်င္၊ စြဲ၀င္ေႏွာေက၊ သေဘာက်လို႔၊ ကာလေပၚျငား၊ လူအမ်ားႏွင့္၊ ဘုရားဖူးရန္၊ ေမႏႈိးေဆာ္၍၊ ဖိတ္ေခၚခ်က္ကို၊ လက္မခံေလး။


(၂၇)

(ဗုဒၶါေဟာျငား၊ က်မ္းပီစာမွာ၊ ဖြီရွာတြိေက၊ ဟိသလားေလ)

(တြိ) ႏွင့္ (ဟိ) ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

ယင္းကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္

(ဗုဒၶါေဟာျငား၊ က်မ္းေပစာမွာ၊ ေဖြရွာေတြ႕ကာ၊ ေရွ႕သလားေလ) ဟူ၍ ရပါသည္။

(ေရွ႕) သလားဟူသည္မွာ ျမန္မာစာပီတြင္လည္း မဟိပါ။ (ရွိသလား) ဟူ၍ရာ ဟိပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤကာရံမ်ားမွာ ျမန္မာမႈျပဳမရေသာ ရခိုင္ကာရံမ်ားျဖစ္ပါသည္။

(လြဲမေခ်ာ္ေအာင္၊ ေတြးေခၚျငားလို႔၊ ေထာင္နားတည္ပါ) ဟု (လဲြမေခ်ာ္၊ ေတြးေခၚ) ဟု ကာရံနေဗထပ္ ယူထားသည္ကို တြိရပါလိမၼည္။

ယင္းကို ျမန္မာမႈမျပဳဘဲ ရခိုင္လြန္ကၽြန္မႈျပဳလွ်င္ (လြီးမေခ်ာ္ေအာင္၊ တြီးေခၚျငားလို႔၊ ေထာင္နားတည္ပါ) ဟူ၍ရပါသည္။ (လြီးမေခ်ာ္) ဆိုသည္မွာ လံုး၀အဓိပၸါယ္မဟိပါ။

ထို႔ေၾကာင့္ ယခုကလေပၚလူငယ္မ်ား သံုးႏံႈးနီကတ္ေသာ (တြီးေခၚ၊ အတြီးအေခၚ) ဆိုသည့္အသံုးႏံႈးမွာ ရခိုင္လြန္ကၽြံမႈ၀ါဒျဖစ္သည္။

(ဘုန္းႄကြယ္ဗုဒၶ၊ အတုလကို၊ ဦးခ်႐ိုေသ၊ ဖူးေမွ်ာ္ေပေသာ္၊ အပါယ္ဂတိ၊ မလားရန္ကို၊ အကၽြန္သိေရ)

(ေသ) (ေပ) (ပါယ္) ကာရံယူထားသည္ကို တြိျမင္ရပါသျဖင့္ (ရိုသီ) ဟုမရြီးဘဲ (ရိုေသ) သည္ရာ အမွန္ျဖစ္ေၾကာင္းကို ဤရွိေဟာင္းမူကို အေထာက္အထားျပဳ၍ ယွင္းလင္းႏိုင္သည္။

ကိုးကားခ်က္အျပည့္အစံု
--------------------------
(၂၇) လက္္္မခံဟု၊ ျငင္းဆန္ပယ္ယွား၊ ေမာင္လူပ်ဳိ၏၊ ဆိုစကားကို၊ ပ်ဳိထြားကညာ၊ ခြန္းတံု႔လွန္၍၊ တဖန္ထပ္လို႔၊ မီးလတ္ရာကား၊ ကမၼာ၀စရ၊ ျမတ္ကုသိုလ္ကို၊ ထိုလူမွ်လွ်င္၊ ထက္ၾကသဒၶါ၊ စိတ္ျဖဴစင္၍၊ အားအင္ထုတ္ေက၊ မလုပ္ရာဟု၊ ဗုဒၶါေဟာျငား၊ က်မ္းပီစာမွာ၊ ဖြီရွာတြိေက၊ ဟိသလားေလ၊ တပါးထိုမွ၊ ျမတ္ဗုဒၶကို၊ တုတ္ႄကြ႐ိုေသ၊ ဖူးေမွ်ာ္ေခ်ေသာ္၊ အပယ္လားရန္၊ က်မ္းအၫႊန္ကို၊ တြိျပန္သလား၊ ေမာင့္ဆရာက၊ သင္ကာေျပာေက၊ ေဟာသလားဟု၊ ဟားဟားလည္းရယ္၊ ပ်ဳိပန္းတန္ေက၊ လွစံသီးမွာ၊ မီးလတ္ေခ်ေသာ္၊ ႐ုပ္ရည္လွပ၊ ေမာင္လူပ်ဳိမွာ၊ သံခ်ဳိျမႏွင့္၊ ရႊင္ျပမ်က္ႏွာ၊ ၿပံဳးရယ္ျပန္၍၊ တဖန္ထပ္လို႔၊ ယွင္းလတ္ရာကား၊ ေရာက္လာေသာင္းေသာင္း၊ ဇီးေခ်ာင္းသူေလ၊ ပ်ဳိျဖဴေပါင္းႏွင့္၊ ႏြဲ႔ေႏွာင္းယဥ္စ၊ ပ်ဳိႏုနယ္ေက၊ မေငြလွေလ၊ ဆံုးစကုန္ေယာင္၊ ေမာင္စကားကို၊ ေမနားေထာင္ပါ၊ လူ႔ေဘာင္လူ႔ရြာ၊ လူမ်ားစြာလွ်င္၊ ကမၼာ၀စရ၊ မ်ားထိုထိုေလ၊ ကုသိုလ္စုကို၊ မျပဳရဟု၊ ေမာင္ကခု၀ယ္၊ ပုလဲသြယ္ေလ၊ ပ်ဳိေမေခ်ာကို၊ မေျပာေပတည္း၊ ထိုသည္ကမၼ၊ ကုသလလွ်င္၊ ၀ဋ္မွမလြန္၊ ႐ုပ္ႏွင့္နာမ္သည္၊ ႀကိမ္ဖန္လည္းျဖစ္၊ ကာမဂုဏ္ျဖင့္၊ ဘံုဆယ့္တစ္မွာ၊ ျမဳတ္နစ္႐ံုသာ၊ ဤထက္လြန္၍၊ နိဗၺာန္ေျမာက္ေအာင္၊ မေရာက္ပါဟု၊ မွန္စြာအကယ္၊ ဘိဓမၼာ၏၊ လာသေဘာႏွင့္၊ ေမာင္ေျပာေရေလ၊ ေနာက္၀ယ္တျခား၊ ျမတ္ဘုရားကို၊ ဖူးျငားေသာခါ၊ အပါယ္မွာလွ်င္၊ ေရာက္ပါမည္လား၊ မီးကာဆိုေက၊ ထိုစကားကို၊ ေျဖၾကားဦးမည္၊ လြဲမေခ်ာ္ေအာင္၊ ေတြးေခၚျငားလို႔၊ ေထာင္နားတည္ပါ၊ ဘုန္းႄကြယ္ဗုဒၶ၊ အတုလကို၊ ဦးခ်႐ိုေသ၊ ဖူးေမွ်ာ္ေပေသာ္၊ အပါယ္ဂတိ၊ မလားရန္ကို၊ အကၽြန္သိေရ၊ ႏႈိင္းၫႇိက်မ္းဂန္၊ တရားၫႊန္၍၊ သင္ရန္မဟိ၊ စဥ္စားႀကံ၍၊ ေ၀ဖန္ႏႈိင္းေသာ္၊ လူတိုင္းသိမည္၊ သို႔ျဖစ္ေပလည္း၊ ဇာအျခင္းႏွင့္၊ ျငင္းလတ္ေတဟု၊ ဆိုေခ်ေသာခါ၊ ဤေခတ္မွာလူ၊ မ်ားစြာေထာင္ေသာင္း၊ ႀကီးငယ္ဟူေက၊ လူအေပါင္းလွ်င္၊ ထံုးေဟာင္းကိုလြန္၊ လမ္းမမွန္ေက၊ က်မ္းၫႊန္မသိ၊ ကိုယ့္႐ိုးရာႏွင့္၊ မ်ဳိးဇာတိကို၊ သတိမခ်ပ္၊ ကိုးကြယ္ရာေလ၊ ဘာသာရပ္တြင္၊ မအပ္မရာ၊ တုအေယာင္ျဖင့္၊ လုပ္ေဆာင္မႈကို၊ ျပဳကတ္ပါ၍၊ ဆရာသခင္၊ စာအျမင္ႏွင့္၊ ဇာပင္ေဟာျငား၊ မမွတ္ေအာင္ဘဲ၊ နတ္ေယာင္၀ါးမွာ၊ တိုးပြားအစံု၊ ကိုးပါးဂုဏ္ကို၊ အာ႐ံုမထား၊ အရြာရြာကို၊ လည္ကာလားလို႔၊ ဘုရားဖူးေယာင္၊ အဟန္ေဆာင္၍၊ ေၾကာင္သတင္းသံုး၊ ရွိအခါက၊ ပမာထံုးသို႔၊ ၿပံဳးၿပံဳးမ်က္ႏွာ၊ ရႊင္ျမဴးကာႏွင့္၊ သီစာေသာက္စား၊ တခ်ဳိ႕မ်ားကား၊ စီးပြားရွာရန္၊ တခ်ဳိ႕မွန္ေက၊ ႄကြီအံႀကိဳးထိုး၊ တခ်ဳိ႕မွာလွ်င္၊ လည္ကာခိုုး၍၊ တခ်ဳိ႕႐ို႕ကား၊ အပ်င္းေျပဟု၊ စိတ္၀ယ္ထားလွ်က္၊ တျခားေနာက္မူ၊ တခ်ဳိ႕သူမွာ၊ အယူျခားသီး၊ မဟုတ္တန္ကို၊ ႀကံဖန္ျငားေက၊ ဘုရားရြီးလို႔၊ ႀကီးေရငယ္ေရ၊ မသပၸါယ္ႏွင့္၊ သပၸါယ္တသီး၊ ရတနာျဖင့္၊ ေရာင္၀ါညီးေအာင္၊ မင္းၿမီးမင္းသား၊ သြန္းလုပ္ထားေက၊ ဘုရားကိုမွ၊ သဒၶါရႊင္ေက၊ ဖူးခ်င္ၾကလို႔၊ ေနာက္မွတပါး၊ ဆင္းရဲသူေလ၊ လူအမ်ား႐ို႕၊ တည္ထားၾကက်င္၊ ႐ုပ္ပြားသွ်င္ကို၊ ဖူးျမင္သူကား၊ တိုင္းႏိုင္ငံမွာ၊ လြန္နည္းပါး၍၊ ဘုရားကိုသာ၊ ရြီးခ်ယ္ကာျဖင့္၊ ဖူးလာတံုဘိ၊ တရားကြာ၍၊ မွားကာလုပ္ေက၊ ယုဂ္ကလိတြင္၊ အသိကင္းပ၊ ျပဳၾကသူေလ၊ ဟူသမ်ကို၊ ျမင္ရလွ်က္ပင္၊ ေမႏႈိးေဆာ္၍၊ ဖိတ္ေခၚရီးကို၊ ေၾကာက္သြီး၀င္၍၊ ေမာင္လွ်င္ခု၀ယ္၊ ကာလေပၚေလ၊ ဖူးေမွ်ာ္ျခင္းကို၊ ျငင္းလတ္ေတဟု၊ ဆိုေပၿပီးမွ၊ ႏွမေခ်ေက၊ မေငြလွႏွင့္၊ ေရာက္ၾကေသာင္းေသာင္း၊ ဇီးေခ်ာင္းသူေလ၊ လူအေပါင္းကို၊ က်ဳိးေၾကာင္းဆက္သြယ္၊ က်မ္းအၫႊန္ႏွင့္၊ လမ္းမွန္ရေအာင္၊ ေျပာျပမည္ေလး။


ျမန္မာမႈျပဳ၍မရေသာ ရခိုင္ကာရံမ်ား အပိုင္း (၂)

(၁) (က်မၼာဖို႔ရီး၊ တတ္လိမၼာေက၊ ပညာရီးတည္း၊ တသီးထိုမွ)

ဤအပိုဒ္ကိုၾကည့္ျခင္းအားျဖင္ အခု အကၽြြႏု္ပ္႐ို႕သံုးစဲြနီေသာ (က်မၼာေရး၊ ပညာေရး) ကို အယင္က (က်မၼာရီး၊ ပညာရီး) ဟု သံုးစဲြသည္ကို သိျမင္ႏိုင္ပါသည္။ ပဇာေၾကာင့္ဆိုေသာ္ (ရီး) ႏွင့္ (သီး) ကာရံယူထား၍ျဖစ္ပါသည္။ (ေရး) ဆိုလွ်င္ (တေသးထိုမွ) ျဖစ္လားပါမည္။

(၂) (ထိုကုသိုလ္လွ်င္၊ မဂ္ကိုမဆိုက္၊ ကာမဟူေက၊ ဘံုဆယ့္တစ္မွာ)

ဤနီရာတြင္ (ဆိုက္) ႏွင့္ (တစ္) ကို ကာရံယူထားသျဖင့္ ရခိုင္သားမွာ (တစ္) ကို (တိုက္) ဟု အသံထြက္သည္ကို တြိရပါမည္။ ယင္းကို အတတ္ဆန္း၍ (တိုက္) ဟု ရြီး၍မျဖစ္ပါ။

(၃) (တိရိစၦာန္ေက၊ ပိုးႏွံကစ၊ ဤကမၻာမွာ၊ ျမင္ကာတြိေက၊ ဟိသမ်ကို)

ဤနီရာတြင္ (တြိ) ႏွင့္ (ဟိ) ကို ရခိုင္ကာရံစစ္စစ္ယူထားပါသည္။ ၄င္းကို အမ်ားနားလည္ေအာင္အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ ျမန္မာမႈျပဳ၍ ရလိမ့္မည္မဟုတ္ပါ။ ပဇာေၾကာင့္ဆိုေသာ္ (ျမင္ကာေတြ႕သည့္၊ ရွိသမ်ကို) ဟု ျဖစ္လားပါမည္။ (ေတြ႕) ႏွင့္ (ရွိ) ကာရံလြတ္လားပါလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၄င္းကာရံမ်ားသည္ ျမန္မာမႈျပဳ၍မရေသာ ရခိုင္ကာရံစစ္စစ္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ ဤနီရာတြင္ (တြိ) လား (ေတြ႕) လားဆိုသည္ကို ယွင္းယွင္းလင္းလင္း သိျမင္ႏိုင္ပါသည္။

(၄) (အျပစ္ဒါဏ္ကို၊ ကိုယ္ခံစျမဲ၊ ဘံုေလာကီေလ၊ ဌာနီထဲမွာ)

ဤနီရာတြင္ (ကီ) ႏွင့္ (နီ) ရခိုင္ကာရံယူထားပါသည္။ ၄င္းကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္ (ဘံုေလာေကေလ၊ ဌာေနထဲမွာ) ဟု ျဖစ္လားပါသည္။ ရယ္ဖို႔မေကာင္းပါလား။

(၅) (သားတစ္႐ိုးရီ၊ အျခင္ဆီသို႔၊ တူညီသီးသီး၊ ေ၀ါေယာေမ်ာင္၍၊ ပို႔ေဆာင္ပီးက၊ ထြာႀကီးသန္မာ)

ဤနီရာတြင္ (သီး) (ပီး) (ႀကီး) ရခိုင္ကာရံစစ္စစ္ကို တြိရပါသည္။

တန္းခိုးဆရာထြန္းသာျခင္းမ်ားတြင္ (ေပး) ဟု ျမန္မာေ၀ါဟာရကို ခိုးယူသံုးစဲြထားသည္ကို တြိရပါသည္။

ဤနီရာတြင္ ျမန္မာမႈျပဳမည္ဆိုပါက (တူညီေသးေသး၊ ၀ါေယာေမ်ာင္၍၊ ပို႔ေဆာင္ေပးက၊ ထြားေၾကးသန္မာ) ဆိုၿပီးရပါလိမ့္မည္။ (ကေကာင္း ရယ္ဖို႔ေကာင္းပါဖို႔။ (ထြားေၾကး) ဟု ျမန္မာစာတြင္လည္း မဟိပါ။

(၁) (မုခ်အကယ္၊ က်မၼာျခင္းမွာ၊ အရင္းတည္လို႔)

ဤနီရာတြင္ (အကယ္) ဆိုေသာ ေ၀ါဟာရကို တြိရပါသည္။ ျမန္မာက (တကယ္) ရခိုင္က (အကယ္) ဟု သံုးပါသည္။ ဖားျပဳတ္ေက၀တၳဳတြင္ (အကယ္စင္စစ္၊ ဤသို႔ျဖစ္မူ) ဟု တြိရပါသည္။

(၂) (ရာဇ၀င္မွာ၊ စာတင္ဟိေက၊ မတြိဖူးဘဲ)

(ဟိ) ႏွင့္ (တြိ) ရခိုင္ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါမည္။ ၄င္းကိုေထာက္၍ (တြိ) လား (ေတြ႔) လား ခဲြျခားႏိုင္ပါသည္။ ၄င္းကို အတတ္ဆန္း၍ အမ်ားနားလည္ေအာင္ဆိုဗ်ာ (ရာဇ၀င္မွာ၊ စာတင္ရွိသည္၊ မေတြ႔ဖူးဘဲ) ဟု ျမန္မာမႈျပဳပါက ကာရံလံုး၀လြတ္ကင္းလားပါလိမ့္မည္။

(၃) (အရင္းခံေက၊ မွန္သနစ္ကို၊ စီးစစ္ရေယာင္၊ ေပၚထြန္းေအာင္ဟု)

ဤနီရာတြင္ ရခိုင္ေ၀ါဟာရစစ္စစ္ (ေယာင္) ကို သံုးႏႈံးထားပါသည္။

(၉) (ဓါတ္အာကာလွ်င္၊ ပတ္ကာဆီးေက၊ အအီးပတ္လို႔)

ဤနီရာတြင္ (ဆီး) ႏွင့္ (အီး) ရခိုင္ကာရံစစ္စစ္ယူထားပါသည္။ ၄င္းကို ျမန္မာမႈျပဳေသာ္ (ပတ္ကာေဆးေက၊ အေအးပတ္လို႔) ဟု ရပါလိမ့္မည္။ ရယ္ဖို႔ေကာင္းပါသည္။ ျမန္မာစာတြင္ (ကာေဆး) ဟူ၍ မဟိပါ။ (ကာဆီး) ဟုရာ ဟိပါသည္။

(၁၀) (ႏွလံုးအိမ္မွာ၊ ခံကာေထာင္းေက၊ ေဂါင္းလည္းညီးလို႔၊ ရွည္၀ီးၾကာတင္)

(ညီး) ႏွင့္ (၀ီး) ကို ရခိုင္ကာရံစစ္စစ္ယူထားပါသည္။ (ေဂါင္းညီးေရ) ဆိုသည္မွာ ရခိုင္ေ၀ါဟာရ စစ္စစ္ျဖစ္ပါသည္။ ဤနီရာတြင္ (၀ီး) ဟု ရခိုင္ေ၀ါဟာရစစ္စစ္ကို တြိရပါသည္။ (အေ၀းသို႔) (အေ၀းေရာက္) စသျဖင့္ ယခုအခါ ရခိုင္မ်ားက ျမန္မာေ၀ါဟာရမ်ားကို ငွားယူသံုးစဲြနီသည္မ်ားကို တြိရပါသည္။

(၁၁) (လကၡဏာကို၊ ရွာကာတြိေက၊ တိအက်ျဖင့္)

(တြိ) ႏွင့္ (တိ) ကို ကာရံယူထားပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ (တြိ) ရာအမွန္လား (ေတြ႔) ရာ အမွန္လား ခဲြျခားႏိုင္ပါသည္။ ၄င္းကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္ (ရွာကာေတြ႕လွ်င္၊ ေတ့အက်ျဖင့္) ဟု ရပါသည္။

(၁၂) (သိန္းေသာင္းခ်ီ၍၊ ျခင္ရြီမ်ားမွာ၊ ငါးမ်ိဳးတြိေရ၊ မွတ္သိအပ္ရာ)

ဤနီရာတြင္ (တြိ) ႏွင့္ (သိ) ကို ကာရံယူထားပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ (တြိ) ရာ ရခိုင္စာျဖစ္ပါသည္။ (ေတြ႔) မွာ ျမန္မာစာျဖစ္ပါသည္။ ၄င္းကို ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္ (ငါးမ်ိဳးေတြ႕သည္၊ မွတ္ေသ့အပ္ရာ) ဆိုၿပီးရပါသည္။

(၁၃) (က်ားထက္ပင္ေလ၊ ျခင္ရန္ဖီးမွာ၊ ႀကီးလတ္ေတဟု)

ဤနီရာတြင္ (ဖီး) ႏွင့္ (ႀကီး) ကို ကာရံယူထားပါသည္။ ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္ (ျခင္ရန္ေဘးမွာ၊ ေၾကးလတ္သည္ဟု) ဆိုၿပီးရပါလိမ့္မည္။ (ေၾကးသည္) ဟု ျမန္မာစာတြင္လည္း မဟိပါ။

(၁၄) (ေမာင္ေမစံုညီ၊ ရွိခိုးခ်ီ၍။ စာပီပညာ၊ အကၡရာကို)

ဤနီရာတြင္ (ညီ) (ခ်ီ) (ပီ) ကာရံယူထားပါသည္။ (စာေပ) လား (စာပီ) လားဟူသည္ကို ဤကာရံကိုၾကည့္၍ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ပါသည္။ ျမန္မာမႈျပဳလွ်င္ (ေမာင္ေမစံုညီ၊ ရွိခိုးခ်ီ၍၊ စာေပပညာ) ဟု ရပါသည္။ ကာရံမလြတ္လားပါသည္။

(၁၅) (စစ္ပညာေက၊ ဒိုင္းကာအတတ္၊ သိုင္းအတတ္ႏွင့္၊ ဒါးခြတ္လွံထိုး)

ဤနီရာတြင္ (တတ္) ႏွင့္ (ခြတ္) ကို ကာရံယူထားပါသည္။ ၄င္းကို ျမန္မာမႈျပဳက (သိုင္းအတတ္ႏွင့္၊ ဒါးခုတ္လွံထိုး) ဟု ရပါသည္။ ကာရံမလြတ္လားပါသည္။

(၁၆) (ေနာက္ေနာင္လာေက၊ ပညာဟိ႐ို႕၊ တြိေသာခါတြင္၊ ျပန္ကာဖာထီး၊ ျပဳပ်င္ရန္ကို၊ ကၽြြန္ခြင့္ပီးေရ၊ သို႔ၿပီးမွသာ)

ဤနီရာတြင္ (ဟိ) ႏွင့္ (တြိ)၊ (ထီး) (ပီး) (ၿပီး) ဟု (ပီး) (တြိ) ရခိုင္ကာရံစစ္စစ္ ရခိုင္ေ၀ါဟာရစစ္စစ္မ်ားကို တြိရပါသည္။

၄င္းကို ျမန္မာမႈျပဳေသာ္ (ပညာေရွ႕တို႔၊ ေတြ႕ေသာခါတြင္၊ ျပန္ကာဖာေထး၊ ျပဳျပင္ရန္ကို၊ ကၽြြန္ခြင့္ေပးသည္၊ သို႔ေျပးမွသာ) ဟူ၍ ရပါသည္။

(ေျပး) ဆိုလွ်င္ ျမန္မာစာပီ၌လည္း (သို႔ေျပး) ဟူ၍ မဟိပါ။ (သို႔ၿပီး) ရာ ဟိပါသည္။ ျမန္မာစာပီ၌ (ပညာေရွ႕) ဟူ၍လည္းမဟိပါ။

(ပီး) ႏွင့္ (ၿပီး) ကို ကာရံယူထားသည့္အတြက္ (ပီး) ရာ ရခိုင္လား (ေပး) ရာ ရခိုင္လားဆိုသည္မွာ ယွင္းနီပါသည္။

ယခုအခါ ရခိုင္စာရြီးဆရာအားလံုးနီးပါး ကဗ်ာ၊ ၀တၴဴ၊ ေဆာင္းပါးမ်ားရြီးေသာအခါ ျမန္မာေ၀ါဟာရမ်ားကို ခိုးယူသံုးစဲြလွ်က္ဟိပါသည္။






ဓည၀တီနိဂံုးရြာမ်ားသမိုင္းသာျခင္း တတိယပိုင္းကို ေလ့လာဆန္းစစ္ျခင္း


သာျခင္းအပိုဒ္ (၂၈) တြင္

(ေျပာျပမည္ေလ၊ ေထြေထြရပ္ရပ္၊ ေမာင္ကညႊန္၍၊ မွန္အမွားႏွင့္၊ စကားရပ္ကို၊ သိကတ္လီေယာင္၊ ေရာက္လာသူေလ၊ ပ်ိဳျဖဴမ်ားမွာ၊ ရႊီနားေထာင္ပါ) ဟု ဆိုထားပါသည္။ (ရပ္) ႏွင့္ (ကတ္) ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။ (ကတ္) ဆိုေသာေ၀ါဟာရသည္ ရခိုင္ေ၀ါဟာရစစ္စစ္ ျဖစ္ပါသည္။

ရွိေဟာင္းစာပီမ်ားတြင္ (ကတ္) အသံုးအႏႈံးအလြန္နည္းပါသည္။ အကၽြြႏု္ပ္ ဤသာျခင္း၌ရာ တြိဖူးပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤသာျခင္းသည္ ရခိုင္စာပီက႑အတြက္ အလြန္အေရးႀကီးပါသည္။

ထိုသို႔ဆိုရျခင္းအတြက္ က်န္အခ်က္အလက္မ်ားကိုလည္း ညာဏ္မွီသေလာက္၊ လက္လွမ္းမွီသေလာက္ ေဆြးေႏြးပါမည္။

မွတ္သားရန္တခ်က္မွာ ရွိေဟာင္းပီစာမ်ား၌ (နန္႔) ကို (ႏွင့္) ဟု ရြီးပါသည္။ အသံထြက္ေသာအခါ ရမ္းျပည့္သံျဖင့္ (ႏွင့္) သို႔မဟုတ္ (နာင့္) သို႔မဟုတ္ (နန္႔) ဟု အသံထြက္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အကၽြြႏု္ပ္႐ို႕ (ႏွင့္) ကို ဖတ္ေသာအခါ (ႏွင့္) သို႔မဟုတ္ (နာင့္) သို႔မဟုတ္ (နန္႔) ဟု ဖတ္ႏိုင္ပါသည္။

ဤသာျခင္းတြင္ (ကတ္) တခုတည္းမဟုတ္ပါ၊ (ၾက) အသံုးအႏံႈးကိုလည္း တြိရပါသည္။ ေထာက္ျပပါမည္။ (ပူဇာ၀ႏၲ၊ ဆယ္ေခ်ာင္း႐ံု၍၊ လက္စံုမိုးေက၊ ရွိခိုးၾကလည္း) ဤအပိုဒ္တြင္ (၀ႏၲ) ႏွင့္ (ၾက) ကို ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

ေနာက္တပိုဒ္မွာ (ေက်းဇုဟုန္ႏွင့္၊ ဂုဏ္ႀကီးျမတ္၍၊ အထြဋ္တင္ၾက၊ အနႏၱဟု) ဆိုရာတြင္လည္း (ၾက) ကို တြိရပါသည္။ (ၾက) ႏွင့္ (ကတ္) မွာ အဓိပၸါယ္အတူတူျဖစ္ပါသည္။ ရွိေဟာင္းပီစာမ်ား၌ (ၾက) ကို ပိုအသံုးမ်ားပါသည္။

ေနာက္တပိုဒ္တြင္ (တသီးမွတ္ၾက၊ စြန္႔ၾကဲလႈေက၊ ဟူသမွ်ကား၊ ကာမာ၀ါစရ၊ က်မ္းကျပဆို) ဟု (ၾက) ႏွင့္ (မွ်) ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

ေနာက္တပိုဒ္တြင္ (အျဖာျဖာႏွင့္၊ ဘာသာကဲြၾက၊ စိတ္အယူမွာ၊ မတူၾကဘဲ၊ ဗုဒၶေဟာၾကား) ဆိုၿပီး (ၾက) ႏွင့္ (ဗုဒၶ) ကာရံယူထားသည္ကို တြိရပါသည္။

ေနာက္တပိုဒ္တြင္ (ဗုဒၶဘာသာ၊ စိုင္အလာမွာ၊ ခိုင္မာယူၾက၊ စရဏဟု) ၄င္း၊

(ေနာက္ထပ္)

(၁) ဥတုအဟာရ၊ အီးအပူလွ်င္၊ ညီတူမွ်၍၊ ေပါင္းၾကစပ္ခါ၊
(၂) ဓါတ္အစာကို၊ ခ်ိန္ခါနိည၊ မမုန္းေအာင္ပင္၊ သံုးေဆာင္ၾက၍၊ ပါစကပူဓါတ္၊
(၃) အတူတကြ၊ သန္႔ယွင္းေယာင္လွ်င္၊ လုပ္ေဆာင္ၾကေသာ္၊
(၄) ရွည္ၾကာသမွ်၊ ထဲဘ၀င္မွာ၊ စဲြ၀င္ၾကဖို႔၊
(၅) ရွိ၀ယ္ကာလ၊ ေပါရဏျဖင့္၊ ေျပာၾကတံုလစ္၊
(၆) ထဲဘ၀င္မွာ၊ မရႊင္မပ်၊ ပဒုမၼာေလ၊ ရႊီၾကာပန္းကို၊ နီလွမ္းၾကေယာင္၊
(၇) ျခင္ကုလား႐ို႕၊ ကိုက္ျငားၾကျပန္၊
(၈) ဖ်ားျပန္ကုန္ၾက၊ လကၡဏာကို၊ ခဲြကာျခား၍၊ ရြီးသားျပလည္း၊ ေရာက္ၾကနားခံ၊
(၉) ေပါင္းသဟာေလ၊ လာသမွ်႐ို႕၊ မွတ္ၾကေပ၍၊
(၁၀) ျမဲေထြနိစၥ၊ ျခင္ဆိုးရန္ကို၊ မက်န္ႄကြင္းေအာင္၊ ႏွိမ္နင္းၾကဖို႔
(၁၁) အမ်ားသူေလ၊ ျဖဴႏွမ႐ို႕၊ မွတ္ၾကေပေႏွာင္း၊
(၁၂) တတ္ပညာကို၊ ႀကီးစြာလုလ’၊ ဇဲြစိတ္ထူ၍၊ သင္ယူၾကဖို႔၊ ေမာင္ကေျပာမည္၊
(၁၃) ဖိုးတန္လွစြာ၊ သမိုင္းလာႏွင့္၊ ပညာသိပၸ၊ အဖံုဖံုေလ၊ ေပ်ာက္ကုန္ဆံုးေက၊ ပ်က္ျပဳန္းၾကလို႔၊ သိပၸမ်ားစြာ၊
(၁၄) ေပါႄကြယ္သုတ၊ အဖံုဖံုႏွင့္၊ ျပည့္စံုၾကေသာ္၊ ညာဏပ႑ိ၊
(၁၅) ရႊီရခိုင္ေလ၊ ယိုင္ႏွမ႐ို႕၊ သိၾကစီရန္၊
(၁၆) အရာတဖံု၊ သျပာဂုဏ္ႏွင့္၊ ျပည့္စံုၾကဖို႔၊ ညႊန္ျပအံ့ငွာ၊
(၁၇) ၀ိရိယညာဏ္၊ အရင္းခံ၍၊ လုပ္ၾကံၿပီးမွ၊ ဓနဟံုႏွင့္၊ ျပည့္စံုၾကေသာ္၊
(၁၈) တ၀မ္းမူေက၊ တအူဖြားသို႔၊ စကားႏႈတ္ခ်ိဳ၊ မမုန္းၾကဘဲ၊ ဆုမၼဆိုလို႔၊
(၁၉) မြီးဖဘုန္းမို၊ နန္းမညိဳက၊ အလိုစမ္းၾက၊ ပမာဆိုေက၊ ထိုအခဏ္းႏွင့္၊ တူလြန္းလွေရ စသည္ျဖင့္
(ၾက) ကာရံအရြီးအသားမ်ားကို တြိရပါသည္။

(ကတ္) ကို
(ျပည္နိဗၺဴကို၊ ဆုယူေညာင္းလို႔၊ ေတာင္းကတ္ရမည္)၊ (ယံုၾကည္လက္ခံ၊ သက္၀င္သူ႐ို႕၊ အယူမွတ္ေက၊ ဟိကတ္ျပန္ေရ) ဟု တြိရပါသည္။ ဤနီရာတြင္ (မွတ္) ႏွင့္ (ကတ္) ကာရံယူထားသည့္အတြက္ (ကတ္) အရြီးအသား လံုး၀အစစ္အမွန္ျဖစ္ပါသည္။

ၿပီးလွ်င္ ေနာက္ထပ္

(၁) (မခၽြြတ္ဧကန္၊ လူမ်ားစြာ၏၊ က်မၼာမႈကို၊ ျပဳကတ္ျပန္ဟု) ဟူ၍၄င္း၊
(၂) (အမ်ားခင္မွာ၊ နားဆင္လတ္ေက၊ မွတ္ကတ္ေပေႏွာင္း) ဟု၍၄င္း၊ ဤနီရာတြင္ (လတ္) ႏွင့္ (ကတ္) ကာရံယူထားပါသည္။
(၃) ဆီးမရေသာ္၊ အစာမ်ားႏွင့္၊ ကုစားကတ္ပါ၊
(၄) (မ်ိဳးရခိုင္႐ို႕၊ စိုင္မျပတ္လွ်င္၊ သင္ကတ္ေပ၍) ဤနီရာတြင္ (ျပတ္) ႏွင့္ (ကတ္) ကာရံယူထားပါသည္။
(၅) (ႀကီးေသာသူက၊ ငယ္သူမ်ားကို၊ သနားကတ္၍၊ အလတ္ရြယ္တူ၊ ခ်င္းခ်င္းမူေလ) ဤနီရာတြင္ (ကတ္) ႏွင့္ (လတ္) ကာရံယူထားပါသည္။

ထိုသို႔ (ကတ္) အသံုးႏံႈးမ်ားကိုလည္း တြိရပါသည္။

ဤနီရာတြင္ စာရြီးသူ တစိေခ်တင္ျပလိုသည္မွာ အခုေခတ္လူငယ္မ်ားသည္ (ကတ္) ကို အသံလိုက္ၿပီး (ဂတ္) ဟု ရြီးနီကတ္သည္ကို တြိရပါသည္။ ထိုသို႔ရြီးျခင္းသည္ မွားသည္ဟုဆိုခ်င္ပါသည္။

(ကတ္) ကို အသံထြက္ေသာအခါ ရွိကစကားလံုးကိုလိုက္၍ (ကတ္) (သို႔မဟုတ္) (ဂတ္) ဆိုဗ်ာ အသံထြက္ပါသည္။ ထိုသို႔ ႏွစ္သံထြက္စာလံုးမ်ားကို ရြီးေသာအခါ (က၊ ခ၊ ဂ၊ ဃ၊ င) အုပ္စုငါးလံုး၏ ပင္ရင္းကိုယူၿပီး ရြီးရပါသည္။ သို႔မဟုတ္ပါက တနီရာတြင္ (ကတ္) တနီရာတြင္ (ဂတ္) ဟု ရြီးမည္ဆိုလွ်င္ ကေကာင္း အ႐ုပ္ဆိုးပါသည္။ အမ်ိဳးမ်ိဳးအဖံုဖံုျဖစ္လားပါသည္။

၄င္းကို ေယွာင္ကြင္းႏိုင္ရန္ ရွိပညာဟိမ်ားက အေျမာ္အျမင္ျဖင့္ စိုင္းစားရြီးသားချခင္းျဖစ္ပါလိမ့္မည္။

ဥပမာျပရမည္ဆိုလွ်င္ (စားၿပီး ေသာက္ၿပီးပ်ာယ္လား) ဆိုေသာ မိမိ႐ို႕ေျပာနီက်စကားကို အေသအခ်ာ ေလ့လာၾကည့္စီခ်င္ပါသည္။

(စားၿဗီး၊ ေသာက္ၿပီး) ဟု အသံထြက္သည္ကို တြိရပါမည္။ (စား) ေနာက္က (ၿဗီး) သံထြက္ၿပီးလွ်င္ (ေသာက္) ေနာက္က (ၿပီး) မူရင္းအတိုင္းသံထြက္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ စာရြီးေသာအခါ အဓိပၸါယ္တူေသာစာလံုးမ်ားကို ကဲြျပားမႈမဟိေအာင္၊ ထိုတမ်ိဳးေဒတမ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္ (ၿပီး) တခုကို မူတည္ထားၿပီး ရြီးကတ္ရပါသည္။

အခုေသက ေျပာခသည့္အတိုင္း (ပ၊ ဖ၊ ဗ၊ ဘ၊ မ) ဆိုေသာ အုပ္စုငါးလံုး၏ ပင္ရင္းကို ပံုသီထားရပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာစာမွာေသာ္၄င္း၊ ရခိုင္စာမွာေသာ္၄င္း ပင္ရင္း (ပ) ကို ပံုသီထားၿပီး (ၿဗီး) ကိုပါယ္ (ၿပီး) ကို သံုးရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

သို႔ေသာ္ (ၿဗီး) (Run) ႀကိယာအတြက္မူကား (ၿဗီး) ဟု သံုးစဲြ၍ မွာမည္မထင္ပါ။ (ၿပီးေျမာက္ေတ) ဟုအဓိပါၸယ္ရေသာ (ၿပီး) မွာသာလွ်င္ (ၿဗီး) (ၿပီး) ဟု ႏွစ္သံကဲြလာသည့္အတြက္ ပင္ရင္း (ပ) ကိုအရင္းျပဳ၍ (ၿပီး) ဟု ပံုသီထား ရြီးရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

၄င္းကို သခၤန္းစာယူၿပီးလွ်င္ အကၽြႏ္ုပ္႐ို႕၏ (ကတ္) ႏွင့္ (ဂတ္)၊ (ပ်ာယ္) ႏွင့္ (ဗ်ာယ္) ျပႆနာကို ေျပလည္ေအာင္ ေျဖယွင္း၍ရပါသည္။ ေယမွရာ ေခတ္သစ္ရခိုင္စာကို ေနာင္လာလတၱံေသာသူမ်ား အရွည္တည္တံ့လက္ခံပါလိမ့္မည္။

သို႔မဟုတ္ပါက ျမန္မာစာရာေကာင္းေရ စနစ္က်ေရဆိုဗ်ာ သူတပါးအထင္ႀကီး၀ါဒ၊ မိမိကိုယ္မိမိ မေလးမစား အထင္ေသး၀ါဒႏွင့္ သူမ်ားေနာက္ ေကာက္ေကာက္ပါလားပါလိမ့္မည္။ ရခိုင္သားမွာ တိုင္းလည္းေပ်ာက္၊ ျပည္လည္းေပ်ာက္၊ စာလည္းေပ်ာက္၊ လူမ်ိဳးပါေပ်ာက္ဖို႔ကိန္း ဆိုက္ပါလိမ့္မည္။

ဆက္၍ေဆြးေႏြးရမည္ဆိုပါေသာ္ အခုေသကေျပာခေသာ (ေသာက္ၿပီး စားၿပီးပ်ာယ္လား) ဆိုသည့္နီရာတြင္ ဇာျဖစ္လို႔ (ေသာက္) ေနာက္က (ၿပီး) ဟု အသံထြက္ၿပီး (စား) ေနာက္က (ၿဗီး)၊ (ၿပီး) ေနာက္က (ဗ်ာယ္) ဟု အသံထြက္ရပါသနည္း။

ဤနီရာတြင္ တစိေက ေဆြးေႏြးခ်င္ပါသည္။ ရခိုင္စာမွာ ဗ်ည္းသံုးဆယ့္သံုးလံုးကို စနစ္တက် ဖဲြ႔စည္းထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ျဗန္းစိကာရ ဖဲြ႕စည္းထားျခင္းမဟုတ္ပါ။

(ဥပမာ)

(၁) က၊ ခ၊ ဂ၊ ဃ၊ င
(၂) စ၊ ဆ၊ ဇ၊ စ်၊ ည
(၃) တ၊ ထ၊ ဒ၊ ဓ၊ န
(၄) ပ၊ ဖ၊ ဗ၊ ဘ၊ မ
(၅) ယ၊ ရ၊ လ၊ ၀၊ သ

ဆိုေသာဖဲြ႕စည္းမႈတြင္ ပထမအတန္း၌ အစအဆံုး (က) ႏွင့္ (င)၊ ဒုတိယအတန္း၌ အစအဆံုး (စ) ႏွင့္ (ည)၊ တတိယအတန္း အစအဆံုး (တ) ႏွင့္ (န) စတုတအတန္း အစအဆံုး (ပ) ႏွင့္ (မ) ပဥၥမအတန္း အစအဆံုး (ယ) ႏွင့္ (သ) စာလံုးမ်ားသည္ အသတ္စာလံုးမ်ားျဖစ္ပါသည္။

ဥပမာ- (ၾကက္၊ ေခ်ာင္း၊ ခ်စ္၊ ျပည္၊ တတ္၊ ကန္၊ ခ်ပ္၊ လမ္း) ဟု တြိရပါလိမ့္မည္။

ပိုယွင္းေအာင္ (က၊ စ၊ တ၊ ပ) ကို အကၽြႏု္ပ္ (ရွိတန္းအသတ္) ဟု သံုးၿပီး (င၊ ည၊ န၊ မ) ကို (ေနာက္တန္းအသတ္) ဟု သံုးပါမည္။

အထက္တြင္ေျပာခသည့္ (ေသာက္ၿပီး စားၿပီးပ်ာယ္လား) ဆိုသည့္နီရာတြင္ ဇာျဖစ္လို႔ (ေသာက္) ေနာက္က (ၿပီး) ဟု အသံထြက္ၿပီး (စား) ေနာက္က (ၿဗီး) ဟု အသံထြက္ရပါသနည္း။

(အေျဖက)

(က၊ စ၊ တ၊ ပ) (ရွိတန္းအသတ္) ေနာက္ကပါလာေသာ (ၿပီး) ကို မူရင္းအတိုင္း (ၿပီး) ဟု အသံထြက္ၿပီး (င၊ ည၊ န၊ မ) (ေနာက္တန္းအသတ္) ေနာက္ကပါလာေသာ္ (ၿပီး) ကို (ၿဗီး) ဟု အသံထြက္ပါသည္။

ဇာျဖစ္လို႔လဲဆိုေသာ္ (က၊ စ၊ တ၊ ပ) (ရွိတန္းအသတ္) မ်ားသည္ သံတိုသံျပတ္ျဖစ္ပါသည္။ (င၊ ည၊ န၊ မ) (ေနာက္တန္းအသတ္) မ်ားသည္ သံရွည္သံပြားပါသည္။

(က၊ စ၊ တ၊ ပ) သံတိုသံျပတ္အသတ္သည္ သံုးသံမပြားပါ။ (င၊ ည၊ န၊ မ) သံရွည္သံပြားအသတ္သည္ သံုးသံပြားပါသည္။

(ဥပမာ)

(ၾကက္၊ ၾကက့္၊ ၾကက္း) (ခ်စ္၊ ခ်စ့္၊ ခ်စ္း) (တတ္၊ တတ့္၊ တတ္း) (ခ်ပ္၊ ခ်ပ့္၊ ခ်ပ္း) ဟု သံုးသံပြား၍ မရပါ၊ သို႔ေသာ္ (င၊ ည၊ န၊ မ) (ေနာက္တန္းအသတ္) (ေခ်ာင္၊ ေခ်ာင့္၊ ေခ်ာင္း) (ျပည္၊ ျပည့္၊ ျပည့္) (ကန္၊ ကန္႔၊ ကန္း) (လမ္၊ လမ့္၊ လမ္း) မ်ားသည္ သံုးသံပြား၍ရပါသည္။

(သံုးသံပြား၍မရေသာ) သံတိုသံျပတ္ အသတ္မ်ားေနာက္ကပါလာေသာ (ၿပီး) သည္ မူရင္းအတိုင္း (ၿပီး) ဟု အသံထြက္ၿပီး (သံုးသံပြား၍ရေသာ) သံရွည္သံပြားအသတ္၊ (သို႔မဟုတ္) (အ၊ အိ၊ အု၊ ေအ၊ အဲ၊ ၾသ၊ အံ၊ အို) သရသွ်စ္လံုးႏွင့္ ယင္း၏မူပြားမ်ားေနာက္ကပါလာေသာ (ၿပီး) သည္ (ၿဗီး) ဟု အသံေျပာင္းထြက္ပါသည္။

ဥပမာ။ (သတ္ၿပီး ခြတ္ၿပီး သုတ္သင္ၿဗီးလို႔ စားၿဗီး) လားခဗ်ာယ္။

(သတ္) ႏွင့္ (ခြတ္) သည္ သံတိုသံျပတ္အသတ္ျဖစ္သည့္အတြက္ (ၿပီး) ဟု မူရင္းအတိုင္းအသံထြက္ၿပီး (သင္) သည္ သံရွည္သံပြား (စား) သည္သရျဖစ္သည့္အတြက္ (ၿဗီး) ဟု အသံေျပာင္းထြက္ပါသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ စာရြီးေသာအခါ အသံထြက္ကိုက်ည္းလိုက္၍ ရြီးလို႔မျဖစ္ပါ။ ပညာဟိ သတိျဖစ္ခဲ ႏွလံုးမူဖို႔လိုပါသည္။

(၅) (ယ၊ ရ၊ လ၊ ၀၊ သ) အတန္းရာ ခၽြင္းခ်က္ျဖစ္ပါသည္။ ပဇာေၾကာင့္ဆိုေသာ္ (ယ) သည္ သံရွည္သံပြားအသတ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။

အထက္ကျပခသည့္ ဥပမာပိုင္ (ကတ္) ႏွင့္ (ဂတ္) (ပ်ာယ္) ႏွင့္ (ဗ်ာယ္) ျပႆနာကိုလည္း ထိုနည္းအတိုင္း ယွင္း၍ျဖစ္ပါသည္။

(က၊ စ၊ တ၊ ပ) သံတိုသံျပတ္ (ရွိတန္းအသတ္) မ်ားေနာက္ကပါလာေသာ (ကတ္) ကို (ကတ္)၊ (ပ်ာယ္) ကို (ပ်ာယ္) ဟု မူရင္းအတိုင္းအသံထြက္ၿပီး (င၊ ည၊ န၊ မ) သံရွည္သံပြား (ေနာက္တန္းအသတ္) ႏွင့္ (အ အိ အု ေအ အဲ ၾသ အံ အို) သရသွ်စ္လံုးႏွင့္ ယင္း၏မူပြားေနာက္ကပါလာေသာ (ကတ္) ကို (ဂတ္)၊ (ပ်ာယ္) ကို (ဗ်ာယ္) ဟု အသံေျပာင္းထြက္ပါသည္။

(ဥပမာ)

(စားဂတ္ ေသာက္ကတ္ပါ)

(စား) သည္ သရျဖစ္သည့္အတြက္ (ဂတ္) ဟု အသံထြက္ၿပီး (ေသာက္) သည္ သံတိုသံျပတ္ ျဖစ္သည့္အတြက္ (ေသာက္) ေနာက္ကပါလာေသာ (ကတ္) ကို မူရင္းအသံထြက္အတိုင္း (ကတ္) ဟု အမွန္အသံထြက္ပါသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ စာရြီးေသာအခါ ပင္ရင္း (က) အကၡရာကိုပံုသီထားၿပီး (စားကတ္ ေသာက္ကတ္ပါ) ဟု ရြီးရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ထိုနည္း၄င္း (စားဗ်ာယ္ ေသာက္ပ်ာယ္ အိပ္နီဂတ္ပ်ာယ္) ဆိုေသာစကားတြင္လည္း
(စား) သည္ သရျဖစ္၍ (ဗ်ာယ္) ဟု အသံထြက္ၿပီး (ေသာက္) သည္ သံတိုသံျပတ္ျဖစ္သည့္အတြက္ (ပ်ာယ္) ဟု မူရင္းအတိုင္း အသံထြက္ရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

(အိပ္နီကတ္ပ်ာယ္) ဟူေသာ စကားတြင္ (နီ) သည္ သရျဖစ္၍ နီေနာက္ကပါလာေသာ (ကတ္) ကို (ဂတ္) ဟု အသံေျပာင္းထြက္ပါသည္။

(ကတ္) သည္ သံတိုသံျပတ္ျဖစ္သည့္အတြက္ (ကတ္) ေနာက္က (ပ်ာယ္) သည္ မူရင္းအတိုင္း (ပ်ာယ္) ဟု အသံထြက္ရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ စာရြီးေသာအခါ

(စားပ်ာယ္ ေသာက္ပ်ာယ္ အိပ္နီကတ္ပ်ာယ္) ဟု ပင္ရင္းအကၡရာမ်ားႏွင့္ ရြီးရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ဖတ္ေသာအခါ (စားဗ်ာယ္ ေသာက္ပ်ာယ္ အိပ္နီဂတ္ပ်ာယ္) ဟု အသံထြက္လားပါလိမ့္မည္။ (အသံထြက္အတိုင္း လိုက္ရြီးနီစရာမလိုအပ္ပါ။)

(ကတ္) အရြီးအသားႏွင့္ပတ္သက္၍ ဓည၀တီနိဂံုးရြာမ်ားသာမိုင္းသာျခင္းမွ ဥပမာျပရပါေသာ္

(၁) (မခၽြြတ္ဧကန္၊ လူမ်ားစြာ၏၊ က်မၼာမႈကို၊ ျပဳကတ္ျပန္ဟု) ဆိုေသာ ၀ါက်၌ (ကတ္) သည္ (ဂတ္) ဟု အသံထြက္ပါသည္။ ပဇာေၾကာင့္ဆိုေသာ္ (ကတ္) ရွိက (ျပဳ) သည္ သရျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။

(၂) (အမ်ားခင္မွာ၊ နားဆင္လတ္ေက၊ မွတ္ကတ္ေပေႏွာင္း) ဆိုေသာ၀ါက်၌ (ကတ္) သည္ (ကတ္) ဟု မူရင္းအတိုင္း အသံထြက္ပါသည္။ ပဇာေၾကာင့္ဆိုေသာ (ကတ္) ရွိက (မွတ္) သည္ သံတိုသံျပတ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။

(၃) (ဆီးမရေသာ္၊ အစာမ်ားႏွင့္၊ ကုစားကတ္ပါ) ဆိုသည့္၀ါက်၌ (ကတ္) သည္ (ဂတ္) ဟု အသံထြက္ပါသည္။ (ကတ္) ရွိက (စား) သည္ သရျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။

(၄) (မ်ိဳးရခိုင္႐ို႕၊ စိုင္မျပတ္လွ်င္၊ သင္ကတ္ေပ၍) ဆိုေသာနီရာတြင္လည္း (ကတ္) သည္ (ဂတ္) ဟု အသံထြက္ပါသည္။ (ကတ္) ရွိက (သင္) သည္ သံရွည္သံပြားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။

ယေလာက္ဆိုလွ်င္ (ဂတ္) ျပႆနာႏွင့္ပတ္သက္၍ လံုေလာက္မည္ဟုထင္ပါသည္။

စာရြီးေသာအခါ (ကတ္) ဟု ပင္ရင္းသံျဖင့္ ရြီးကတ္ရမည္ျဖစ္ပါသည္။ (ဂတ္) ဟု မရြီးအပ္ပါ။ ေကာင္းစြာမွတ္သင့္ပါသည္။

(ေနာက္တခု သိရန္တခ်က္မွာ)

ရခိုင္စကားတြင္ စကားေျပာေသာအခါ ႐ိုး႐ိုး၀ါက်မ်ား၌ (ေတ) သို႔မဟုတ္ (ေရ) ႏွင့္ အဆံုးသတ္သည္ကို သတိျပဳမိပါလိမ့္မည္။

ဥပေဒသက အထက္ကျပခသည့္အတိုင္း သံတိုသံျပတ္အသတ္ႏွင့္ဆံုးေသာ၀ါက်သည္ (ေတ) ႏွင့္ဆံုးၿပီးလွ်င္ သံရွည္သံပြားအသတ္ (သို႔မဟုတ္) သရသွ်စ္လံုး၊ ယင္း၏မူပြားမ်ားႏွင့္ ဆံုးေသာ၀ါက်မ်ားသည္ (ေရ) ႏွင့္ အဆံုးသတ္ပါသည္။

(ဥပမာ)
ဓည၀တီနိဂံုးရြာမ်ားသမိုင္းသာျခင္းမွ (ေရ) ႏွင့္ဆံုးေသာ ၀ါက်မ်ားကို တင္ျပပါမည္။

(၁) ကိုးပါးဂုဏ္ကို၊ အာ႐ံုမွတ္လို႔၊ ခိုးအပ္ပါေရ။
(၂) စိတ္ဘ၀င္မွာ၊ ထင္ေအာင္ပြားေက၊ ထားသင့္ေပေရ။
(၃) လက္ဆယ္ျဖာကို၊ ထိပ္မွာမိုးေက၊ ရွိခိုးေကာင္းေရ။
(၄) ဘ၀ကြယ္၍၊ သေခၤ်ျခားလည္း၊ ေဖာ္စားႏိုင္ေရ။
(၅) ႐ုပ္ႏွင့္နာမ္လွ်င္၊ ဖန္ဖန္ထပ္လို႔၊ ျဖစ္တတ္ပါေရ။
(၆) မလဲြရန္ေက၊ နည္းမွန္က်ဖို႔၊ ေျပာရေရေႏွာင္း။
(၇) ယံုၾကည္လက္ခံ၊ သက္၀င္သူ႐ို႕၊ အယူမွတ္ေက၊ ဟိကတ္ျပန္ေရ။
(၈) ႀကီးျမင့္ခ်မ္းသာ၊ အလီလီေက၊ စည္းစိမ္ျမတ္ကို၊ ရအပ္ပါေရ။
(၉) ေစာဗုဒၶာက၊ ႃမြက္ခါၾကားေက၊ ေဟာထားေရေလ။
(၁၀) အယူမွန္ကို၊ တဖန္လိုက္လို႔၊ လုပ္ထိုက္ေပေရ။
(၁၁) က်မၼာမႈသည္၊ မွန္မခၽြြတ္ေက၊ ျဖစ္တတ္ေပေရ။
(၁၂) ရွိေဟာင္းပီစာ၊ ျမဒိုးေ၀၏၊ ရြီးသည့္က်မ္းမွာ၊ ညႊန္းလို႔ပါေရ။
(၁၃) ရွည္၀ီးၾကာတင္၊ ရွိဆရာ႐ို႕၊ သညာထားေက၊ ငွက္ဖ်ားတြင္ေရ။
(၁၄) သိန္းေသာင္းခ်ီ၍၊ ျခင္ရြီမ်ားမွာ၊ ငါးမ်ိဳးတြိေရ။
(၁၅) က်မၼာသူေလ၊ လူတေယာက္ကို၊ ကိုက္ေဖာက္ေသာခါ၊ ငွက္ဖ်ားနာလွ်င္၊ ျဖစ္တတ္ပါေရ။
(၁၆) ရွိသူမြန္႐ို႕၊ က်မ္းဂန္မ်ားမွာ၊ ညႊန္းထားေရေလး။
(၁၇) ရွည္လွ်ားကာလ၊ မပ်က္ႏိုင္ဘဲ၊ စိုင္မျပတ္ေက၊ သိမွတ္ရေရ။
(၁၈) ေကာင္းမြန္စိတ္ေက၊ စာရိတၱႏွင့္၊ ျပည့္၀ညီစြာ၊ ႀကီးတသြယ္ေလ၊ ငယ္အလတ္႐ို႕၊ လုပ္အပ္ပါေရ။
(၁၉) မြီးဖဘုန္းမို၊ နန္းမညိဳက၊ အလိုစမ္းၾက၊ ပမာဆိုေက၊ ထိုအခဏ္းႏွင့္၊ တူလြန္းလွေရ။
(၂၀) ဆီးကြမ္းယာကို၊ လွမ္းကာစားေက၊ ရပ္နားေရေလး။
(၂၁) ေနာက္ေနာင္လာေက၊ ပညာဟိ႐ို႕၊ တြိေသာခါတြင္၊ ျပန္ကာဖာထီး၊ ျပဳပ်င္ရန္ကို၊ ကၽြြန္ခြင့္ပီးေရ။

စုစုေပါင္း (၂၁) ေၾကာင္းကို တြိရပါသည္။

(ေတ) ကို သံုးေသာ ၀ါက်မ်ားကို ထုတ္ျပရလွ်င္

(၁) ကမၻာျပင္ကို၊ အသွ်င္ျမတ္မွာ၊ စိုးလတ္ေတဟု၊
(၂) ယင္ေၾကာင့္သာလွ်င္၊ ေရာဂါညႇက္မွာ၊ ကူးစက္ေတေႏွာင္း။
(၃) လူသားအႏၱရာယ္၊ ျခင္ကိုက္မူလွ်င္၊ အပူမ်ား၍၊ ဖ်ားတတ္ေတဇု၊
(၄) က်ားထက္ပင္ေလ၊ ျခင္ရန္ဖီးမွာ၊ ႀကီးလတ္ေတဟု၊
(၅) အနည္းငယ္လွ်င္၊ သံေခပျဖင့္၊ ေျပာျပလိုက္ေတ။
(၆) အမိႈက္ပံုႏွင့္၊ ေတာျခံဳမ်ားလည္း၊ ျခင္ပြားတတ္ေတ။
(၇) တျခားျပည္ရြာ၊ လူမ်ားစြာ၏၊ ဘာသာစကား၊ အကၡရာႏွင့္၊ ပညာမ်ားပါ၊ သင္ႀကားအပ္ေတ။

စုစုေပါင္း (၇) ေၾကာင္းကို တြိရပါသည္။

သံုးသပ္ရမည္ဆိုပါေသာ္ (ေရ) ႏွင့္ဆံုးေသာ ၀ါက်မ်ားမွာ (ေရ) ရွိကပါလာေသာ (၁) ပါ (၂) ေပ (၃) ေကာင္း (၄) ႏိုင္ (၅) ပါ (၆) ရ (၇) ျပန္ (၈) ပါ (၉) ထား (၁၀) ေပ (၁၁) ေပ (၁၂) ပါ (၁၃) တြင္ (၁၄) တြိ (၁၅) ပါ (၁၆) ထား (၁၇) ရ (၁၈) ပါ (၁၉) လွ (၂၀) နား (၂၁) ပီး ဆိုေသာစကားလံုးမ်ားကို သတိထားမိပါလိမ့္မည္။

(ပါ၊ ေပ၊ ရ၊ ပါ၊ ထား၊ တြိ၊ လွ၊ နား၊ ပီး) ဆိုေသာစကားလံုးမ်ားသည္ သရျဖစ္ၿပီး (ေကာင္း၊ ႏိုင္၊ ျပန္၊ တြင္) ဆိုေသာစကားလံုးမ်ားသည္ သံရွည္သံပြားအသတ္မ်ားျဖစ္သည့္အတြက္ ၄င္း၀ါက်မ်ားသည္ (ေရ) ႏွင့္ အဆံုးသတ္ရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

(ေတ) ႏွင့္ဆံုးေသာ ၀ါက်မ်ားတြင္ (ေတ) ရွိကပါလာေသာ

၀ါက် (၁) လတ္ (၂) စက္ (၃) တတ္ (၄) လတ္ (၅) လိုက္ (၆) တတ္ (၇) အပ္ ဆိုေသာ စကားလံုးမ်ားကို တြိရပါလိမ့္မည္။

(လတ္၊ စက္၊ တတ္၊ လိုက္၊ အပ္) ဆိုေသာစကားလံုးမ်ားသည္ သံတိုသံျပတ္ျဖစ္သည့္အတြက္ ၄င္း၀ါက်မ်ားသည္ (ေတ) ႏွင့္ အဆံုးသတ္ရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ဇာျဖစ္လို႔ (ေတ) ႏွင့္ (ေရ) မွာ (ေတ) အသံုးနည္းေရလဲဆိုပါေသာ္ (ေတ) သည္ သံတိုသံျပတ္ေနာက္တြင္ သံုးသျဖင့္ ဦးေရတြက္စစ္ေသာ္ သံတိုသံျပတ္အသတ္သည္ သံရွည္သံပြားကဲ့သို႔ သံုးသံပြားမရသျဖင့္ ဦးေရသံုးဆနည္းရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ေနာက္တခ်က္က (ေရ) ကို သရစာလံုးေနာက္က တဲြသံုးသည့္အတြက္ (ေရ) မွာ (ေတ) ထက္ ဦးေရပိုမ်ားျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ယင္းေလာက္ဆိုလွ်င္ ရခိုင္စာတြင္ (ၿပီး) (ကတ္) (ပ်ာယ္) (ေတ) (ေရ) ဆိုေသာအသံုးမ်ားကို ယွင္းၿပီးျဖစ္ပါလိမ့္မည္။

(ဂတ္၊ ဗ်ာယ္) လက္တြိၾကံဳနီရေသာျပႆနာ (ႏွစ္ပါး) ကိုလည္း ေျဖယွင္ၿပီးျဖစ္ပါလိမ့္မည္။


(ရခိုင္ေပါင္းကူး သာလွဦး)

ျပဳပ်င္ျဖည့္စြက္စရာဟိသည္မ်ားကို တြိပါက အႀကံပီးကတ္ပါ။ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ေဆာင္ရြက္ပါမည္။ ဤသာျခင္းသည္ ရခိုင္စာပီသမိုင္းတြင္ စံထားရမည့္သာျခင္းတပုဒ္ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အထူးဂ႐ုျပဳေလ့လာပါရန္ ႐ိုးသားစြာ အႀကံျပဳလိုပါသည္။ ပံုမႏွိပ္ရပါသိမ့္။